Franciszek Garczyński
Z Wikipedii
Franciszek Garczyński herbu Sas (zm. 1812) – pułkownik wojsk polskich Księstwa Warszawskiego.Ojciec jego Stefan był generałem i adiutantem króla Augusta III, matka Weronika pochodziła z rodziny Krzyckich. Jego dziadek też Stefan piastował swego czasu urząd wojewody poznańskiego. W 1794 jako rotmistrz pułku Kawalerii Narodowej Garczyńskich wziął udział powstaniu wielkopolskim. Po upadku I Rzeczypospolitej służył w wojsku pruskim w którym został majorem . W 1806 z rąk gen. Jana Henryka Dąbrowskiego otrzymał patent pułkownika i dowództwo 2 pułku strzelców konnych . Na czele pułku w 1807 wziął udział w walkach początkowo w Krajnie a potem na Pomorzu. Zadania do działań w Krajnie postawił mu osobiście Dąbrowski.Ich realizację rozpoczął 23 stycznia 1807 r. 26 stycznia był w Łobżenicy . Rozwinął działalność patrolową i zwiadowczą, jednocześnie wszędzie zbierał po okolicy pruskich dezerterów, maruderów oraz pozostawioną broń.Z ochotników sformował własny oddział piechoty.27 stycznia zajął Piłę. 2 lutego Wałcz.Z Wałcza wysłał liczne patrole rozpoznawcze, którymi objął dość duży obszar aż do Choszczna i Drezdenka. Możliwe, że patrole te docierały również do Tuczna ,Drawna i Połczyna Zdroju. W rozkazie z 5 lutego 1807 r. gen. Dąbrowski przydzielił płk. Garczyńskiemu dodatkowych 130 kawalerzystów. Zgodnie z zadaniem, pułk miał opanować sytuację na ziemi wałeckiej, po czym przemieścić się na Kołobrzeg. Jednak kolejne rozkazy zmieniły zadania pułku i poprzez Okonek - Szczecinek przeszedł w rejon działania zgrupowania gen. Kosińskiego. W konsekwencji ta decyzja doprowadziła do zamiany nastawienia płk. Garczyńskiego i 11 lutego w Człuchowie w meldunku do gen. Axsamitowskiego poprosił o zwolnienie ze służby. Zanim to nastąpiło brał udział w akcji gen. Sokolnickiego na Słupsk. W dniach 17/18 lutego przegrupował się po trasie Rekowo, Bytów, Kołczygłowy, Kobylnica . W południe 18 lutego po minięciu Kobylnicy stoczył potyczke z patrolem pruskim. Następnie podszedł pod Słupsk. Ok. godz. 23.00 opanował Bramę Nową i wdarł się do miasta. Płk. Garczyński osiągnął sukces swego życia, gdyż zajął w krótkim czasie prawie cały Słupsk, łącznie z trzema bramami. Niestety po tym sukcesie na mocy rozkazu gen.Sokolnickiego musiał się z miasta wyciofać. Do Słupska wkroczył razem z innymi polskimi oddziałami 19 lutego po godz.11.oo. Do 22 lutego wykonywał zadania okupacyjne. Następnie razem z 2 psk odszedł pod Gdańsk . Tam otrzymał dymisję. Niedługo potem wiosną 1807 r. po właczeniu do 5 pułku strzelców konnych przestał istnieć jego 2psk. Dzięki protekcji gen. Dąbrowskiego płk Garczyński został mianowany komendantem placu w Rawiczu. Poseł na Sejm Księstwa Warszawskiego z powiatu krobskiego departamentu poznańskiego.Zmarł w 1812 r. jako bankrut. Był bardzo trudnego charakteru niezdyscyplinowany i kłótliwy lecz pozytywną rolę jaką odegrał w 1807 roku trudno jest nawet dziś przecenić.Jego syn Stefan był oficerem WP i adiutantem gen. Umińskiego w powstaniu listopadowym oraz dość popularnym poetą. Napisał „ Wacława dzieje”. Na podstawie jego relacji Adam Mickiewicz napisał „ Redutę Ordona”.
Literatura; Wojciech Stanisław Mikuła „ Działania zbrojne na Pomorzu w okresie wojen napoleonskich” „ Działania militarne na Pomorzu”WIH AON Warszawa 2001 r. s.145-166 Hieronim Kroczyński „ Wojsko Polskie na Pomorzu Zachodnim i Krajnie w 1807 r.” Wyd. MON 1990 r. s. 50-140 R .Morawski , H.Wielecki Wojsko Księstwa Warszawskiego .Kawaleria. Wyd .Bellona Br. F.Boras, R.Walczak, AWędzki Historia powiatu wałeckiego.W zarysie. Wydawnictwo Poznańskie.1961 r. Str. 206 - 209. Gabriel Zych ;”Rok 1807” Wydawnictwo Obrony Narodowej 1957 r. s.167-208 Andrzej Szutowicz "Od rajdu Garczyńskiego do zdobycia Słupska" Drawno 2007 r.
