Cesarstwo Austriackie

Z Wikipedii

Kaisertum Österreich
Cesarstwo Austriackie

1804-(1867) 1918 ^[1]


Flaga Cesarstwa Austrii	Godło Cesarstwa Austrii

Hymn: Hymn Ludu

monarchia konstytucyjna

Ostatnia głowa państwa

cesarz Karol I Habsburg

Status terytorium

Cesarstwo

Jednostka monetarna

talar austriacki, gulden

Data powstania

1804

Data likwidacji

1867, 1918^[1]

Cesarstwo Austriackie niem. Österreichs Kaisertum - państwo powstałe w 1804 w reakcji na proklamowanie przez Napoleona I Cesarstwa Francuskiego.

W latach 1804-1806 wchodziło w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Po jego rozwiązaniu 6 sierpnia 1806, w wyniku powstania zależnego od Francji Związku Reńskiego, istniało jako państwo dziedziczne Habsburgów do 1918, choć od 1867 stało się jedną z dwóch części dualistycznych Austro-Węgier. Pierwszym Cesarzem Austrii został Franciszek I Habsburg, ostatni władca Cesarstwa Rzymsko-Niemieckiego jako Franciszek II. Jego następcami byli: Ferdynand I, Franciszek Józef I i Karol I.

W Cesarstwie nie przeprowadzano formalnej koronacji (w przeciwieństwie do np. Królestwa Węgier).

Od 1815 roku Cesarstwo Austriackie było jednym z głównych decydentów europejskich, wchodząc w skład Świętego Przymierza. Jego polityką kierował przez blisko 40 lat kanclerz Klemens Metternich. O potędze Austrii świadczy fakt jej ciągłej ingerencji w wewnętrzne sprawy państw niemieckich i włoskich oraz Hiszpanii oraz ważna rola międzynarodowego arbitra podczas wojny krymskiej (1853-1856). Terytorium cesarstwa obejmowało Austrię właściwą, Tyrol, Czechy, Morawy, Węgry, Słowację, Chorwację, Słowenię, Galicję, Wenecję i Lombardię. Od połowy XIX wieku zaznaczył się jednak stopniowy upadek potęgi Habsburgów austriackich - klęski poniesione w czasie Wiosny Ludów przeciwko Węgrom (1848-1849), utrata wpływów w Niemczech, klęski w wojnie z Francją i Piemontem (1859) oraz w wojnie z Prusami (1866) oraz utrata ziem włoskich (1859-1866) i upadek koncepcji odbudowy Rzeszy Niemieckiej pod rządami Wiednia. Od 1879 roku Austria wchodziła w koalicję z Niemcami, która, po dołączeniu Włoch (1882) nazwana została Trójprzymierzem.

W rzeczywistości od tego momentu zaczęła tracić samodzielność polityczną i podporządkowywać się interesom niemieckiego współkoalicjanta. Trudności zewnętrzne rzutowały również na kłopoty wewnątrz imperium - germanizacyjna polityka wywołała reakcje narodowościowe, które zmusiły władze centralne do złagodzenia swojej polityki, czego skutkiem było nadanie narodom imperium autonomii politycznej i kulturowej (np. Polakom galicyjskim, Czechom) oraz przyznanie najpotężniejszemu po Niemcach narodowi imperium - Węgrom - statusu narodu współrządzącego (1867). Dzięki temu starano się zapobiec wojnom wewnętrznym i nieuniknionemu rozpadowi imperium. W latach 1914-1918 Austria brała udział w I wojnie światowej po stronie Niemiec, Bułgarii i Turcji. Poniesione klęski w wojnie z Serbią (1914) i Rosją (1914-1915, 1916) zadecydowały o całkowitym podporządkowaniu jej polityki polityce Niemiec. O klęsce imperium zadecydowała ostateczna porażka Niemiec na froncie zachodnim (1918) oraz ruchy rewolucyjne i narodowościowe wewnątrz państwa, zakończone utworzeniem niepodległej Czechosłowacji (z ziem Czechy, Moraw i Słowacji), Polski (w skład której weszła Galicja) oraz Jugosławii (obejmującej m.in. Chorwację i Słowenię) a także rozszerzenie terytorium Rumunii o należący do monarchii Siedmiogród. W wyniku traktatu z Saint-Germain (1919) zadecydowano o utworzeniu niepodległej Austrii, okrojonej zewnętrznie do obszaru istniejącego obecnie. Rok wcześniej ostatni cesarz Karol I zrzekł się udziału w rządach (bez formalnej abdykacji) i proklamowano republikę.