Brzostek (województwo podkarpackie)
Z Wikipedii
| Brzostek | |||
|
|||
| Województwo | podkarpackie | ||
| Powiat | dębicki | ||
| Gmina | Brzostek | ||
| Liczba mieszkańców • liczba ludności |
2000 |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
14 | ||
| Kod pocztowy | 39-230 | ||
| Tablice rejestracyjne | RDE | ||
 |
|||
Brzostek – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Brzostek. Położona nad rzeką Wisłoką na pograniczu Pogórza Ciężkowickiego i Strzyżowskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Brzostek.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Wieś jest centrum usługowo-handlowym dla okolicznych wiosek: sklepy, ośrodek zdrowia, firmy usługowe, biblioteka publiczna, szkoła podstawowa i gimnazjum, Zespół Szkół im. Jana Pawła II, parafia rzymskokatolicka.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
- Na terenie miejscowości Januszkowice rośnie 900-letni dąb.
- Na terenie gminy Brzostek znajduje się rezerwat leśny Kamera, z unikatowym skupiskiem rzadkiego krzewu kłokoczka południowa.
[edytuj] Historia
Pierwsza pisemna wzmianka o Brzostku pojawiła się w dokumentach legata papieskiego Idziego w latach 1123-1125. Brzostek należy do najstarszych miejscowości Podkarpacia, jakie potwierdzają dokumenty pisane w Krakowie (maj 1123- styczeń 1125) i wydane przez legata papieskiego Kaliksta II, przeprowadzający legację w Polsce Idzi z Tuskulum , który za zgodą Bolesława Krzywoustego i syna Bolesława oraz bp.krakowskiego Radosta zatwierdzał posiadłości klasztoru opactwa benedyktynów w Tyńcu, m.in.: Bieździedza, Kratowice, Pilzno, Brzostek (Brestek), Klecie (Clececi), Dęborzyn (Doborin), Szebnie, i wioskę "Vnochovici" ( Januszkowie?). Miejscowości te musiały powstać znacznie wcześniej. Wówczas była to mała wioska należąca do dóbr opactwa bernardynów w Tyńcu.
Od XIV wieku miejscowość rozwinęła się jako osada targowa. W 1394 roku przeprowadzono lokację miejską Brzostku. Historia miasteczka obfituje w ciekawe wydarzenia: w XVI wieku Brzostek został całkowicie spalony przez wojska węgierskie, zaś w XVII wieku przez wojska księcia siedmiogrodzkiego Jerzego Rakoczego.
W lutym 1846 roku chłop ze Smarżowej, Jakub Szela, stanął na czele rzezi galicyjskiej.
W XIX wieku swoją aptekę otworzył tu Ignacy Łukasiewicz, twórca lampy naftowej.
W 1934 roku Brzostek stał się gminą wiejską, zachował jednak prawo do używania historycznej nazwy miasto. W czasie II wojny światowej miasteczko przeszło pacyfikację, hitlerowcy wymordowali Żydów, straty budynków wynosiły ponad 65%. W 1985 roku gminę odznaczono Krzyżem Partyzanckim.
[edytuj] Zabytki
- kamienice mieszczańskie w Rynku z wieków XVIII-XIX
- kapliczki z wieków XVII-XIX
- klasycystyczny kościół z 1818 z wyposażeniem wnętrza z wieków XVI-XIX
- cmentarze wojskowe
[edytuj] Znane osoby związane z wsią
- Władysław Chajec – rzeźbiarz ludowy (Kamienica Górna)
- prof.Aleksander Gryglewski – (1833 – 1879) malarz, przyjaciel m.in. Jana Matejki, Artura Grottgera, ur. 4 marca 1833 r. w Brzostku- syn Kajetana i Katarzyny Soleckiej.
- Ignacy Łukasiewicz – twórca przemysłu naftowego, w Brzostku założył aptekę
- Mieczysław Maliński – ksiądz, pisarz, publicysta, przyjaciel Jana Pawła II
- Jakub Szela – przywódca rzezi galicyjskiej 1846 w rejonie Jasła (urodzony w Smarżowej)
- Książę Mieczysław Woroniecki – uczestnik powstania listopadowego, dowódca legionu polskiego na Węgrzech w czasie Wiosna Ludów
[edytuj] Bibliografia
- Bogdan Stanaszek, Brzostek i okolice
