Marian Januszajtis-Żegota

Z Wikipedii

Marian Józef Januszajtis-Żegota (ur. 3 kwietnia 1889 w Mirowie koło Częstochowy, zm. 24 marca 1973 w Turnbridge.^[1]) - inżynier rolnik, generał dywizji WP,

Od 1908 studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej, a w latach 1909 - 1912 na Wydziale Rolno-Lasowym Akademii Rolniczej w Dublanach. Był członkiem i organizatorem polskich organizacji paramilitarnych w zaborze austrowęgierskim - m.in. w latach 1912-1914 komendantem tajnej "Armii Polskiej" i Polskich Drużyn Strzeleckich we Lwowie. Od 1912 członek Wojskowej Komisji Porozumiewawczej i Skarbu Wojskowego przy Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Od sierpnia 1914 w Legionach Polskich, w których służbę zakończył w 1917 jako dowódca I Brygady Legionów. W latach 1917-1918 szef sztabu Inspektoratu Wyszkolenia Polskiej Siły Zbrojnej, później w Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu.

Od 1 listopada 1918 w Wojsku Polskim. Dowódca Okręgu Wojskowego „Białystok” i dowódca Grupy „Łapy”. Organizator zamachu stanu na rząd Jędrzeja Moraczewskiego (w nocy z 4 na 5 stycznia 1919). Po zamachu przeniesiony do rezerwy. 1 lutego 1920 powołany do czynnej służby i mianowany dowódcą Obozu Warownego „Chełmno”. Od 19 marca 1920 do sierpnia 1924 dowódca 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu. 1 grudnia 1924 awansowany do stopnia generała dywizji ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924. Z dniem 27 sierpnia 1924 przeniesiony w stan nieczynny na okres 12 miesięcy bez prawa do poborów. ^[2] Przeniesienie w stan nieczynny miało związek z mianowaniem na stanowisko wojewody nowogródzkiego. Funkcję wojewody sprawował do 1926. Z dniem 30 listopada 1929 przeniesiony w stan spoczynku.^[3]

W latach trzydziestych XX wieku działacz Związku Osadników Wojskowych oraz Stronnictwa Narodowego. Ponownie zmobilizowany we wrześniu 1939 - uczestnik obrony Lwowa, a po jego zajęciu przez Sowietów organizator podziemnego ruchu oporu. Aresztowany przez NKWD 27 października 1939, był więziony we Lwowie i na Łubiance w Moskwie. Zwolniony w lipcu 1941 na mocy układu Sikorski-Majski, trafił do Londynu, gdzie od września tego roku został przywrócony do służby - do 1942 pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza. W latach 1943-1944 szef Inspektoratu ds. Zarządu Wojskowego oraz do 1945 szef Biura Ziem Zachodnich i Północnych w Sztabie Głównym w Londynie.

Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. W latach 1947-1955 był członkiem Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. Pełnił także funkcję przewodniczącego Wojskowego Trybunału Orzekającego. Zmarł w 1973, pochowany na cmentarzu w Crowley. W 1981 jego prochy sprowadzono do Polski - spoczęły na cmentarzu w Zakopanem.