Georg Philipp Telemann

Z Wikipedii

Georg Philipp Telemann (1750)

Georg Philipp Telemann (ur. 14 marca 1681 w Magdeburgu, zm. 25 czerwca 1767 w Hamburgu) - niemiecki kompozytor okresu baroku. Przedstawiciel stylu galant.

Był samoukiem w dziedzinie muzyki, na uniwersytecie w Lipsku studiował języki i nauki ścisłe. W mieście tym pracował jako organista, tam też założył Collegium Musicum. Potem przebywał w różnych miastach w Niemczech a także w Żarach na Łużycach, gdzie miał okazję poznać muzykę ludową.

[edytuj] Telemann w Hamburgu

Telemann był jednym z najważniejszych kompozytorów operowych epoki późnego baroku, dziś jego opery wykonywane są rzadko. Działał przez wiele lat w Hamburgu w Theather am Gänsemarkt, gdzie zaczęła się jego sława. W 1705 roku poznał w Hamburgu młodego Händla, z którym się zaprzyjaźnił i utrzymywał kontakt do końca życia tego drugiego.

[edytuj] Telemann i Polska

W latach 1704 - 8 Telemann przebywał na dworze hr. Promnitza (dworzanina Augusta II, króla polskiego) w Żarach (Sorau) jako muzyk nadworny i kapelmistrz. Objął to stanowisko po 63-letnim Wolfgangu Kasparze Prinzu. W miesiącach letnich bywał częstym gościem w Pszczynie (Pleß). Żarski dwór Promnitza uchodził za jeden z najświetniejszych sasko-polskich dworów magnackich. Panował tam przepych i ceremoniał. Niemal bez przerwy gościły włoskie i francuskie zespoły operowo - baletowe. Promnitz utrzymywał stałą kapelę, składającą się z polskich, czeskich i niemieckich muzyków.

Kompozytor podczas pobytu w Żarach i Pszczynie, a potem w trakcie podróży po kraju (Kraków, Warszawa) zetknął się z muzyką polską, zarówno taneczną dworską jak i ludową. Wątki polskie obecne są w tytułach i motywach Sonat skrzypcowych, Suity polskiej Partie polonaise czy 6 partii "alla polacca na skrzypce, flet i klawesyn".

[edytuj] Telemann a Bach

Telemann znał również Bacha, gdyż w późnych latach trzydziestych wizytował Lipsk, gdzie założył Towarzystwo Telemanna (Telemanns Gesellschaft) organizujące cotygodniowe koncerty. Należeli do niego wszyscy kompozytorzy lipscy i wielu z innych miast. Telemann jako dyrektor towarzystwa uczynił Lipsk drugą stolicą muzyczną XVIII-wiecznych Niemiec.

Był znany również w Paryżu, gdzie wydał 8 kwartetów paryskich (w których doszukać się można wątków muzycznych opartych na śląskich tańcach). Od czasów Georga Muffata był pierwszym kompozytorem niemieckim docenionym w stolicy Francji. W jego ślady poszli później Johann Adolf Hasse i Wolfgang Amadeusz Mozart.

Telemann, sztych Georga Lichtenstegera z 1745 r

[edytuj] Spuścizna

U współczesnych zyskał uznanie nie tylko jako jeden z kompozytor, lecz także jako organista i kapelmistrz. Jest uważany za najbardziej płodnego kompozytora wszystkich czasów, pozostawił ogromne liczbowo dzieło: kilkaset uwertur, koncerty, około 1000 suit orkiestrowych, opery, msze, pasje, oratoria klawesynowe, sonaty, fantazje i fugi.

Kompozytor miał kiedyś stwierdzić, że wie, iż skomponował niektóre dzieła po kilka razy, ale nie był w stanie zapanować nad swą własną gigantyczną spuścizną artystyczną. Jeszcze do lat 80. XX wieku uważano Telemanna za przeciętnego kompozytora, po tym okresie recepcja jego twórczości uległa zmianie.

[edytuj] Niektóre dzieła

Tafelmusik (suity orkiestrowe)
Pariser Quartette (Kwartety Paryskie)
Darmstädter Ouvertüren (Uwertury Darmstadzkie)
Hamburger Ebbe und Flut ("Przypływ i odpływ morza w Hamburgu")- uwertura
Pimpione - opera
Weinachtsoratorium - oratorium na Boże Narodzenie
Die Tageszeiten - "pory dnia" - cykl 4 kantat
Metodische Sonaten - sonaty metodyczne - muzyka kameralna
12 Fantasien fur Violine solo - fantazje na skrzypce solo

Posłuchaj

sonata skrzypcowa Telemanna część I (info)

sonata skrzypcowa Telemanna część II (info)

sonata skrzypcowa Telemanna część III (info)

sonata skrzypcowa Telemanna część IV (info)

sonata klawesynowa Telemanna TWV 41 - triste (info)

Telemann - sonata e-moll (info)

Telemann - sonata kanoniczna nr. 4 (info)

Problem ze ściągnięciem pliku? Zobacz Pomoc.

[edytuj] Zobacz też

Kompozytorzy muzyki poważnej

[edytuj] Linki zewnętrzne

[edytuj] Bibliografia

E. Valentin, Georg Philipp Telemann, Kassel 1931
E. Klessmann, Telemann in Hamburg 1721–1767, Hamburg 1980
W. Menke, Thematisches Verzeichnis der Vokalwerke von Georg Philipp Telemann, t. 1–2, Frankfurt a.M. 1982–83