Historia Rwandy
Z Wikipedii
Pierwotnie obszar dzisiejszej Rwandy zamieszkiwali Pigmeje z plemion Twa zajmujący się myślistwem, od I wieku zaczęły się tu osiedlać rolnicze plemiona Hutu. Na przełomie XV i XVI wieku, koczowniczo-pasterskie ludy Tutsi (Watutsi) podbiły te tereny (przejmując zwyczaje i kulturę Hutu), i utworzyły silne państwo plemienne Rwanda, z rozwiniętą administracją centralną, w której dominującą rolę odgrywała arystokracja feudalna. Rwanda dysponowała stałą armią podległą królowi. Król zawsze pochodził z klanu Njiginja, który miał wyłączność na bycie wojownikami.
Rwanda była jednym z ostatnich regionów w Afryce, skolonizowanych przez kraje europejskie. W 1885 r. na kongresie w Berlinie obszar ten zaliczono do niemieckiej strefy wpływów. Następnie w ciągu kolejnych 10 lat kraj został opanowany przez Niemców i wcielony do Niemieckiej Afryki Wschodniej. Niemcy nie rządzili bezpośrednio, do administracji kraju wykorzystali miejscowych władców (bami) z plemienia Tutsi (Berlin utrzymywał w Rwandzie maksymalnie 5 urzędników i 166 żołnierzy). W 1902 r. powstały pierwsze misje katolickie. W czasie I wojny światowej kraj został (wraz z sąsiednim Burundi) zajęty przez Belgów.
W 1922 prawo Belgii do Rwandy i Urundi (połączonych w jedno państwo) zostało zalegalizowane mandatem Ligi Narodów.
W 1925 Rwanda i Urundi zostały połączone z Kongo Belgijskim. Belgowie kontynuowali niemiecki sposób rządzenia, nadal opierając się na bami i arystokracji Tutsi.
W 1946 Rwanda-Urundi zyskało status terytorium powierniczego ONZ.
W latach 50. (z inicjatywy Belgów i ONZ) zaczęły powstawać pierwsze organizacje polityczne skupiające ludność murzyńską, m.in. Narodowa Unia Rwandy (reprezentująca Tutsi) oraz w 1957 r. Partia Emancypacji Ludu Hutu (PARMEHUTU). Władze belgijskie podsycały konflikty pomiędzy nimi, co doprowadziło w 1959 r. do wybuchu wojny domowej, w wyniku której Tutsi stracili swoją pozycję. Ostatni władca Rwandy i jego urzędnicy zostali wypędzeni z kraju, a do władzy doszli liczniejsi Hutu.
Na czele kraju stanął przywódca PARMENHUTU Gregoire Kayibanda, który po referendum z 1961 znoszącym monarchię został prezydentem (reelekcje 1965 i 1969). W 1962 ONZ cofnęła Belgii mandat powierniczy. Nastąpił rozpad Urundi i Rwandy, proklamowano niepodległość.
Po wygraniu wojny domowej, zwycięzcy Hutu dopuszczali się masowych masakr ludności Tutsi, ci więc masowo uciekali za granicę, do Burundi i Ugandy.
W 1963 roku Tutsi podjęli zbrojną próbę odzyskania władzy, ale nie powiodła się ona i w rezultacie nastąpiły kolejne masakry, w których zginęło ok. 12 tys. ludzi.
W 1964 Rwanda wprowadziła narodową walutę, oddzielając się ekonomicznie od Burundi, z którą była związana od czasów kolonialnych.
W 1973 doszło do nowej fali zamieszek, na tle konfliktu Hutu z Tutsi. Pod hasłem ukrócenia konfliktu generał Juvenal Habyarimana (Hutu) przeprowadził bezkrwawy zamach stanu, zawiesił działalność partii politycznych i parlamentu, częściowo zawiesił konstytucję. W 1975 powstał Mouvement Révolutionnaire National pour le Développement (Narodowy Ruch Rewolucyjny na Rzecz Rozwoju w skrócie MRND) stając się jedyną legalną partią.
W 1978 przywrócono rządy cywilne (z zachowaniem pozycji MNRD), prezydentem został J. Habyarimana. (reelekcje 1983 i 1988).
W 1989 r. nastąpiło gwałtowne pogorszenie sytuacji ekonomicznej. Trwający od 1982 r. napływ uchodźców z Ugandy, pogłębił kryzys gospodarczy.
W 1989 r. na emigracji zawiązał się Rwandyjski Front Patriotyczny (FPR), złożony w większości z Tutsi (nadal represjonowanych), który w 1990 r. rozpoczął nową wojnę domową. Siłom rządowym pomagały oddziały belgijskie, francuskie i Demokratycznej Republiki Kongo.
Czując zagrożenie Habyarimana złagodził nieco swoje rządy i pozwolił na wprowadzenie w 1991 nowej konstytucji, systemu wielopartyjnego i wolności prasy, w następstwie czego w 1993 (pod patronatem ONZ) zawarto porozumienie pokojowe. Przewidywało ono utworzenie rządu tymczasowego i zniesienie utrudnień dla powracających z Ugandy uchodźców.
