Jan August Kisielewski

Z Wikipedii

Jan August Kisielewski
Portret Jana Augusta Kisielewskiego autorstwa Stanisława Wyspiańskiego
Urodzony	8 lutego 1876 Rzeszów
Zmarł	29 stycznia Warszawa
Kolekcja cytatów w Wikicytatach

Jan August Kisielewski (ur. 8 lutego 1876 roku w Rzeszowie, zm. 29 stycznia 1918 roku w Warszawie) − polski dramatopisarz, znawca i krytyk teatralny, eseista związany z kabaretem Zielonego Balonika.

Jan August Kisielewski uważany jest współcześnie za jedną z najciekawszych indywidualności twórczych Młodej Polski^[1], doskonałego analityka środowisk cyganerii artystycznych^[2] oraz przedstawiciela dramatu psychologicznego w literaturze polskiej^[3]. Jego dwie sztuki − W sieci i Karykatury − odzwierciedlające konflikt między indywidualizmem artysty a moralnością mieszczańską, należą dziś do klasyki teatru modernistycznego.

Spis treści 1 Życie 2 Twórczość 3 Bibliografia 3.1 Dramaty 3.2 Eseje 3.3 Recenzje 4 Przypisy 5 Linki zewnętrzne:

[edytuj] Życie

Urodził się w rodzinie nauczycielskiej. Był synem Augusta i Józefy z Szałajków. Uczył się w gimnazjum w Rzeszowie, później przeniósł się do Tarnowa. Przez rok przebywał w Wiedniu, a po powrocie osiadł w Krakowie. Pracował jako kopista, uczeszczał na Uniwersytet Jagielloński. Na deskach teatru debiutował w 1899 roku. Po pierwszych sukcesach przeniósł się do Paryża, skąd po bezskutecznych próbach podbicia tamtejszych teatrów, wrócił w 1903 roku. Wtedy też założył pismo satyryczne Liberum Veto. W 1906 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie zbliżył się do środowisk endecji. Pisywał artykuły i recenzje ogłoszone w tomach Panmusaion i Życie dramatu. Nasilające się objawy choroby psychicznej coraz częściej uniemożliwały mu pracę. Zmuszony był przebywać w szpitalach psychiatrycznych. Zmarł 29 stycznia 1918 w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

[edytuj] Twórczość

Kisielewski zasłynął jako twórca komedio-dramatów realistycznych (Karykatury, W sieci), w centrum zainteresowań stawiając funkcję artysty w społeczeństwie oraz antynomie: artysta - filister, ideał - jego realizacja. Były to zatem tematy bliskie Zapolskiej i Perzyńskiemu, przedstawione jednak ze znacznie większym obiektywizmem i wstrzemięźliwością, co popychało twórczość Kisielewskiego w stronę dramatu psychologicznego, a nie dramatu obyczajowego. Obie sztuki cieszyły się za życia autora sporą popularnością; wielokronie wystawiane były min. przez Teatr Rozmaitości w Warszawie, Teatr Polski w Poznaniu, Nowe Ateneum (reż. Leon Schiller) oraz teatry w Czechach i Rosji. Sukces obu sztuk zawdzięczał Kisielewski biegłej kreacji "żywych" postaci, zwróceniu uwagi na dwuznaczności postępowań bohaterów, unikanie stereotypowego, czarno-białego kreślenia obrazów oraz ich jednoznacznej oceny - zarówno względem środowisk artystycznych, jak i mieszczańskich. Innowacją Kisielewskiego było również wprowadzenie rozbudowanej didaskalii upodabniającej się w formie do prozy powieściowej.

Ze skrajnie odmiennym przyjęciem publiczności i krytyki spotkał się ostatni dramat Kisielewskiego Sonata stanowiący zwrot w stronę symbolizmu z elementami prozy poetyckiej. Jak pisał A. Hutnikiewicz: dramat, który sam autor cenił sobie najwyżej, był w istocie literackim i teatralnym nieporozumieniem, eksponującym w karykaturalnej edycji wszystkie najbardziej artystycznie wątpliwe dewiacje przybyszewszczyzny^[4]. Utwór powstał pod znacznym wpływem twórczości Stanisława Przybyszewskiego, Augusta Strindberga oraz dramatu metafizycznego, zwiastując upadek młodego twórcy zmagającego się z postępującą chorobą umysłową i twórczą niemocą. Dlatego też Kisielewskiego określa się często jako talent jednego sezonu (J. Tomkowski).

Kisielewski dzięki dwom debiutanckim sztukom trwale zapisał się do klasyki dramatu polskiego.

[edytuj] Bibliografia

[edytuj] Dramaty

• • Parias (1896) - nie zachował się
  • Karykatury (1898)
  • W sieci (1896)
  • Ostatnie spotkanie (1896)
  • Sonata (1901)
  • Komedia miłości i cnoty (1903) - powstał tylko jeden akt

[edytuj] Eseje

• • O teatrze japońskim (1902)

[edytuj] Recenzje

• • Panmusaion (1906)
  • Życie dramatu (1907)

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne:

Sylwetka Jana Augusta Kisielewskiego