Jean-Bédel Bokassa

Z Wikipedii

Jean-Bédel Bokassa (urodzony 15 lutego 1921, zmarł 3 listopada 1996), wojskowy i polityk Republiki Środkowoafrykańskiej, dyktator od 1 stycznia 1966 aż do momentu obalenia go 20 września 1979.

Urodzony w Bobangi w 1921. Jego ojca zamordowano gdy Jean-Bédel miał 6 lat, a później samobójstwo popełniła jego matka. Mały Bokassa był wychowywany przez francuskich misjonarzy, planował zostać księdzem. Jednak w wieku 18 lat wstąpił do francuskiej armii i walczył po stronie Wolnej Francji podczas II wojny światowej, za co został uhonorowany orderem Legii Honorowej. Po uzyskaniu niepodległości przez Republikę Środkowoafrykańską wstąpił do jej armii. Bokassa, będąc kuzynem prezydenta Davida Dacko i bratankiem poprzednika Dacko Barthelemiego Bogandy, szybko awansował do stopnia pułkownika i w 1963 został naczelnym dowódcą armii środkowoafrykańskiej.

1 stycznia 1966 w obliczu bankructwa kraju i zagrożenia ogólnokrajowymi strajkami Bokassa dokonał niemalże bezkrwawego zamachu stanu, obalając autokratycznego prezydenta Davida Dacko. Bokassa objął stanowisko prezydenta i przewodniczącego jedynej partii kraju - Ruchu Społecznego Czarnej Afryki (MESAN), a następnie zniósł konstytucję z 1959 roku.

W kwietniu 1969 nieudany pucz wojskowy dał Bokassie pretekst do dalszego przejmowania władzy. W marcu 1972 Bokassa ogłosił się dożywotnim prezydentem Republiki Środkowoafrykańskiej. W grudniu nastąpiła kolejna nieudana próba obalenia Bokassy, a w grudniu 1976 próbowano go zabić.

Po spotkaniu z przywódcą Libii, pułkownikiem Kadafim, Bokassa postanowił przejść na islam i zmienił imię na Salah Eddine Ahmed Bokassa.

4 grudnia 1976 na kongresie MESAN Bokassa proklamował monarchię i zmienił nazwę kraju na Cesarstwo Środkowoafrykańskie. Wprowadził nową konstytucję, przeszedł z powrotem na katolicyzm i koronował się na cesarza Bokassę I podczas wielkiej ceremonii 4 grudnia 1977. Oprawa ceremonii na wzór ceremonii koronacyjnej Napoleona kosztowała 20 mln USD, co stanowiło 1/3 budżetu tego jednego z dwóch najbiedniejszych krajów Afryki. Tron zrobiony został ze złoconego brązu w kształcie orła, a cesarska korona warta 5 mln USD była wysadzana 5 tysiącami diamentów.

Pomimo że cesarstwo miało być monarchią konstytucyjną, nie zostały przeprowadzone żadne znaczące reformy, a wszelka opozycja była tłumiona. Powszechne były tortury, a sam Bokassa miał rzekomo czasem brać w nich udział.

Pomimo że Bokassa faktycznie rządził w sposób dyktatorski, był wspierany przez Francję, a francuski prezydent Valéry Giscard d'Estaing był częstym gościem Bokassy. Francja wspierała Bokassę finansowo i militarnie, w zamian otrzymując rudy uranu potrzebne do kontynuowania swojego programu nuklearnego.

Francja cofnęła swoje poparcie dla dyktatora po wydarzeniach, które miały miejsce 17 kwietnia 1979. 100 licealistów biorących udział w protestach przeciw wprowadzeniu nowych, obowiązkowych uniformów szkolnych, zostało zatrzymanych i zmasakrowanych. Udział w morderstwie, a także w jedzeniu zwłok, był przypisywany również Bokassie. To spowodowało, że francuskie oddziały komandosów wykorzystując nieobecność Bokassy w kraju 20 września 1979 wsparły przewrót, w wyniku którego David Dacko został ponownie prezydentem.

W 1980 Bokassa został zaocznie skazany na śmierć. 23 października 1986 licząc na możliwość odzyskania władzy wrócił z wygnania we Francji do Bangi, jednak został tam aresztowany przez policję. Po procesie, w którym oskarżono go o zdradę, morderstwo, kanibalizm i malwersacje, 12 czerwca 1987 został ogłoszony wyrok ponownie skazujący Bokassę na śmierć, uniewinniając go jedynie od zarzutu kanibalizmu. W lutym 1988 kara śmierci została zmieniona na karę dożywotniego więzienia. Bokassa opuścił więzienie po amnestii ogłoszonej w 1993 przez prezydenta Andre Kolingbę. Bokassa zmarł na atak serca 3 listopada 1996.

Bokassa miał 17 żon i przynajmniej 55 dzieci, choć niektóre źródła podają, że było ich nawet 62. Przez wielu uważany za osobę psychopatyczną, uważał się za 13. apostoła. Niewątpliwie jednak był jednym z najokrutniejszych dyktatorów, porównywanym często do ugandyjskiego dyktatora Idi Amina Dady. Bokassa na Dzień Matki w 1971 roku uwolnił z więzień przebywające tam kobiety, zaś wszystkich mężczyzn oskarżonych o dokonanie napaści na kobiety nakazał stracić. Do końca życia wierzył w swoją popularność i wierzył, że jest w stanie wygrać wybory prezydenckie zaplanowane na 1999 rok.