Konopnica (województwo lubelskie)

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°13'36" N 22°17'29" E51.2266667 22.2913889 (Konopnica (województwo lubelskie))

Konopnica
Województwo	lubelskie
Powiat	lubelski
Gmina	Konopnica
Położenie	51° 13' 36'' N 22° 17' 29'' E
Liczba mieszkańców  • liczba ludności	740
Strefa numeracyjna (do 2005)	81
Kod pocztowy	21-030
Tablice rejestracyjne	LUB
Położenie na mapie Polski Konopnica
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Konopnica (ru. Конопница) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Konopnica.

Miejscowość jest siedzibą gminy Konopnica.

Konopnica posiada dobre położenie geograficzne - w sąsiedźtwie miasta Lublin oraz przy drodze krajowej nr 19, pełniącej rolę ważnego ciągu komunikacyjnego o charakterze ponadlokalnym.

Wieś graniczy od wschodu z miastem Lublin, od południa z Maryninem, od zachodu z Kozubszczyzną, od północy z Uniszowicami i Lipniakiem.

We wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. Znajduje się hotel i restauracja Zajazd Gościnny oraz Karczma "Rzym".

Spis treści 1 Podłoże geologiczne 2 Przyroda 2.1 Sieć wodna 2.2 Gleby 2.3 Krajobraz 3 Historia 3.1 Średniowiecze i I Rzeczpospolita 3.2 Zabory 3.3 II wojna światowa 3.4 Okres powojenny 4 Zabytki 5 Oświata i kultura 6 Sport 7 Ludzie związani z Konopnicą 8 Zobacz też 9 Bibliografia 10 Przypisy 11 Linki zewnętrzne

[edytuj] Podłoże geologiczne

Konopnica leży w makroregionie Wyżyna Lubelska, w obrębie Płaskowyżu Nałęczowskiego. Posiada silnie zróżnicowaną rzeźbę. Jej powierzchnia jest zbudowana z grubej pokrywy lessowej. Płaskowyż rozcięty jest gęstą siecią wąwozów oraz dolin.

[edytuj] Przyroda

[edytuj] Sieć wodna

Na terenie Konopnicy sieć wodna jest słabo rozwinięta. Przepływające rzeki i strumyki są niewielkie, widoczny jest w nich stopniowy zanik wody. Doliny potoku spod Konopnicy są głęboko wcięte w podłoże lessowe z licznymi suchymi dolinkami i wąwozami. Od nazwy wsi pochodzi nazwa rzeki Konopniczanka.

[edytuj] Gleby

Występują tu gleby lessowe. Powierzchnię zajmują użytki rolne. Przeważają gleby bardzo dobre i dobre, sprzyjające rozwojowi rolnictwa.

[edytuj] Krajobraz

Konopnica leży w strefie podmiejskiej Lublina, jest związana z tym miastem komunikacyjnie i przestrzennie. Krajobraz typowo rolniczy jest wypierany przez krajobraz jednorodzinnych osiedli o charakterze willowym. Wieś wkomponowana jest w krajobraz zboczy wysokich brzegów dolin rzecznych. Zróżnocowane przyrodniczo i krajobrazowo kompleksy leśne Lasu Konopnickiego mają charakter lasów mieszanych. Na terenie Konopnicy istnieje kilka prywatnych stawów rybnych.

[edytuj] Historia

Konopnica jako wieś ma już za sobą ponad 660 lat istnienia.

Nazwa Konopnica pochodzi od rosnących i prawdopodobnie uprawianych przed wiekami, na tych terenach, konopii.

[edytuj] Średniowiecze i I Rzeczpospolita

Jeszcze w pierwszej połowie XIV wieku wiodącą rolę w stosunku do okolicznych miejscowości pełnił Motycz, leżący przy głównym szlaku handlowym na Ruś Kijowską. Od połowy XIV wieku rośnie znaczenie Konopnicy. Pierwsza znana wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1342 r., wówczas na mocy dokumentu królewskiego, wystawionego przez Kazimierza Wielkiego w Krakowie dnia 25 stycznia, Konopnica, jako wieś królewska została przekazana wójtowstwu lubelskiemu^[1]. Już wtedy jej wójt posługiwał się pieczęcią z "pół-kozłem", do której nawiązuje dzisiejszy herb. W połowie lat siedemdziesiątych XIV wieku doszło do sporu między ówczesnym starostą lubelskim Piotrem ze Szczekocin, a wójtem. Wynikiem tego konfliktu była między innymi utrata przez wójta wsi Konopnicy, która przeszła w posiadanie starostów i od których później nabędzie ją rada miejska^[2]. W 1400 roku wieś została nabyta przez miasto Lublin. Kazimierz IV Jagiellończyk w 1453 zgodził się sprzedać Konopnicę szpitalowi lubelskiemu. Znana jest także pierwsza wzmianka o kościele z 1400 z kronik Jana Długosza mówiąca o kościele w "Conopniczy"^[3]. Późniejsze dokumenty, z 1428 świadczą o istnieniu drewnianej świątyni pw. św. Katarzyny. Szkoła parafialna notowana jest od 1453. Wówczas już od pewnego czasu Konopnica stanowiła centrum życia gospodarczego i religijnego na tym terenie. W roku 1535 król Zygmunt Stary potwierdził przywilej Władysława Jagiełły z roku 1400, na mocy którego Konopnica została inkorporowana i przeniesiona na prawo magdeburskie (wraz z Bronowicami)^[4].

Wojny i najazdy drugiej połowy XVII wieku i pierwszej XVIII przynoszą spustoszenie. W 1676 Jan Gałęzowski, sędzia grodzki lubelski płacił tutaj od 4 osób z rodziny, 10 dworskich i 131 poddanych^[5].

[edytuj] Zabory

W wyniku trzeciego rozbioru Polski, do którego doszło w 1795 roku, Konopnica znalazła się na obszarze zaboru austriackiego. W 1809 wieś została włączona do Księstwa Warszawskiego. W 1815 znalazła się w Królestwie Kongresowym w zaborze rosyjskim. W 1827 roku w Konopnicy zanotowano 53 domostwa i 330 mieszkańców. Istniejący obecnie kościół pw. Wniebowzięcia NMP powstał na początku XX wieku. Budynek ten wymurowano w 1905 roku z inicjatywy ks. Jana Kureczki, ówczesnego proboszcza. Konsekracji dokonał w uroczystość św. Jana Chrzeciela 24 czerwca 1906 roku bp Franciszek Jaczewski. Około 1906 roku wybudowano także użytkowaną do dziś plebanię, zaś ok. 1910 - murowaną stajnię z oborą i spichlerzem. Starsza jest stojąca w ogrodzie za plebanią dzwonnica z roku 1781. Zachowały się także wcześniejsze fragmenty murowanych fundamentów kościoła datowane na połowę XVII wieku. W Konopnicy zachowała się lipa na posesji p. Staszczaka, pod którą odpoczywał Napoleon Bonaparte prowadząc przez Lubelszczyznę swoje wojska.

[edytuj] II wojna światowa

W pierwszych dniach września 1939 r. Konopnica, podobnie jak pobliski Motycz, była miejscem formowania bojowego 8 Pułku Piechoty Legionów. Wobec szybkiego rozwoju sytuacji na froncie, mobilizacja musiała przebiegać w trudnych warunkach i pod nieustannym zagrożeniem ze strony niemieckich bombardowań. Od września 1939 do lipca 1944 wieś znalazła się pod okupacją niemiecką jako część Generalnego Gubernatorstwa. W latach II wojny światowej w konopnickim lesie miały miejsce mordy dokonywane przez Niemców. W dniach 16 czerwca 1941 r. i 8 maja 1942 r. hitlerowcy rozstrzelali kilka osób.

W dniu 21 czerwca 1941 roku przybyła do Konopnicy zmotoryzowana kolumna niemiecka oddziałów SS, a następnie zakwaterowała się na plebani, w ogrodzie probostwa obraz na cmentarzu kościelnym i w kościele. Esesmani zajeli plebanię, usunęli z niej służbę i rozpoczeli poszukiwania ks. Nikodema Domańskiego, tropionego już od 1939 roku zastępcę proboszcza. Hitlerowcy zabronili ludności wstępu do kościoła i rozpoczeli świadomą i zorganizowaną profanację świątyni: ubierali się w szaty liturgiczne, wykonując wyuzdane ruchy i tańce powtarzali łacińskie słowa pieśni religijnych, w jednej z naw urządzili sobie z siana miejsce do spania, w środkowej nawie myli się, ubierali i czyścili buty, natomiast na chórze w organach urządzili sobie klozet. Zbezcześcili tabernakulum wyrzucając z niego puszli z komunikantami, które następnie łamali, rozrzucili, deptali, podpalali papierosami. Monstrancja została obdarta z ozdobnych kamieni i srebra. Zniszczono również portatyle z relikwiami świętych, splugawiono statuę Matki Bożej znajdującą się w wielkim ołtarzu. Poza tym uszkodzono krzyże, skradzono wiele przedmiotów, zdewastowano plebanię i mieszkanie księdza, rekwirując wiele rzeczy oraz niszcząc wiele cennych dzieł z biblioteki ks. proboszcza Edwarda Niecki. W przeddzień wyjazdu z Konopnicy SS-mani pobili jeszcze w kościele miejscowego organistę Ludwika Oinalskiego, oraz kościelnego Romana Nieckę za to, że chcieli pierwsi obejrzeć i ocenić dokonane przez nich zbrodnie^[6].

Niemcy dopuszczali się wobec miejscowej ludności gwałtów, pobić i maltretowań. Przy tym dokonywano także rabunku mienia.

W nocy 11 listopada 1942 r. dwa samochody ciężarowe przewiozły z Zamku Lubelskiego 60 więźniów, którym kazano wykopać duży dół. Następnie wszystkich roztrzelano i zakopano w wykopanym wcześniej rowie. W tym samym lesie 18 maja 1943 r. zginęło jeszcze kilka innych osób. W miejscu masowych zbrodni w konopnickim lesie umieszczono nagrobek i kamień z paskowca. Na płycie znajduje się napis: "Wieczna pamięć ofiar pomordowanych przez niemieckiego okupanta w tym miejscu w latach 1939-1944 - Społeczeństwo gromady konopnickiej". W nocy z 22 na 23 lipca 1944 roku Lublin i jego okolice zostały wyzwolone.

[edytuj] Okres powojenny

Przy drodze Lublin-Kraśnik został wzniesiony w 1959 roku obelisk ku czci bohaterom ruchu oporu AL, BCh i AK, poległym w walce oraz więźniom Zamku Lubelskiego.

W 1970 roku pożar zniszczył rzeźby i obrazy w konopnickim kościele. Rok później Michał Pudełko i Eugeniusz Ścibor, profesorowie Liceum Plastycznego w Nałęczowie, dokonali ich rekonstrukcji. W nocy z 5 na 6 sierpnia 1984 ktoś włamał się do kościoła. Skradzono wtedy wiele cennych i zabytkowych przedmiotów, m.in. kielich srebrny pozłacany, patenę i wota ołtarzowe w liczbie około 20 sztuk. Ucierpiał również budynek poprzez dokonanie zniszczeń.

W 1989 część wsi zaanektowano do Lublina. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

W nocy z 11 na 12 maja 2002 roku miało miejsce kolejne włamanie do kościoła. Skradziono cztery posrebrzane świeczniki ołtarzowe z początku XX wieku. Ich wartość nie była jednak tak duża jak szkody wyrządzone przy włamaniu: zniszczono witraż świętego Stanisława Biskupa, jeden z czterech umieszczonych w 1957 roku przez ówczesnego proboszcza ks. Staniasława Mulawę.

W 2006 roku obchodzono 100 rocznicę konsekracji kościoła parafialnego w Konopnicy.

[edytuj] Zabytki

• cmentarz rzymskokatolicki w Konopnicy z przełomu XIX/XX w.
• neogotycki kościół pw. NMP i św. Katarzyny Aleksandryjskiej z 1906 roku
• ruiny dzwonnicy z 1781 roku

[edytuj] Oświata i kultura

Obecnie w Konopnicy znajduje się Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Gminna Biblioteka Publiczna. Prowadzona jest także Świetlica Środowiskowo-Terapeutyczna.

Pierwsze wzmianki dotyczące istnienia szkoły w Konopnicy sięgają 1817 roku. Była to szkoła przy kościele, do której uczęszczało 8 uczniów. Szkoła niestety upadła z powodu braku funduszy, podobnie jak miejscowy szpital. W 1890 roku Janina Swinarska, córka właściciela Konopnicy, Antoniego Swinarskiego, założyła szkółkę w której sama uczyła. Kronika parafialna z 1921 roku świadczy o istnieniu 4-klasowej szkoły ludowo - publicznej z własną biblioteką. Przy Kościele w Konopnicy istniała też biblioteka parafialna, nauczycielska i Stowarzyszenia Młodzieży. W roku 1914 nastąpiło formalne otwarcie szkoły, którą ówczesny prezes Rady Szkolnej Powiatowej ks. Jan Kureczko wspierał w podnoszeniu poziomu nauczania i wychowania. W 1933 r. rozpoczęto budowę szkoły murowanej, gdzie w latach 1941-42 funkcjonowało tajne gimnazjum. W dniu 6 grudnia 2001 roku uchwałą Rady Gminy w Konopnicy szkoła otrzymała imię Kardynała Stefana Wyszyńskigo, natomiast uroczystość nadania imienia odbyła się 16 listopada 2002 roku.

Gminna Biblioteka Publiczna

Powstała w 1949 roku, mieszcząc się początkowo w prywatnych domach. Pracownicy i lokalizacja zmieniała się. Od 1989 roku znajduje się w budynku Urzędu Gminy. Jest to dobra lokalizacja z uwagi na komfort dojazdu z różnych części wsi i dostęp do woluminów. Dla zasobrego i gromadzonego systematycznie księgozbioru brakuje już obecnie miejsca. Księgozbiór liczy łącznie 40 tys 725 woluminów. W Bibliotece znajduje się czytelnia internetowa z bezpłatnym dostępem do Internetu. Biblioteka organizowała spotkania z pisarzami: Wandą Chotomską, Ewą Nowacką, Beatą Ostrowicką, Wiolettą Piasecką i Ewą Nowak, które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem dzieci i młodzieży^[7].

[edytuj] Sport

Na terenie Konopnicy funkcjonuje Ludowy Klub Sportowy "Sokół" Konopnica, który powstał w 1988 roku. W jego skład wchodzi 28 seniorów i 18 juniorów. Prezesem klubu jest Jerzy Brodacz a v-ce prezesem Adam Brodziak. Treningi odbywają się na boisku na terenie lotniska w Radawcu Dużym, zimą w salach gimnastycznych szkół w Konopnicy i w Radawcu Dużym.

W sezonie 2004/05 klub brał udział w rozgrywkach piłkarskiej VI ligi^[8].

[edytuj] Ludzie związani z Konopnicą

• Tadeusz Kowalski - polski agronom, popularyzator oświaty rolniczej (zm. 1904 )
• Jan Łopata - polityk i samorządowiec, poseł na Sejm V i VI kadencji. W latach 1981-1998 był prezesem zarządu Spółdzielni Usług Rolniczych w Konopnicy.

[edytuj] Zobacz też

• Konopnica
• Motycz (stacja kolejowa)
• Kamienica Konopniców

[edytuj] Bibliografia

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich
• Stanisław Tworek - "Rozkwit miasta. Renesans", [w:] "Dzieje Lublina", Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1956.
• Informator Gminy Konopnica.
• Echo Konopnicy - Informator Gminny, nr 3, sierpień - wrzesień 2007.
• List Parafialny - Biuletyn Parafii Rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP, św. Katarzyny Aleksandryjskiej i Matki Bożej Bolesnej w Konopnicy, Numer 46 (80), Rok II
• Strategia Rozwoju Turystyki Krainy Lessowych Wąwozów na lata 2008-2013.

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi