Jablonec nad Nysą
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°43' N 15°10' E
| Jablonec nad Nysą | |||||
|
|||||
| Państwo |  Czechy |
||||
| Kraj | liberecki | ||||
| Burmistrz | Petr Tulpa | ||||
| Powierzchnia | 3,139 km² | ||||
| Położenie | 50° 43' N 15° 10' E |
||||
| Wysokość | 475 m n.p.m. | ||||
| Ludność (2006) • liczba ludności |
44 882 |
||||
| Kod pocztowy | 466 01 | ||||
|
Położenie na mapie kraju
  Jablonec nad Nysą
|
|||||
| Strona internetowa miasta | |||||
Jablonec nad Nysą (cz. Jablonec nad Nisou, niem. Gablonz) - miasto w Czechach, nad Nysą Łużycką, u podnóża Gór Izerskich. Drugie co do wielkości miasto kraju libereckiego. Słynny ośrodek produkcji sztucznej biżuterii (Jablonex) i szkła.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wieś Jablonec (Gablonz) została założona w XIV wieku; pierwszy dokument pisany wzmiankujący o niej pochodzi z 1356 r. Nazwa miasta oznacza "miejsce, gdzie rosną jabłonie". W sierpniu 1496 wieś została doszczętnie spalona przez wojska zbuntowanej Grupy Miast Łużyckich podczas wojny pomiędzy nimi, a królem Czech Jerzym z Podiebradów. W XVIII wieku powstała huta szkła i fabryka sztucznej biżuterii, a jej pierwszy eksporter, J. F. Schwan, uczynił miasto znanym w Europie. Wieś Gablonz została podniesiona do rangi gminy przez cesarza Franciszka II Habsburga 21 kwietnia 1808 r., zaś prawa miejskie nadał jej cesarz Franciszka Józefa 28 marca 1866 r.
W XIX wieku miasto rozwijało się. W latach 1870-1871 wojna francusko-pruska sprawiła, że w krajach tych produkcja szkła i sztucznej biżuterii upadła, zaś kupcy z Gablonz przejęli rynki zagraniczne. Produkcja i eksport osiągały niewiarygodnie szeroki zasięg przez następne 60 lat. Rozwój miasta szedł w parze ze wzrostem liczby ludności; pejzaż Jablonca ulegał dynamicznym zmianom. Wybudowano wówczas szereg wystawnych (w tym secesyjnych) domów i całych dzielnic. Wybudowano też dwa najbardziej charakterystyczne obiekty w mieście - kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa na Horní náměstí oraz ratusz miejski na Mírové náměstí.
Tzw. "czarny piątek" (24 października) w 1929 r. oraz kryzys gospodarczy lat 30. przynoszą recesję w produkcji szkła i biżuterii. W październiku 1938 r. Gablonz, zlokalizowane w Kraju Sudeckim, zostało zajęte przez hitlerowską III Rzeszę na mocy postanowień układu monachijskiego, jako zamieszkałe w większości przez Niemców. Po 1945 ludność niemiecka została wysiedlena lub wymordowana[1], zaś Czesi przesiedleni do miasta, które odtąd znane jest jako Jablonec nad Nisou. Niemcy wysiedleni z Gablonz założyli po wojnie gminę Neugablonz nieopodal Kaufbeuren w Bawarii oraz Enns w Górnej Austrii.
[edytuj] Współczesność
Jablonec stanowi obecnie centrum aktywnego wypoczynku i sportu, z pływalnią, trzema stadionami piłki nożnej oraz lekkoatletycznym, lodowiskiem hokejowym, 13. salami gimnastycznymi i 16. boiskami. Jest również znany ze swej nowoczesnej architektury z lat 1900-1930 i Muzeum szkła i biżuterii szklanej.
W Jabloncu mają siedzibę zakłady samochodowe LIAZ, choć ich nazwa wskazuje na pobliski Liberec ( Liberecké automobilové závody )
Jablonec z pobliskim Libercem łączy licząca ok. 12 km międzymiastowa linia tramwajowa[2].
[edytuj] Miasta partnerskie
.svg/20px-Flag_of_Belgium_(civil).svg.png){kind=small}
[edytuj] Osobistości
[edytuj] Źródła i przypisy
- ↑ Stwierdzenie z angielskiej Wikipedii: [1]: "After 1945 the Germans were expelled or murdered "
- ↑ zobacz: Tramwaje w Libercu
- ↑ Na podstawie oficjalnej strony internetowej miasta. Informacje o partnerstwie z Jelenią Górą na podstawie licznych stron polskich (w tym oficjalnych) oraz hasła Jelenia Góra.
[edytuj] Zobacz też
Česká Lípa • Frýdlant • Jablonec nad Nysą • Jilemnice • Liberec • Nový Bor • Semily • Tanvald • Turnov • Železný Brod
