Kościół Najświętszego Zbawiciela w Warszawie

Z Wikipedii

Sanktuarium Najświętszego Zbawiciela
Kościół Najświętszego Zbawiciela w Warszawie
Data budowy	1901-1927
Data zniszczenia	1939, 1944, 1945
Wyznanie	Kościół rzymskokatolicki
Rodzaj	bazylika
Wezwanie	Najświętszego Zbawiciela
Architekt	Józef Pius Dziekoński Ludwik Panczakiewicz Władysław Żychlewicz
Budulec	cegła, beton
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Kościół Najświętszego Zbawiciela w Warszawie – kościół rzymskokatolicki, siedziba parafii Najświętszego Zbawiciela, znajdujący się w Warszawie przy pl. Zbawiciela w dzielnicy Śródmieście.

[edytuj] Historia

Około 1880 po zabudowaniu placu Zbawiciela pierwszymi kamienicami i przeprowadzeniu przez plac linii tramwaju konnego, zaszła konieczność budowy nowej świątyni dla powiększającej się liczby ludności obecnego Śródmieścia Południowego i Ujazdowa. Postanowiono wybudować ją jako wotum dziękczynne dla Zbawiciela na rok święty 1900.

Konkurs na projekt kościoła wygrał Stefan Szyller, jednak wzniesiono go wg projektu architektów Józefa Piusa Dziekońskiego, Ludwika Panczakiewicza i Władysława Żychlewicza. Kamień węgielny wmurowano 12 października 1901, a poświęcenia dokonał arcybiskup warszawski Wincenty Popiel. Na skutek wybuchu I wojny światowej prace trwały aż do 1927, kiedy konsekracji kościoła dokonał arcybiskup Stanisław Gall. Nad wnętrzem świątyni pracowali architekt Stefan Szyller i rzeźbiarz Pius Weloński.

W 1939 w czasie bombardowania Warszawy pociski zwaliły sygnaturę, zachodnią wieżę i dach. Dalszym zniszczeniom kościół uległ w 1944 po upadku powstania warszawskiego, gdy Niemcy przystąpili do systematycznego wyburzania miasta. Ładunki wybuchowe podłożone w dolnym kościele zostały wysadzone w przeddzień ucieczki Niemców z Warszawy - runęły sklepienia, hełm drugiej wieży i kościół dolny. Jednak silna konstrukcja filarów i arkad sklepiennych wytrzymała ten wybuch.

W 1945 po zabezpieczeniu ruin pokryto podziemie prowizorycznym dachem i naprawiono okna i drzwi, co pozwoliło na oddanie kościoła do użytku, jednak odbudowę głównych sklepień odłożono na później. W latach 50. XX wieku podczas budowy MDM postanowiono przesunąć oś ulicy Marszałkowskiej tak, aby zasłonić kościół. Dopiero w roku 1955 po uzyskaniu pozwolenia na odbudowę, kościół odzyskał wieże.

Od jesieni 2006 Parafia Najświętszego Zbawiciela stała została mianowana Sanktuarium Najświętszego Zbawiciela.

[edytuj] Proboszczowie

ks. prałat Roman Rembeliński 1912 - 1926
ks. prałat Marceli Nowakowski 1927 - 1939
ks. bp Wacław Majewski 1946 - 1983
ks. prałat Bronisław Piasecki 1983 - nadal

[edytuj] Opis

Kościół ten to trójnawowa bazylika z transeptem i kopułą na skrzyżowaniu naw, w stylu architektonicznym nawiązującym do form polskiego renesansu i baroku. Nad skrzyżowaniem naw istniała pierwotnie dwudziestometrowa wieża sygnatury. Na bryłę kościoła wpływ miał trójkątny kształt działki, na której go usytuowano, co pozwoliło na wzniesienie kaplicy Matki Bożej od strony ul. Marszałkowskiej i symetrycznie, obszernej zakrystii od strony ul. Mokotowskiej. Charakterystyczna główna fasada kościoła od strony placu Zbawiciela w formie kolumnowego portyku, flankowana jest dwiema wysmukłymi wieżami i ozdobiona rzeźbami św. Piotra i św. Pawła dłuta Feliksa Giecewicza. Organy 54-głosowe o trakturze elektro-pneumatycznej wykonała firma braci Kamińskich z Warszawy w latach 70. XX w.

[edytuj] Warto zobaczyć

Kościół przed 1933, widoczna sygnatura zniszczona w 1939

główny ołtarz z 1945 wg projektu Bolesława Żurakowskiego z 1922
ołtarz Św. Ekspedyta projektu Stefana Szyllera
2 obrazy Michała Willmana "Wizja św. Augustuna" i "Wizja św. Bernarda" z XVII w., pierwotnie dla opactwa w Lubiążu
chrzcielnicę ufundowaną w 1919 przez Tadeusza Bernharda jako wotum za szczęśliwy powrót z Rosji
tablicę ku czci proboszcza ks. Marcelego Nowakowskiego, rozstrzelanego w Palmirach w 1940 roku.