Grzegórzki

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy historycznej dzielnicy Krakowa. Zobacz też: Grzegórzki - wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica oraz Dzielnica II Grzegórzki - dzielnica Krakowa.

Bulwary wiślane

Grzegórzki - dawna wieś podkrakowska umiejscowiona na lewym brzegu Starej Wisły. Wchodzi w skład Dzielnicy II Grzegórzki, głównie przemysłowa na wschód od centrum miasta.

[edytuj] Historia

Nazwa tej podkrakowskiej wsi znana była już w 1388, kiedy synowie stolnika sandomierskiego Jana Burka sprzedali miastu wieś Grzegorzowice, położoną nad brzegiem Wisły, za kościołem św. Mikołaja. Nazwa Grzegórzki, dawniej Grzegorzkowice, Grzegorzowice, Gregorsdorf, Wola Grzegorzowska, związana jest z rodowym imieniem możnowładców małopolskich Toporczyków, herbu Leliwa, którzy byli niegdyś właścicielami tych terenów. Począwszy od XV w. Grzegórzki z sąsiednim Dąbiem tworzyły całość gospodarczą, którą rada miasta Krakowa dzierżawiła albo sprzedawała z prawem wykupu zamożnym mieszczanom i rajcom krakowskim. W połowie XIX wieku Grzegórzki z pobliskim Piaskiem tworzyły gminę wiejską, podległą jurysdykcji magistratu krakowskiego. W 1858 na Grzegórzkach nad Wisłą Austriacy, w ramach fortyfikowania Krakowa, zbudowali bastion, który się zawalił. W 1871 r. wybudowano Miejską Rzeźnię wg projektu M. Moraczewskiego. W 1878 roku ulica Grzegórzecka po raz pierwszy pojawiła się na planie miasta. Na przełomie XIX i XX wieku nastąpił wzrost uprzemysłowienia na Grzegórzkach, powstało wtedy wiele nowych zakładów przemysłowych i warsztatów rzemieślniczych np. fabryka maszyn i urządzeń rolniczych Marcina Peterseima, Edmund Zieleniewski przeniósł w 1906 część swojej fabryki z ul. Krowoderskiej (C.K. Uprzywilejowana Fabryka Maszyn L. Zieleniewski Towarzystwo Akcyjne). Oprócz niej działały na Grzegórzkach: tartak S. Burzyńskiego, Fabryka Wyrobów Stolarskich R. Muranyiego, Parowa Fabryka Mebli, Fabryka Wyrobów Papierowych J. Pacanowskiego, Wytwórnia Autokaroserii i Powozów J. Orlickiego, Polsko-Szwajcarska Fabryka Czekolady "Suchard", Polskie Zakłady Gumowe "Semperit" i inne. Dzięki prezydentowi Juliuszowi Leo - twórcy koncepcji Wielkiego Krakowa, Grzegórzki zostały włączone w obszar miejski 1 kwietnia 1910 r. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Rada Miejska zakupiła grunty na Grzegórzkach w celu wybudowania Hali Targowej, wokół której rozbudowały się sklepiki i kramy tworzące plac handlowy nadal prężnie działający.

[edytuj] Obecnie

Dziś ul. Grzegórzecka należy do ważniejszych arterii komunikacyjnych Krakowa. Grzegórzki zaczynają się za wiaduktem kolejowym zbudowanym nad Starą Wisłą (1863), który oddziela ją od Wielopola. Przy ul. Grzegórzeckiej 16 w latach 1893 – 1896 powstał budynek Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego zaprojektowany w stylu eklektycznym przez architekta Józefa Sare'a. W 1949 rozpoczęto na tym terenie budowę pierwszego robotniczego spółdzielczego osiedla mieszkaniowego. Architekt Jerzy Struszkiewicz w 1929 zaprojektował przy ulicy Grzegórzeckiej 18 budynek Kliniki Urologicznej. W latach 1926 – 1930 w stylu modernistycznym został wzniesiony Dom Studentów Medycyny zaprojektowany przez Jerzego Struszkiewicza i Maksymiliana Burstina. Pod koniec 2000 roku do eksploatacji oddano most Kotlarski, łączący dzielnicę Grzegórzki z Podgórzem. Pomiędzy ul. Daszyńskiego a ul. Podgórską, w miejscu rzeźni miejskiej, powstał kompleks handlowo rozrywkowy Galeria Kazimierz. Wzdłuż ulicy Podgórskiej rozciąga się szeroki pas zieleni, przyciągający wielu spacerowiczów. Wzdłuż tej ulicy biegły kiedyś tory kolejowe. Na ulicy Semperitowców znajduje się Sala Królestwa Świadków Jehowy. Bulwary wiślane są miejscem odpoczynku dla mieszkańców Grzegórzek, można stamtąd dojść bezpośrednio do centrum Grzegórzek oraz centrum miasta.

