Kanał wodny
Z Wikipedii
Kanał wodny – sztuczny ciek wodny, fragment drogi wodnej, którego celem jest połączenie istniejących naturalnych dróg wodnych. Tak powstałe drogi wodne znacznie ułatwiają żeglugę i wydatnie skracają czas podróży statków.
Spis treści |
[edytuj] Informacje ogólne
Kanał wodny łączący dwa morza to kanał żeglugi morskiej. Prowadzi się je zazwyczaj przez wąskie przesmyki. Niektóre z nich skróciły drogę statków nawet o kilka tysięcy kilometrów. Czasami za kanał żeglugi morskiej uznaje się pogłębiony tor wodny w płyciznie oddzielającej dwa akweny.
Natomiast kanał wodny łączący rzeki i jeziora to kanał żeglugi śródlądowej. Gęsta sieć rzeczna i przecinające je kanały tworzą śródlądowe szlaki wodne. Najkorzystniejsze jest budowanie kanałów w miejscach, gdzie dział wód jest stosunkowo niski, a żeglowne odcinki wód zbliżają się do siebie na małą odległość. Do pokonywania różnic poziomów wody wynikających z ukształtowania terenu służą śluzy lub pochylnie.
Kanał wodny jest sztuczną arterią wodną zwykle o trapezowym przekroju poprzecznym, ubezpieczonych skarpach, zaopatrzoną w urządzenia hydrotechniczne, w zależności od przeznaczenia wyróżnia się kanały:
- żeglugowe - czyli budowle najczęściej ziemne, które oprócz toru wodnego na ogół mają obiekty takie jak: śluzy, syfony, lewary, bramy, nabrzeża przeładunkowe. Ta sztuczna drga wodna jest podzielona na stanowiska o różnych poziomach zwierciadła wody za pomocą śluz, podnośni lub pochylni. Są najczęściej przedłużeniem naturalnych dróg wodnych lub łączących drogi wodne różnych systemów przez pokonanie działu wodnego. Również są to kanały boczne (lateralne, równoległe), biegnące wzdłuż rzek na odciekach, na których problemem byłoby zapewnienie wymaganych parametrów nawigacyjnych.
Wśród nich wyróżnia się kanały żeglugowe morskie głębokowodne (kanały: Kiloński, Koryncki, ) oraz żeglugowe śródlądowe o szerokości do 100m i głębokości do 3m i więcej, (np. kanały: Erie w Stanach Zjednoczonych, Welland w Kanadzie, Kanał Śródlądowy w Niemczech.
- melioracyjne - (odwadniające i nawadniające)jako podstawę systemu melioracyjnego ,od którego odgałęziają się kanały boczne - rowy melioracyjne ( np. Kanał Fergański, w Polsce: kanał Wieprz-Krzna)
- przemysłowe i energetyczne, doprowadzające (lub odprowadzające) wodę do zakładów przemysłowych i energetycznych (np. Kanał Łączański".
[edytuj] Bibliografia
1.E. Bajkiewicz-Grabowska, Z.Mikulski, Hydrologia ogólna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007
[edytuj] Ważniejsze kanały żeglugi morskiej
[edytuj] Ważniejsze kanały śródlądowe
[edytuj] W Polsce
Zobacz więcej w osobnym artykule: Kanały wodne Polski.[edytuj] Na świecie
- Droga Świętego Wawrzyńca
- Kanał Białomorsko-Bałtycki
- Kanał Środlądowy
- Kanał Erie – Wielkie Jeziora – Rzeka Hudson (a dalej miasto Nowy Jork)
- Kanał Sueski
- Kanał Brukselski
- Kanał Gota (Szwecja)
- Kanał Houston
- Kanał Karakumski (Turkmenistan)
- Kanał Manchesterski
- Kanał Morris – górna część rzeki Delaware – miasto Nowy Jork
- Kanał Noordzee
- Kanał Południowy (Canal du Midi, Francja)
- Kanał Welland – Wielkie Jeziora Erie i Ontario w Kanadzie
- Kanał Wołżańsko-Doński
- Wielki Kanał (Chiny)
- Kanał Zee
[edytuj] Zobacz też
- Śluza wodna
- Kanał morski
- Przegląd zagadnień z zakresu geografii
- spis dróg wodnych w anglojęzycznej wikipedii