W kwietniu następnego roku Habyarimana zginął w katastrofie lotniczej, spowodowanej atakiem rakietowym. Zamach, o który gwardia prezydencka (głównie Hutu) obwiniała Tutsi, stał się pretekstem do masakry ludności tego plemienia (patrz Ludobójstwo w Rwandzie). Nastąpiła fala zbrojnych konfliktów, przekształcając się w kolejną wojnę domową, której liczbę ofiar szacuje się na ponad 800 tys. ludzi. Po zwycięstwie oddziałów Tutsi i przejęciu przez nich władzy, ponad półtora miliona mieszkańców Hutu uciekło z kraju (głównie do Demokratycznej Republiki Kongo - ówcześnie Zairu)[1].
W 1994 Demokratyczna Republika Kongo zamknęła granicę przed uchodźcami.
W czerwcu 1994 FPR ogłosił zajęcie Gitaramy, do której wycofał się z objętego walkami Kigali rząd tymczasowy. 15 czerwca 1994 na szczycie Organizacji Jedności Afrykańskiej w Tunisie walczące strony podpisały oficjalne zawieszenie broni, walki jednak nadal nie ustawały. Obserwatorzy ONZ donosili, że oddziały rządowe Tutsi dokonują masakr ludności Hutu w obozach dla uchodźców. Dla obrony ludności cywilnej, za zgodą ONZ, 23 czerwca 1994 do Rwandy wkroczyły wojska francuskie. Utworzona przez oddziały interwencyjne na południu kraju strefa bezpieczeństwa nie była jednak respektowana przez bojowników FPR.
Ostateczne zwyciężyli Tutsi (będący mniejszością). 18 sierpnia 1994 FPR uznał wojnę za zakończoną i ogłosił jednostronne zawieszenie broni, w związku z tym Francja wycofała swoje wojska z Rwandy, część uchodźców powróciła do kraju.
Pomimo deklaracji pokojowych i utworzenia rządu z przedstawicielami obu plemion, sytuacja nadal była napięta.
W 1996 prezydent Pasteur Bizimungu (wybrany w 1994) wysłał wojska na terytorium Demokratycznej Republiki Kongo (Zairu) i zachęcony opanowaniem wschodniej części tego kraju wezwał do zmiany granic (ustalonych 1885 na konferencji w Berlinie).
Spowodowało to poważne napięcie w stosunkach z Demokratyczną Republiką Kongo (Zairem), w wyniku czego sytuacja Hutu w Zairze stała się dramatyczna, To z kolei spowodowało że zaczęli oni wracać do kraju, gdzie znów zaczęły się walki.
W 1999 rządzący Rwandyjski Front Patriotyczny (FPR) przedłużył mandat Tymczasowemu Zgromadzeniu Narodowemu i rządowi tymczasowemu do roku 2003 (w celu przygotowania nowej konstytucji i wolnych wyborów).
W 2000 r. prezydentem został Paul Kagame (Tutsi).
W maju 2003 przyjęta została w referendum nowa konstytucja.
W sierpniu 2003 w pierwszych od 1994 r. bezpośrednich wyborach prezydenckich, zdecydowanie wygrał Paul Kagame.
W międzyczasie w Arushy (Tanzania) działał Międzynarodowy Trybunał do spraw Zbrodni w Rwandzie pod kierownictwem prokurator Carli del Ponte, obejmujący dochodzeniami masakry dokonywane przez obie strony, w których śmierć poniosło (wg oficjalnego spisu z 2002) ok. 800 tys. osób.
Walki armii rządowej z partyzantami Hutu wciąż trwają i nie zapowiada się aby w najbliższym czasie miała nastąpić stabilizacja. Tym bardziej że Francja i Stany Zjednoczone, mające tu duże wpływy, także nie potrafią zająć wspólnego stanowiska.
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
- ↑ Nakręcono kilka filmów opowiadających o tych wydarzeniach, m.in. Hotel Ruanda i Shooting Dogs
Algieria • Angola • Benin • Botswana • Burkina Faso • Burundi • Czad • Demokratyczna Republika Konga • Dżibuti • Egipt • Erytrea • Etiopia • Gabon • Gambia • Ghana • Gwinea • Gwinea Bissau • Gwinea Równikowa • Kamerun • Kenia • Komory • Kongo • Lesotho • Liberia • Libia • Madagaskar • Malawi • Mali • Maroko • Mauretania • Mauritius • Mozambik • Namibia • Niger • Nigeria • Republika Południowej Afryki • Republika Środkowoafrykańska • Republika Zielonego Przylądka • Rwanda • Senegal • Seszele • Sierra Leone • Somalia • Suazi • Sudan • Tanzania • Togo • Tunezja • Uganda • Wybrzeże Kości Słoniowej • Wyspy Świętego Tomasza i Książęca • Zambia • Zimbabwe
