Max Born

Z Wikipedii

Max Born (ur. 11 grudnia 1882 we Wrocławiu, zm. 5 stycznia 1970 w Getyndze) – niemiecki matematyk i fizyk. Jedyny syn Gustava Borna i Margarete Kauffmann, dziadek australijskiej piosenkarki i aktorki Olivii Newton-John. Urodził się i wychował we Wrocławiu. Jego matka była Żydówką.

Po ukończeniu Gimnazjum im. Króla Wilhelma studiował kolejno na uniwersytetach we Wrocławiu, Heidelbergu i Zurychu. W tym czasie zetknął się z takimi naukowcami jak Felix Klein, David Hilbert, Hermann Minkowski, Carle Runge, Karl Schwarzschild, czy Woldemar Voigt.

W 1909 został wykładowcą uniwersytetu w Getyndze, skąd w 1912 przeniósł się do Uniwersytetu Chicagowskiego. W 1919, po służbie wojskowej w armii niemieckiej, został profesorem uniwersytetu we Frankfurcie nad Menem, później, w roku 1921, w Getyndze. Sformułował w tym czasie standardową obecnie interpretację kwadratu funkcji falowej (ψ*ψ) w równaniu Schrödingera jako gęstości prawdopodobieństwa znalezienia cząstki, za co w 1954 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Z powodu antysemickiej polityki rządu wyjechał w 1933 roku do Cambridge, skąd w 1936 przeniósł się do Uniwersytetu w Edynburgu. Wykładał tam do 1953 roku.

To właśnie w liście do Borna jego przyjaciel Albert Einstein uczynił swą słynną uwagę dotyczącą mechaniki kwantowej, zawierającą się w stwierdzeniu Bóg nie gra w kości.

Po II wojnie światowej Max i Hedwig Bornowie powrócili do Niemiec, ale ich dzieci pozostały w Wielkiej Brytanii.

Wśród jego publikacji wymienić należy Dynamics of Crystal Lattices, Optics, Natural Philosophy of Cause and Chance i Zur Quantummechanik. Prócz Nagrody Nobla zdobył Medal Stokesa, a w 1950 roku medal Hughesa.

Dom, w którym się wychował, znajduje się obecnie we Wrocławu przy placu Wolności 4. Na domu zamontowano w 2002 roku tablicę pamiątkową.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• (en) John J O'Connor; Edmund F. Robertson Max Born w MacTutor History of Mathematics archive