Muszyna

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°21'30" N 20°54'00" E49.3583333 20.9 (Muszyna)

Muszyna

Gmina
- rodzaj

Muszyna
miejsko-wiejska

Założono

Waldemar Paweł Serwiński
(e-mail)

Powierzchnia

23,96 km²

Położenie

49° 21'30'' N
20° 54'00'' E

Wysokość

450 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2006)
- liczba ludności
- gęstość

4989
208,2 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

33-370

Tablice rejestracyjne

KNS

Położenie na mapie Polski

Muszyna

TERC10
(TERYT)

2121610114

Miasta partnerskie

Hammelburg (Niemcy), Sulin (Słowacja)

Urząd miejski³

Rynek 31
33-370 Muszyna
tel. 18 471-40-09; faks 18 477-79-21

Strona internetowa miasta

Kamienice w rynku

Muszyna – miasto w woj. małopolskim, w powiecie nowosądeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Muszyna. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa nowosądeckiego. Muszyna posiada status miejscowości uzdrowiskowej - znajdują się tu liczne odwierty i rozlewnie wód mineralnych. Według danych z 31 grudnia 2006 miasto miało 4989 mieszkańców.

Spis treści

1 Położenie geograficzne
2 Historia
3 Zabytki
4 Uzdrowisko
5 Kultura i turystyka
- 5.1 Szlaki turystyczne
6 Sport
7 Znane osoby pochodzące z Muszyny
8 Zobacz też
9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie geograficzne

Muszyna położona jest w dolinie rzeki Poprad i dwóch jej dopływów: potoków Szczawnik i Muszynka, na wysokości około 450 m n.p.m.. Leży przy granicy ze Słowacją (ok. 5 km) oraz w odległości około 11 km od Krynicy-Zdroju. W okolicach miasta znajduje się Popradzki Park Krajobrazowy – jeden z największych w Polsce.

[edytuj] Historia

Powstanie i rozwój Muszyny związane są z pobliskim pograniczem oraz z przebiegającym wzdłuż doliny Popradu starym szlakiem handlowym zwanym "węgierskim". Pierwszą wzmiankę o tej osadzie spotykamy w akcie nadania z 1209 roku, w którym król węgierski Andrzej II zezwala na pobieranie cła nad rzeką Poprad koło Muszyny Proboszczowi Adolfowi ze spiskiej kapituły św. Marcina. W tym czasie osada należała do rodu Niegowickich herbu Półkozic.

Nazwa Muszyna przypuszczalnie pochodzi od potoków, nad którymi było położone miasto. Wilgoć sprawia, że brzegi potoków, jak i rzeczne kamienie porastają mchami. Łacińskie słowo muscus dało nazwę zarówno Muszynie, jak i położonej nad tym samym potokiem wiosce Muszynce. Inne hipotezy wywodzą nazwę tej miejscowości od przydomka biskupa krakowskiego Jana Muskaty.

W 1288 roku miejscowość ta zostaje zapisana w testamencie przez Wysza scholastyka kapituły krakowskiej, biskupom krakowskim. W XIV wieku król Władysław Łokietek na skutek zatargu z biskupem Muskatą przyłącza te ziemie do królewszczyzny. Przez następnych 80 lat władają nimi kolejni władcy Polski. Muszyna prawa miejskie otrzymała w 1356 dzięki Kazimierzowi Wielkiemu.

30 lipca 1391 r. król Władysław Jagiełło, chcąc sobie zjednać duchowieństwo darowuje powtórnie "Klucz Muszyński" (dwa miasta i 35 wsi) biskupstwu krakowskiemu. Od tej chwili ziemie te były traktowane jako samodzielne jednostki administracyjne z własną administracją, wojskiem (piechotą zwaną harnikami) i sądownictwem, dzięki czemu obszar ten nazywany był "Państwem Muszyńskim". W imieniu biskupów rządy sprawowali starostowie, z których najbardziej znany był Stanisław Kępiński, przyjaciel Jana Kochanowskiego, który imię jego utrwalił po wsze czasy we fraszce "Do starosty muszyńskiego".

