Jan Chmurowicz
Z Wikipedii
| Jan Chmurowicz | |
|---|---|
| ' | |
| Życie |  generał brygady |
| Data urodzenia | 31 grudnia 1887 Przeworsk |
| Data śmierci | 5 listopada 1965 Kraków |
| Kariera | |
| W służbie od | |
| Pełniona funkcja | |
| Główne wojny i bitwy | Wojnie obronnej 1939 r. (obrona Przemyśl]]a) |
| Odznaczenia | |
Gen. bryg. Jan Chmurowicz (ur. 31 grudnia 1887 w Przeworsku, zm. 5 listopada 1965 w Krakowie) – polski dowódca wojskowy.
Urodził się 31 grudnia 1887 r. w Przeworsku, w rodzinie rzemieślniczo-kupieckiej z ojca Walentego i matki Karoliny z domu Mirkiewicz. Ochrzczony został w kościele parafialnym w Przeworsku, w styczniu 1888 r. przez ks. Stanisława Sypniewskłego, a rodzicami chrzestnymi byli: siostra matki Antonina Mirkiewicz i Franciszek Szarliński. Na chrzcie otrzymał trzy imiona: Jan Władysław Julian. W zachowanych dokumentach najczęściej używane jest jedno imię – Jan; w niektórych – Jan Władysław. Niestety, nie udało się ustalić żadnych szczegółów z okresu dzieciństwa i wczesnej młodości przyszłego generała Wojska Polskiego. Wiemy jedynie, że po ukończeniu nauki w szkole realnej w rodzinnym Przeworsku, w latach 1900 – 1908 uczęszczał najpierw do gimnazjum w Jarosławiu, a następnie do IV Gimnazjum Klasycznego w Krakowie, które zakończył zdaniem egzaminu maturalnego.Po ukończeniu gimnazjum i zdaniu w 1908 r. egzaminu dojrzałości studiował prawo w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 1909 r. został powołany do odbycia jednorocznej służby w armii austriackiej, w czasie której ukończył szkołę oficerską. Od 1912 r. pracował jako urzędnik ruchu w dyrekcji kolei we Lwowie. Po wybuchu I wojny światowej służył w armii austriackiej, w stopniu podporucznika, jako oficer wywiadowczy i pierwszy oficer baterii 45 pułku artylerii polowej. Do stopnia porucznika awansował w 1916 r. W listopadzie tego roku został dowódcą baterii 56 pułku artylerii polowej. Przez cały okres wojny walczył na froncie włoskim. Do stopnia kapitana awansował w 1918 r.
W Wojsku Polskim od listopada 1918 r. pełnił służbę w Komendzie Placu Przemyśl jako oficer werbunkowy, następnie był dowódcą powiatu Przeworsk. W wojnie polsko-radzieckiej dowodził: dywizjonem w l pułku artylerii polowej Legionów i 3 pułku artylerii ciężkiej. Do stopnia majora awansował w 1920 r. Po zakończeniu działań wojennych był dowódcą 3 dywizjonu artylerii ciężkiej. Od listopada 1921 r. pełnił obowiązki zastępcy, a następnie dowódcy 2 pułku artylerii ciężkiej w Chełmie Do stopnia podpułkownika awansował w 1922 r., a do stopnia pułkownika w 1924 r. W tym roku ukończył kurs dowódców pułków w Toruniu, w 1926 r. kurs unitarny dowódców pułków w Rembertowie, a w 1928 r. kurs wyższych dowódców artylerii w Warszawie. W kwietniu 1929 r. Został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu, w którym objął stanowisko komendanta Szkoły Strzelania Artylerii. Od grudnia 1930 r. był dowódcą 7 grupy artylerii w Poznaniu. We wrześniu 1931 r. został drugim dowódcą piechoty dywizyjnej 20 dywizji piechoty w Baranowiczach, następnie dowodził 15 dywizją piechoty w Bydgoszczy. W sierpniu 1937 r. objął funkcję zastępcy dowódcy Okręgu Korpusu nr X Przemyśl.
W wojnie obronnej Polski 1939 r. był dowódcą obrony Przemyśla. Wzięty do niewoli niemieckiej przebywał w kilku obozach jenieckich m.in. w Woldenbergu, gdzie był konspiracyjnym komendantem obozu. Po wyzwoleniu wrócił do kraju. W okresie powojennym pracował w spółdzielczości. Odznaczony został m.in. Orderem Virtuti Militari 5 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi oraz odznaczeniami zagranicznymi.
