Karol Stanisław Radziwiłł Panie Kochanku

Z Wikipedii

Karol Stanisław Radziwiłł "Panie Kochanku"
Karol Stanisław Radziwiłł "Panie Kochanku"
Trąby
Data urodzenia	27 lutego 1734
Miejsce urodzenia	Nieśwież
Data śmierci	21 listopada 1790
Miejsce śmierci	Biała Podlaska

Rodzina	Radziwiłł
Rodzice	Michał Kazimierz Radziwiłł "Rybeńko" Urszula Franciszka Wiśniowiecka
Małżeństwo	Maria Karolina Lubomirska (rozwód) Teresa Karolina Rzewuska (bezpotomnie)
Dzieci	brak

Książę Karol Stanisław Radziwiłł "Panie Kochanku" herbu Trąby (ur. 27 lutego 1734 w Nieświeżu, zm. 21 listopada 1790 w Białej) – wojewoda wileński od 1762, starosta lwowski od 1755, miecznik wielki litewski od 1752, X ordynat nieświeski, VIII ordynat ołycki, VII pan na Białej, właściciel Birż, Dubinek, Kiejdan.

Był synem Michała Kazimierza Radziwiłła i Franciszki Urszuli Wiśniowieckiej. Znany pod przydomkiem "Panie Kochanku" nadanym mu z uwagi na ulubione powiedzonko, którym zwracał się do swoich rozmówców oraz dla odróżnienia od Karola Stanisława Radziwiłła (1669-1719).

Książę Radziwiłł piastował w ciągu swego życia wiele funkcji państwowych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Od 1752 był miecznikiem Wielkiego Księstwa Litewskiego, w 1762 został wojewodą wileńskim. W czasie sejmu konwokacyjnego w 1764 był przywódcą związanego z Wettynami obozu staroszlacheckiego. Jako przeciwnik Familii Czartoryskich protestował przeciwko wkroczeniu popierających ich wojsk rosyjskich. Na czele swoich oddziałów nadwornych stoczył w czerwcu z Rosjanami przegraną bitwę pod Słonimiem i zmuszony był do wyjechania na Wołoszczyznę. Wkrótce przeniósł się do Drezna, gdzie zastała go wieść o odebraniu mu przez Sejm urzędu wojewody i zasekwestrowaniu jego dóbr. Dzięki staraniom posła rosyjskiego Nikołaja Repnina powrócił do kraju i został w 1767 marszałkiem generalnym konfederacji radomskiej. Po ślubowaniu wierności królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu odzyskał ponownie wszystkie utracone uprzednio stanowiska państwowe. W 1768 wystąpił przeciwko traktatowi gwarancyjnemu, mocą którego Rzeczpospolita stała się rosyjskim protektoratem i został marszałkiem generalnym konfederacji barskiej. Osiadłszy w Nieświeżu, nie mieszał się odtąd do spraw publicznych, oddany marnotrawieniu ogromnej fortuny na zbytkowne przyjęcia, festyny i przyozdabianie swej rezydencji. Słynne było zwłaszcza przyjęcie, które zgotował w 1785 Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu. Podczas Sejmu Czteroletniego był jednym z największych przeciwników reform, króla i Familii Czartoryskich.

3 sierpnia 1757 został odznaczony Orderem Orła Białego.

Karol Stanisław Radziwiłł był najzamożniejszym magnatem w Polsce w II poł. XVIII w. i jednym z najbogatszych przedstawicieli arystokracji w Europie. Jego majątek obejmował m.in. 16 miast, 683 wsie i 25 wójtostw a wokół jego postaci narosło wiele legend. Z jednej strony był przedstawiany jako opój i hulaka a z drugiej – jako przykład szlachetności, samarytanin i patriota. Niezmiernie bogaty i wpływowy, zdobył sobie wśród szlachty ogromną popularność dzięki szczodrości, sarmatyzmowi obyczajów, skłonności do biesiad i żartów, z drugiej strony znanym był z popędliwości i dzikich wybryków. Za życia cieszył się wielką popularnością, zwłaszcza wśród zubożałej szlachty a dziś jest przedstawiany jako symbol swojej epoki.

[edytuj] Ciekawostka

Karol Radziwiłł był również pierwowzorem postaci stolnika Horeszki z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza a jego nazwisko pada w księdze XI: Podług niej później Karol-Kochanku-Radziwiłł, gdy przyjmował w Nieświeżu króla Stanisława.

Książę Karol Stanisław był również założycielem tzw. Radziwiłłowskiej Szkoły Majtków w Nieświeżu (1780 - 1782) - czyli można powiedzieć pierwszej szkoły morskiej w dziejach Polski. Przy szkole był również szpital, burso - koszary i urządzenia wodne. Szkoła posiadała regulamin wodny i lądowy a uczniowie mogli zgłębiać takie przedmioty jak m.in. matematyka, geometria, historia Polski i narodów, rysunek, inżynieria, nawigacja, muzyka oraz studium sześciu języków. Do służby mieli przygotowywać uczniów przyjęci do szkoły 4 oficerowie szwedzkiej i duńskiej marynarki. Wspomina ją kpt. Karol Olgierd Borchardt opisując źródła myśli morskiej w Polsce w swej książce "Kolebka nawigatorów".