František Kupka

Z Wikipedii

František Kupka (ur. 23 września 1871 r. w Opočnie w Czechach, zm. 24 czerwca 1957 r. w Puteaux we Francji) - malarz czeski. Studiował sztuki piękne w Pradze i w Wiedniu. Około 1895 roku osiedlił się w Paryżu, gdzie zarabiał na swoje utrzymanie pracami studyjnymi z natury oraz rysunkami mody. Miał rozległe zainteresowania naukowe i filozoficzne, zajmował się teorią sztuki, studiował w prywatnej akademii sztuki Academie Julian. Po wybuchu I wojny światowej Kupka zgłosił się jako ochotnik do wojska i znalazł się na froncie. Po zakończeniu wojny został profesorem w praskiej Akademii Sztuki. W roku 1930 dołączył do grupy francuskiej Abstraction-Creation, uzyskawszy tym samym francuskie obywatelstwo. W latach trzydziestych zrobiło się cicho wokół malarza, który wycofał się do Puteaux, gdzie mieszkał i pracował. Zmarł w 1957 roku. Rok po śmierci malarza została zorganizowana pierwsza wystawa jego prac w Paryżu.

[edytuj] Etapy twórczości

• Początek twórczości to projektowanie plakatów dla kabaretów i ilustracji dla czasopism. Mniej więcej w roku 1900 zaczął specjalizować się w pracach dla satyrycznych i anarchistycznych gazet. Z tego też okresu pochodzą cykle ilustracji Pieniądze, Pokój, Religia, stanowiące swoistą krytykę stosunków politycznych i społecznych. W latach 1905 - 1909 stworzył szatę graficzną do Lizystraty Arystofanesa i Prometeusza Ajschylosa.

• Kolejny etap to formowanie nowego, dotychczas jeszcze nieznanego malarstwa abstrakcyjnego, któremu kierunek wskazuje obraz z roku 1907 Żółta skala, gdzie artysta zmaga się z oddziaływaniem różnych tonów tej samej barwy. Do czystej abstrakcji doszedł Kupka jednak później, w Klawiszach z 1909 roku czy Warstwach koloru z 1910 - 1911.

• Od 1911 roku Kupka należał do nieformalnego związku artystów, którego członkami byli m.in. Robert Delaunay, Marcel Duchamp czy Fernard Leger. W okresie tym artysta swoje inspiracje czerpał z secesji. Typową dla tego kierunku ornamentykę przekładał na rytmy kolorów. Charakterystycznymi obrazami z tego okresu są: Nokturn (1910), Fuga (1911 - 1912), Amorpha - dwubarwna fuga (1912). Ze względu na powyższe tytuły, jak również fakt, że Kupka poszukiwał wizualnego odpowiednika tonów i form kompozycji muzycznych, okres twórczości artysty z lat 1911 - 1912 nazywany jest często tzw. muzycznością.

• Od 1912 roku w twórczości malarskiej artysty istniały dwie tendencje. Malował wertykalne lub diagonalne barwne pasy o różnej długości, które się częściowo przenikały (np. Pionowe płaszczyzny I, 1912 - 1913). W innych pracach zaś formował płaszczyzny barwne koliście lub spiralnie, tak że zdawały się poruszać od środka (np. Kręgi 1911 - 1912).

• Po 1918 roku pozostał wierny powyższym dwóm koncepcjom malarskim. Hasłem kluczowym w jego poglądach na sztukę było Creer! (Tchórz!), a odnosił je tylko do artystów uprawiających abstrakcję. Tych zaś, którzy hołdowali malarstwu przedstawiającemu, określał mianem "naśladowców".

[edytuj] Bibliografia:

• M. Wallis, 1974: Secesja. Wydanie II. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
• [1] biogram Kupki