Marc-Antoine Charpentier
Z Wikipedii
Marc-Antoine Charpentier (ur. 1643 w Paryżu, zm. 24 lutego 1704 tamże) był francuskim kompozytorem epoki baroku.
Charpentier był wybitnym i płodnym kompozytorem bardzo cenionym przez współczesnych. Zajmował się wszystkimi gatunkami muzycznymi. Największe osiągnięcia miał w muzyce wokalnej.
Spis treści |
[edytuj] Życie
Charpentier urodził się w Paryżu, jako syn pisarza mającego bardzo dobre kontakty z paryskim parlamentem. Marc-Antoine otrzymał bardzo dobre wykształcenie, prawdopodobnie dzięki pomocy jezuitów i został wpisany na listę uczniów w szkole prawniczej w Paryżu mając lat osiemnaście. Między 1667 i 1669 rokiem prawdopodobnie był w Rzymie, gdzie studiował u Giacomo Carissimiego. Według legendy miał przybyć do Rzymu by studiować malarstwo, a Carissimi miał namówić go do poświęcenia życia muzyce. Historia ta jest niemal na pewno fałszywa. Dokładnie zapoznał się z z współczesną mu muzyką włoską.
Prawdopodobnie pracował początkowo dla Marie de Lorraine, księżnej de Guise jako jej dworski kompozytor (do jej śmierci w 1688. Skomponował wówczas wiele hymnów i psalmów, mszy i motetów a także Magnificat .
Od około 1672 roku rozpoczął pracę z Molierem, który zakończył już wówczas (kłótnią) swą współpracę z Jean'em-Baptiste Lully. W latach osiemdziesiątych Charpentier służył jako maître de musique w jeziuckim paryskim kościele Św. Ludwika, był też nauczycielem muzyki Filipa, księcia Chartres. W 1698 roku Charpentier został mianowany maître de musique w Sainte Chapelle (Kaplicy Św. Ludwika) i pozostał nim do 1704.
[edytuj] Znaczenie współczesne
Preludium do jego Te Deum skomponowane w formie tańca rondeau, jest dobrze znane jako sygnał Eurowizji .
[edytuj] Dzieła Charpentiera
Marc-Antoine Charpentier komponował muzykę w stylu włoskim do sztuki Moliera: "Chorego z urojenia" (1673). Komponował muzykę religijną w stylu francuskim: ( 18 oratoriów, motety, magnificaty i 8 mszy, psalmy ); kompozycje sceniczne: ( 2 opery, kompozycje baletowe, tragedie i in. ) Kompozycje Charpentiera zostały skatalogowane przez Hugh Wiley'a Hitchcock w jego: Les Oeuvres de Marc-Antoine Charpentier: Catalogue Raisonné, (Paris: Picard, 1982) Łączył tradycje włoskie i francuskie, napisał pierwszą francuską sonatę "Sonate à huit", rozwinął narzędzia dramaturgiczne w drama lyrique ("Medee") jednak problemy z cenzurą i odejście z Wersalu zamknęło mu drogę pisania utworów scenicznych.
[edytuj] Posłuchaj
|
[edytuj] Opery
- Les Amours d'Acis et Galatée, zaginęła, 1678?
- Les Arts florissants, H. 487, 1685-6
- La Descente d'Orphée aux Enfers, H. 488; 1686-7
- Le Jugement de Paris, (1690)
- Philomele, zaginęła, 1690
- Médée, H. 491; 1693
[edytuj] Tragedie biblijne
- Celse Martyr, Muzyka zaginęła; libretto opublikowane w 1687.
- David et Jonathas, H. 490, 1688. (Libretto autorstwa P. Bretonneau).
[edytuj] Pastorałki
- Petite Pastorale Eglogue de Bergers, H. 479; 1670?
- Actéon, H. 481; 1684
- Il faut rire et chanter: Dispute de Bergers, H. 484; 1685
- La Fête de Ruel, H. 485; 1685
- La Couronne de Fleurs, H. 486; 1685
- Le Retour de Printemps, zaginęło.
- Cupido Perfido Dentr'al Mio Cor
[edytuj] Pastoraletta
- Amor Vince Ogni Cosa, H. 492
[edytuj] Muzyka sceniczna
- Les Facheux, 1672. muzyka zaginęła, dramat Moliera.