W XV wieku na ziemiach tych daje się zauważyć nagły napływ Wołochów i Rusinów z Zakarpacia i Rumunii (tzw. kolonizacja wołoska). Ludność ta, z czasem nazwana Łemkami, osiedlana była na prawie wołoskim. Byli oni wyznania greckokatolickiego, czego widocznym śladem są zachowane cerkwie.

Aktywnie działali tu podczas powstania Konfederaci barscy Po śmierci marszałka konfederatów Jakuba Bronickiego, 17 kwietnia 1769 r. w Muszynie wybrano Ignacego Potockiego – starostę kaniowskiego Marszałkiem Konfederacji Ziemi Sanockiej. Po przejściu jego z marszałkostwa sanockiego na marszałka lwowskiego, na sejmiku w Sanoku 13 listopada 1769 r., Marszałkiem Konfederacji Ziemi Sanockiej wybrano Filipa Radzimińskiego – starostę dmitrowskiego (Akta grodzkie i ziemskie, T. 23, s. 598 ).

Muszyna wraz z kluczem pozostawała własnością biskupstwa krakowskiego do 1781 roku, a po rozbiorach przeszła na rzecz skarbu austriackiego. Mimo, iż zaborcy pozostawili istniejące instytucje, z czasem miejscowość zaczyna podupadać. Do roku 1914 linia kolejowa oraz przejście graniczne Galicji i Królestwa Węgier.

Ruiny zamku starostów

Panorama Muszyny

[edytuj] Zabytki

Ruiny zamku starostów "Państwa Muszyńskiego" z XIV wieku,
Podzamkowy zespół dworski XVIII/XIX wiek: dwór starostów, zajazd z XIX wieku (obecnie Muzeum Regionalne PTTK), kordegarda,
Barokowy Kościół obronny pw. św. Józefa z XVII wieku z rzeźbami gotyckimi,
Kapliczki św. Jana Nepomucena i św. Floriana na Rynku z przełomu XVII/XIX wieku,
Cmentarz Żydowski.

[edytuj] Uzdrowisko

W latach dwudziestych XX w. Muszyna, dzięki staraniom burmistrza Antoniego Jurczaka i dr Seweryna Mściwujewskiego stała się uzdrowiskiem. W 1930 r. została przyjęta do Związku Uzdrowisk Polskich. W 1932 r. dokonano odwiertu dwóch pierwszych źródeł mineralnych Antoni (imię burmistrza Jurczaka) i Wanda (imię żony dr. Mściwujewskiego).

Wybuch wojny w 1939 r. i okupacja spowodowały całkowitą dewastację urządzeń uzdrowiskowych. Po okupacji wraz z ustaniem walk zaczęła następować normalizacja. W 1958 r. w Muszynie wznowiono działalność o charakterze uzdrowiskowym. W uzdrowisku tym leczy się choroby układu oddechowego i układu pokarmowego.

Wody mineralne występujące na terenie Muszyny bogate są w: magnez, wapń, sód, potas, żelazo, lit i selen. Do głównych wód należą szczawy i wody żelaziste.

Pijalnia wody mineralnej "Antoni"

[edytuj] Kultura i turystyka

W mieście odbywają się następujące cykliczne imprezy:

"Festyn Nad Popradem",
"Noc Świętojańska nad Popradem",
"Święto Wód Mineralnych",
"Jesień Popradzka".

Uzdrowisko muszyńskie oferuje turystom możliwość pobytu w sanatoriach, zakładach przyrodoleczniczch, pensjonatach i liczne domach wypoczynkowych. Niewątpliwą atrakcją jest możliwość bezpłatnego korzystania z ogólnodostępnych pijalni wód mineralnych, jak również z sezonowych punktów czerpalnych wód mineralnych.

Nieomal w centrum miasta znajduje się rezerwat lipowy "Obrożyska" o powierzchni 100,38 ha, utworzony w 1957 roku.

W 2008 roku Muszyna została połączona systemem 10 wyciągów narciarskich z ośrodkiem w Wierchomli Małej.