W inseracie żałobnym, ukrywający się pod inicjałami M.W. autor, tak charakteryzował sylwetkę generała: "... Dał się jednak wszystkim poznać jako szlachetny i dobry człowiek, wzorowy mąż i troskliwy ojciec. Był wierzącym, żarliwym katolikiem". Z ogromnym sentymentem wspomina go druga żona – Jadwiga, podejmująca jednocześnie nierówną walkę o właściwą ocenę jego przeszłości wojskowej. W liście do mnie z 31 lipca 1996 r. pisała: "... Po wstąpieniu do wojska całe życie cechowała go apolityczność – nawet w obozie zwalczał politykę i stąd część nieprzychylnych mu przekonań. [...] Bardzo rodzinny. Jako przykład, po śmierci syna prosił o przeniesienie z Bydgoszczy i nie wszedł więcej do swej willi, w której umarł syn. Dobry mówca, w dobrym nastroju pisywał wiersze. Pamiętnik, który pisał po powrocie z niewoli to maszynopis – którego nie udostępniam nikomu. [...] Najchętniej wspominał ze szczegółami czasy wojskowe, miał fenomenalną pamięć. W ostatnich chwilach choroby wracał do Przeworska i wspominał całą rodzinę. Nie zgadzam się z wieloma publikacjami tak prasowymi jak i książkowymi dotyczącymi osoby męża mojego [...]". Z godnością i pokorą znosił upokarzające warunki pobytowe w Polsce Ludowej. Z godnością przyjął też ostatnie gorzkie doświadczenie losu – śmiertelną chorobę. W 1965 r. zachorował na raka i kiedy dowiedział się, że jest to kres jego ziemskiej wędrówki, po spowiedzi i komunii św., jednemu z przyjaciół wyznał: "... Stanę wkrótce do raportu przed Najwyższym Wodzem. Jestem gotów. Bogu się zamelduję". Zmarł 5 listopada 1965 r. Szpitalu Wojskowym w Krakowie, w wieku 77 lat. Został pochowany 9 listopada 1965 r. na Wojskowym Cmentarzu Rakowickim położonym przy ul. Prandoty, na VII miejscu kwatery nr 10 – wschód.
Jego pogrzeb przerodził się w wielką manifestację. Uczestniczyli w nim, oprócz licznie reprezentowanej rodziny, przyjaciele, znajomi, towarzysze broni, podkomendni i rzesze mieszkańców Krakowa. Podkomendni przyjechali wraz z rodzinami, nieraz z odległych zakątków Polski. Przybyła też oficjalna delegacja z rodzinnego Przeworska. Orszak żałobny prowadził ks. bp Jan Pietraszko w asyście 50 księży. Po mszy św., odprawionej w kaplicy cmentarza Rakowieckiego, odprowadzono zwłoki do grobowca rodzinnego. Orkiestra wojskowa odegrała hejnał Wojska Polskiego. Nad grobem przemawiali: żołnierze z września 1939 r. – gen. bryg. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, płk dypl. Wiktor Alojzy Jakubowski oraz prof. dr Klosa. Wbrew intencjom ówczesnych władz pogrzeb gen. bryg. Jana Chmurowicza przerodził się w manifestację patriotyczna i religijną.
Pośród rodziny Chmurowiczów rozproszonej po całym świecie, w Krakowie mieszka Wojciech Chmurowicz syn generała, a w Przeworsku żyją obecnie: Walenty Leszek – bratanek generała, Aleksandra Chmurowicz-Walocha – córka Walentego, Jakub i Agnieszka Chmurowicz – dzieci Aleksandry.
Za: Mieczysław Bielski, "Kronika Bydgoska" XVII 1995, Mieczysław Cieplewicz, Eugeniusz Kozłowski "Wrzesień 1939 w relacjach i wspomnieniach"
Spis treści |
[edytuj] Awanse
- W armii austriacko-węgierskiej:
- W Wojsku Polskim:
- major – 1920
- podpułkownik – 1922
- pułkownik – 1924
- generał brygady – 1936
[edytuj] Wykształcenie
- Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
- listopad 1920 – styczeń 1921 – kurs dowódców pułków – Toruń
- kwiecień 1926 – czerwiec 1926 – kurs dowódców pułków – Rembertów
- styczeń 1928 – czerwiec 1928 – kurs wyższych dowódców artylerii – Warszawa
[edytuj] Stanowiska
- w armii austriacko-węgierskiej – ?
- listopad 1918 – marzec 1920 – dowódca dywizjonu- 1 pułk artylerii polowej
- marzec 1920 – luty 1921 – dowódca – 3 pac
- 17 listopada 1921 – ? – p. o. zastępcy dowódcy – 2 pac w Chełmnie Lubelskim
- ? – 4 kwietnia 1929 – p. o. dowódcy – 2 pac w Chełmnie Lubelskim
- 4 kwietnia 1929 – grudzień 1930 – komendant – Szkoła Strzelania Artylerii w Toruniu
- grudzień 1930 – wrzesień 1931 – dowódca – 7 grupa artylerii
- wrzesień 1931 – ? – drugi dowódca piechoty dywizyjnej – 20 Dywizja Piechoty w Baranowiczach
- ? – dowódca – 15 Dywizja Piechoty w Bydgoszcz]y
- sierpień 1937 – wrzesień 1939 – zastępca dowódcy – Okręg Korpusu X w Przemyślu
- wrzesień 1939 – wrzesień 1939 – dowódca obrony Przemyśla
- niewola niemiecka – 7 obozów jenieckich (m.in.: Oflag IIC Woldenberg)
[edytuj] Odznaczenia i ordery
- Order Virtuti Militari kl. V
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi
