Iwan Bohun
Z Wikipedii
Litografia z 1884 roku
Iwan Teodorowicz Bohun (ukr. Іван Богун) (zm. 27 lutego 1664) – pułkownik kozacki, jeden z głównych przywódców powstania Chmielnickiego. Przez część historyków utożsamiany z Iwanem Fedoreńką, jednak możliwe, że są to dwie różne osoby.
Urodzony prawdopodobnie ok. 1608 roku (w momencie wybuchu wojny z Rzecząpospolitą musiał mieć ok. 40 lat). Pochodzenie nieznane, acz istnieje hipoteza, według której był synem drobnego szlachcica, dzierżawcy wsi Bubnowa (Kijowszczyzna).
Sotnik Pułku Czehryńskiego, w 1650 pułkownik kalinicki. W 1651 zdobył i spalił Winnicę. W maju tegoż roku wraz z innymi pułkami bezskutecznie oblegał Kamieniec Podolski i Ołykę (Wołyń). Pod Beresteczkiem wyprowadził resztki wojsk kozackich z okrążenia. Zdecydowany przeciwnik uzależnienia od Moskwy, nie przysiągł wierności carowi podczas rady perejasławskiej. Walczył u boku Chmielnickiego z wojewodą Stanisławem Lanckorońskim i Stefanem Czarnieckim - w czasie bitwy pod Ochmatowem w 1655 atakiem na flankę wojsk polskich uratował armię kozacką od pewnej klęski.
Podczas potopu szwedzkiego namawiał hetmana do stanięcia po stronie Rzeczypospolitej, potem poparł go jednak przeciw Polsce (traktat w Radnot). Do jego śmierci był zwolennikiem propolskiego Iwana Wyhowskiego, potem Jerzego Chmielnickiego, do czasu, aż ten postanowił związać się z Moskwą. Bohun ponownie nie złożył przysięgi na wierność carowi, lecz później, wobec coraz bardziej prawdopodobnych planów rozbioru Polski i związaną z tym możliwością powstania suwerennej Ukrainy - przyłączył się do wojsk księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego, pozostając przy nim aż do klęski w bitwie pod Czarnym Ostrowem w 1657. Walczył po stronie polskiej z Rosjanami, został jednak usunięty ze stanowiska, pozbawiony tytułu pułkownika i uwięziony w Malborku. Uwolniony w 1663, uczestniczył w zmaganiach z promoskiewskim Iwanem Brzuchowieckim. Rozstrzelany 27 lutego 1664, w obozie pod Nowogródkiem Siewierskim, pod zarzutem zdrady.
Posłużył Henrykowi Sienkiewiczowi za pierwowzór bohatera powieści "Ogniem i mieczem", Jurka Bohuna. Jest także tytułowym bohaterem powieści Jacka Komudy, opowiadającej o największej klęsce wojsk Rzeczypospolitej w bitwie pod Batohem w 1652 roku.