[edytuj] Infrastruktura

Fabryka czekolady Wawel, obecnie zburzona

Na Grzegórzkach znajdują się m. in. Unimil oraz plac targowy "UNITARG". Mieszkańcy Grzegórzek mogą korzystać m. in. z pływalni AWFu, Stadionu Grzegórzeckiego, czy lodowiska klubu sportowego Cracovia.

[edytuj] Placówki oświatowe

Niepubliczne Przedszkole nr 27,
Szkoła Podstawowa nr 10,
Szkoła Podstawowa nr 38,
Gimnazjum nr 6,
Liceum nr 8,
Liceum nr 13

[edytuj] Obiekty użyteczności publicznej

Sąd rejonowy dla Krakowa Śródmieścia
Sąd rejonowy dla Krakowa Krowodrzy
Sąd rejonowy dla Krakowa Nowej Huty - strona internetowa
Sąd rejonowy dla Krakowa Podgórza
Sąd okręgowy
Sąd apelacyjny
Prokuratura dla Krakowa Śródmieścia
Prokuratura dla Krakowa Krowodrzy
Prokuratura dla Krakowa Nowej Huty
Prokuratura dla Krakowa Podgórza

[edytuj] Niektóre wydziały Urzędu Miasta Krakowa

wydział geodezji
wydział ewidencji ludności
wydział komunikacji
wydział ewidencji działalności gospodarczej

[edytuj] Wydawnictwa

Gazeta Krakowska

[edytuj] Centra handlowo-rozrywkowe

Galeria Kazimierz

[edytuj] Budynki medyczne

Collegium Medicum
szpital św. Łazarza

[edytuj] Obiekty sportowe

korty tenisowe
ośrodek gimnastyki KSOS
lodowisko "Cracovia" (na terenie historycznego Kazimierza)
basen AWF
stadion "Grzegórzecki"

[edytuj] Komunikacja

Grzegórzki znajdują się kilometr na wschód od centrum Krakowa. Dzielnica ta położona jest na wschód od dawnego koryta Starej Wisły. Na granicy Grzegórzek i Dąbia przebiega trasa kolejowa Kraków – Kocmyrzów, wytyczona w 1899 r. W 1900 roku powstała trasa Kraków – Mogiła. Grzegórzki przecinają trasy komunikacyjne MPK. Na teren Grzegórzek można dojechać tramwajami numer:

1 (trasa: Salwator – Wzgórza Krzesławickie),
7 (trasa: Dąbie – Krowodrza Górka; tymczasowo zawieszony),
9 (trasa: Bieżanów Nowy – Mistrzejowice),
11 (trasa: Łagiewniki – Cmentarz Rakowicki),
14 (trasa: Mistrzejowice – Bronowice),
22 (trasa: Walcownia – Borek Fałęcki),

oraz autobusami numer:

115 (trasa: Witkowice – Biskupińska),
125 (trasa: Szpital Rydygiera – Złocień),
128 (trasa: Ruczaj – Mistrzejowice),
184 (trasa: Os. Kurdwanów – Prądnik Czerwony),

stan na czerwiec 2006

Rozkład jazdy MPK

[edytuj] Plac Targowy "UNITARG"

Hala Targowa

Dzisiaj plac targowy „UNITARG” gości wielu obcokrajowców, przyjeżdżających na giełdę staroci. Spółka Kupiecka placu targowego "UNITARG", zrzeszona w branży "Place Targowe" Krakowskiej Kongregacji Kupieckiej, wnosi do działalności tej najstarszej w Polsce samorządowej organizacji kupieckiej wiele pomysłów i inicjatyw, zarówno w dziedzinie zawodowej jak też społecznej. Plac targowy "UNITARG" na Grzegórzkach jako pierwszy w Krakowie został wyposażony w system monitoringu. Hala Targowa znajduje się w miejscu najdogodniejszym dla tego typu obiektu, gdyż znajduje się na granicy z bezpośrednim centrum Krakowa. Ruch kolekcjonerski jest dziś zjawiskiem społeczno-kulturalnym, budzi i pielęgnuje zainteresowanie narodowymi pamiątkami, zarówno historycznymi, jak też patriotycznymi.

[edytuj] Linki zewnętrzne

Parafia św. Kazimierza Sąd okręgowy Liceum Ogólnokształcące nr 8

[edytuj] Galeria

Kościół św. Kazimierza	Cracovia Business Center	Magistrat	Szkoła podstawowa nr 38
Pływalnia AWF	Bulwary wiślane i most kotlarski	Most Kotlarski	Galeria Kazimierz
Pomnik	Regionalne centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa	Katedra chirurgii Collegium Medicum	szpital św. Łazarza
II klinika chorób wewnętrznych UJ	Collegium Medicum	8 Liceum ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego	Dom Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny