Małżeństwo (sakrament)

Z Wikipedii

Małżeństwo sakramentalne - sakrament w Kościele katolickim, starokatolickim, prawosławnym oraz anglikańskim (kościoły protestanckie nie uważają małżeństwa za sakrament, choć podkreślają jego świętość).

Spis treści 1 Istota małżeństwa 2 Zawieranie małżeństwa 3 Pismo Święte o małżeństwie - Cytaty 4 Przyczyny nieważności małżeństwa 4.1 Przeszkody małżeńskie 4.2 Wady zgody na ślub 4.3 Braki w formie zawierania związku 4.4 Rozwiązanie węzła (Dissolutio vinculi) 5 Honorowanie małżeństwa kościelnego przez prawo świeckie 6 Bibliografia 7 Zobacz też 8 Linki zewnętrzne 9 Przypisy

[edytuj] Istota małżeństwa

Tradycyjna teologia katolicka za główny cel małżeństwa uważała wzajemną pomoc oraz wychowywanie dzieci; za cele drugorzędne zaspokajanie pożądliwości. We współczesnym nauczaniu Kościoła cele drugorzędne zostały dowartościowane, ale Kościół sprzeciwia się stosowania sztucznych środków antykoncepcyjnych na rzecz naturalnego planowania rodziny, uznając, że te ostatnie można wykorzystać dla powstrzymania prokreacji lub dla jej wspomagania, natomiast antykoncepcja upośledza prokreację. Kościół katolicki również sprzeciwia się rozwodom (prawosławni dopuszczają rozwód w przypadku stosunków pozamałżeńskich jednego z małżonków), dopuszczając separację.

Kościół Katolicki uznaje, że tylko związek mężczyzny i niewiasty, zawierany na całe ich życie, wolno nazywać małżeństwem. "Żaden inny związek osób nie może być nawet przyrównywany do małżeństwa". Tylko tak rozumiane małżeństwo leży u podstaw rodziny. Gdy chrześcijanie decyzję o zawarciu małżeństwa wypowiadają wobec Boga i wobec Kościoła, to "tak zawierany związek Chrystus czyni sakramentem, czyli tajemnicą uświęcenia małżonków, znakiem swojej obecności we wszystkich ich sprawach, a jednocześnie źródłem specjalnej łaski dla nich". Obowiązkiem małżonków jest przyjąć każde dziecko, którym ich Bóg obdarzy.^[1]

[edytuj] Zawieranie małżeństwa

Szafarzami są sami małżonkowie. Kapłan (lub diakon) jest tylko świadkiem urzędowym zawarcia sakramentu. Zawarcie małżeństwa polega na tym, że mężczyzna i kobieta składają sobie przysięgę wzajemnej, wiernej i dozgonnej miłości. Nowożeńcy wypowiadają następujące słowa: Ja, N., biorę ciebie. N., za żonę (męża) i ślubuję ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz że cię nie opuszczę aż do śmierci. Tak mi dopomóż, Panie Boże Wszechmogący, w Trójcy Jedyny i Wszyscy Święci. Po złożeniu sobie przysięgi miłości przez nowożeńców, kapłan oświadcza: «Co Bóg złączył, człowiek niech nie rozdziela». Małżeństwo przez was zawarte, ja powagą Kościoła potwierdzam i błogosławię w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.

W Kościele rzymskokatolickim, ślub kościelny wiąże młodą parę w świetle prawa kanonicznego prowadząc do powstania małżeństwa. Zgodnie z dogmatami religii katolickiej małżeństwo jest zawierane przed obliczem Boga i jest nierozerwalne, aż do śmierci jednego z małżonków. Może zostać uznane za nieważne, jeżeli odpowiednia instytucja prawa kanonicznego uzna, że zostało zawarte z naruszeniem odpowiednich kanonów.

[edytuj] Pismo Święte o małżeństwie - Cytaty

Co do spraw, o których pisaliście, to dobrze jest człowiekowi nie łączyć się z kobietą. Ze względu jednak na niebezpieczeństwo rozpusty niech każdy ma swoją żonę, a każda swojego męża. Mąż niech oddaje powinność żonie, podobnie też żona mężowi. Żona nie rozporządza własnym ciałem, lecz jej mąż; podobnie też i mąż nie rozporządza własnym ciałem, ale żona. 1 Kor 7, 1-4

Czy nie czytaliście, że Stwórca od początku stworzył ich jako mężczyznę i kobietę? I rzekł: "Dlatego opuści człowiek ojca i matkę i złączy się ze swoją żoną, i będą oboje jednym ciałem. A tak już nie są dwoje, lecz jedno ciało. Co więc Bóg złączył, niech człowiek nie rozdziela!" Mt 19, 4b-6

[edytuj] Przyczyny nieważności małżeństwa

Kościół katolicki uznaje, iż ważnym związkiem chrześcijan może być tylko związek sakramentalny. Według nauki katolickiej małżeństwo jest nierozerwalne, to znaczy rozwiązuje je wyłącznie śmierć jednego z małżonków. Jednakże sporny był w prawie kanonicznym moment, od którego małżeństwo staje się nierozwiązywalne. Ostatecznie, co najmniej od czasów Benedykta XIV (połowa XVIII w.) przyjmuje się, iż momentem tym jest podjęcie - jak to określa kodeks prawa kanonicznego - aktu małżeńskiego. Jeśli jednak nie zostały spełnione wszystkie warunki ważności małżeństwa, przed sądem biskupim może zostać stwierdzona jego nieważność. Przyczyny nieważności można podzielić na 3 grupy:

• przeszkody - pewne okoliczności (mające charakter obiektywny), które wykluczają ważność
• wady zgody małżeńskiej - sytuacje, gdy wola na zawarcie związku jest ograniczona
• braki w formie zawierania związku

[edytuj] Przeszkody małżeńskie

Obecne prawo kanoniczne wylicza 12 przeszkód małżeńskich:

• zbyt niski wiek w momencie zawierania związku;
• trwała, przynajmniej względna (z określonym partnerem) niezdolność dokonania stosunku małżeńskiego (impotencja), istniejąca w momencie zawierania związku;
• związanie węzłem poprzedniego małżeństwa;
• różnica religii (przeszkoda podlega dyspensie); nie zachodzi, gdy różnica dotyczy innego wyznania chrześcijańskiego;
• przyjęcie przez mężczyznę święceń;
• złożenie przynajmniej przez jedną z osób ślubów zakonnych;
• uprowadzenie lub pozbawienie wolności dla zawarcia małżeństwa (chyba że później śluby zostaną w sposób wolny potwierdzone);
• spowodowanie śmierci uprzedniego małżonka swojego lub partnera w celu zawarcia nowego małżeństwa;
• bliskie pokrewieństwo - związek zawsze nieważny w linii prostej; w linii bocznej nieważne od drugiego do czwartego stopnia (dla trzeciego i czwartego stopnia możliwa dyspensa);
• pokrewieństwo prawne czyli adopcja - nieważność w linii prostej lub w linii bocznej drugiego stopnia;
• powinowactwo w linii prostej;
• pozostawanie z bliskim krewnym (pierwszy stopień linii prostej) drugiej strony w nieważnym małżeństwie lub trwałym i publicznym konkubinacie;
• pokrewieństwo duchowe (grekokatolicy).

Fakty powyższe są nazywane przeszkodami zrywającymi, gdyż ich stwierdzenie skutkuje albo niemożnością zawarcia związku (z wyjątkiem możliwych dyspens), albo stwierdzeniem nieważności.

[edytuj] Wady zgody na ślub

Wadliwe oświadczenie zgody na ślub może mieć miejsce, gdy:

• przyczyny natury psychicznej uniemożliwiają podjęcie obowiązków małżeńskich (np. choroba psychiczna, uzależnienie, inne okoliczności determinujące psychikę);
• występuje niewiedza o tym, że w małżeństwie ma miejsce współżycie;
• istnieje pomyłka co do tożsamości osoby lub jej istotnego przymiotu;
• ślub jest zawierany podstępem (podanie nieprawdy o jakimś przymiocie);
• brakuje świadomości cech związku, jakimi są: jedność, wierność, nierozerwalność;
• symuluje się przysięgę (w ogóle wyklucza się małżeństwo lub jakąś jego istotną cechę);
• stawiany jest niegodziwy, sprzeczny z prawem warunek zawarcia (np. rozwód);
• ślub jest zawierany pod przymusem lub z powodu ciężkiej bojaźni.

[edytuj] Braki w formie zawierania związku

Braki formy dotyczą niedotrzymania określonej procedury (np. ksiądz lub diakon nie jest upoważniony do asystowania przy danym ślubie).

[edytuj] Rozwiązanie węzła (Dissolutio vinculi)

Może zaistnieć też sytuacja, iż małżeństwo zawarte ważnie nie zostało dopełnione (matrimonium ratum, sed non consummatum) przez akt seksualny. Małżeństwo niedopełnione może być ze słusznej przyczyny rozwiązane przez Biskupa Rzymskiego (papieża), na prośbę obydwu stron lub tylko jednej, choćby druga się nie zgadzała, o czym stanowi kanon 1142 kodeksu prawa kanonicznego.

[edytuj] Honorowanie małżeństwa kościelnego przez prawo świeckie

W Polsce małżeństwo sakramentalne nie jest honorowane przez państwo, natomiast istnieje przymus zawarcia kontraktu cywilnego w związku z zawieraniem małżeństwa sakramentalnego, narzucony jeszcze za czasów PRL. W ograniczonym zakresie osoby zawierające sakramentalny związek małżeński mogą zawrzeć kontrakt cywilny w uproszczonym trybie (tzw. "małżeństwo konkordatowe"). "Małżeństwo konkordatowe" nie skutkuje jednak respektowaniem przez państwo nierozerwalności zawartego związku^[2] W niektórych innych krajach, np. we Włoszech czy w USA^[3] małżeństwo sakramentalne jest samo w sobie ważnym małżeństwem w sensie prawa państwowego. Krajami z państwowymi ślubami bez rozwodów są Filipiny oraz Malta.^[4]

[edytuj] Bibliografia

• Paolo Bianchi, Kiedy małżeństwo jest nieważne? Poradnik dla duszpasterzy, konsultantów i wiernych, Kraków 2006. ISBN 83-7221-774-2

[edytuj] Zobacz też

• małżeństwo,
• małżeństwo (prawo),
• ślub,
• małżonkowie,
• przywilej Pawłowy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Artykuł o historii sakramentu małżeństwa

[edytuj] Przypisy