- La Comtesee de'Escarbagnas, H. 494; 1672 (dramat Moliera.)
- Le Médecin malgré lui, muzyka zaginęła, (dramat Moliera)
- L'Inconnu, music lost; 1675 (dramat: Donneau de Visé i Thomas Corneille)
- Circé, H. 496; 1675. (dramat: Thomas Corneille; divertissements: Donneau de Visé.)
- Overture du prologue de l'Inconnu, H. 499; 1679?
- Andromède, H. 504; 1682 (dramat:Pierre Corneille)
- Vénus et Adonis, H. 507; 1685. (dramat: Donneau de Visé.)
[edytuj] Comedio-balety
- Le Mariage forcé (1672)
- Le Malade imaginaire (1672)
- Le Sicilien (1679)
[edytuj] Balety
- Polyeucte, H. 498; 1679.
[edytuj] Divertissements
- Les Plaisirs de Versailles, H. 480; 1682
- Idylle sur le Retour de la Sante du Roi, H. 489; 1686-7
[edytuj] Interludia (Intermèdes)
- Le Triomphe des Dames (1676)
- La Pierre Philosophale (1681)
- Endymion (1681)
- Dialogues d'Angélique et de Médor (1685)
[edytuj] Sonaty
- Sonates à huit
[edytuj] Muzyka kościelna
- Extremum Dei Judicium (H. 401)
- Messe de Minuit pour Noël (H. 9, c. 1690)
- Missa Assumpta est Maria (H. 11, 1698-1702)
- Litanies de la vierge (H. 83, 1683-1685)
- Te Deum (H. 146, c. 1690)
- Dixit Dominus (H. 204)
- In nativitatem Domini canticum (H. 416)
- Noëls (3) (H. 531 c. 1680)
- Noëls pour les instruments (H. 534, c. 1690)
[edytuj] Biografie
- Cessac, Catherine. Marc-Antoine Charpentier. Translated from the French ed. (Paris 1988) by E. Thomas Glasow. Portland (Oregon): Amadeus Press, 1995.
- Ranum, Patricia. Portraits Around Marc-Antoine Charpentier [1]. Baltimore: Dux Femina Facti, 2004. ISBN 0-9660997-3-7.
[edytuj] Historia i teoria Muzyki
- Anthony, James R. French Baroque Music: From Beaujoyeulx to Rameau. Revised and expanded edition. Portland (Oregon): Amadeus Press, 1997.
- Hitchcock, H.W. Les Oeuvres de Marc-Antoine Charpentier: Catalogue Raisonné. Paris: Picard, 1982.
- Thomas, Downing A. Aesthetics of Opera in the Ancien Régime, 1647-1785. Cambridge (UK): Cambridge University Press, 2002.
- Tunley, David. The Eighteenth-Century French Cantata. 2nd edition. Oxford (UK): Clarendon Press Oxford University Press, 199
włoscy: Tomaso Albinoni • Giacomo Carissimi • Arcangelo Corelli • Francesco Geminiani • Antonio Lotti • Alessandro Marcello • Claudio Monteverdi • Giovanni Battista Pergolesi • Alessandro Scarlatti • Domenico Scarlatti • Antonio Vivaldi
francuscy: Andre Campra • Marc-Antoine Charpentier • François Couperin • Jean-Baptiste Lully • Jean-Philippe Rameau • Jean François Dandrieu• Jean-Marie Leclair
niemieccy: Johann Sebastian Bach • Dietrich Buxtehude • Johann Adolf Hasse • Georg Friedrich Händel • Georg Philipp Telemann • Johann Friedrich Fasch • Reinhard Keiser
austriaccy: Johann Ernst Eberlin • Johann Joseph Fux
angielscy: John Blow • William Boyce • Henry Purcell • Thomas Augustine Arne • John Stanley• John Hebden •
holenderscy: Henrico Albicastro • Willem de Fesch • Unico van Vassenaer
polscy: Grzegorz Gerwazy Gorczycki • Adam Jarzębski • Marcin Mielczewski • Bartłomiej Pękiel
czescy: Jan Dismas Zelenka
duńscy: Dietrich Buxtehude
szwedzcy: Johan Helmich Roman • Johan Joachim Agrell