Obóz Wielkiej Polski
Z Wikipedii
Obóz Wielkiej Polski (OWP) - organizacja polityczna Obozu Narodowego, powołana podczas inaugurującego zjazdu 4 grudnia 1926 w Poznaniu z inicjatywy członków Związku Ludowo-Narodowego i przedstawicieli innych stronnictw prawicowych. Powstanie OWP miało na celu zjednoczenie prawicowych przeciwników sanacji i oddziaływanie na społeczeństwo w duchu idei narodowej.
Największą popularnością cieszył się wśród młodzieży, studentów, intelektualistów oraz wśród szeroko rozumianej klasy średniej. OWP miał być strukturą ponadpartyjną, nie angażującą się w bieżące spory polityczne, lecz formującą przyszłą elitę polskiego ruchu narodowego i przygotowującą się do przejęcia przez nią władzy w państwie. Organizacja miała zdyscyplinowane, hierarchiczne struktury, największe wpływy posiadając w Wielkopolsce, Pomorzu, Śląsku, Warszawie oraz miastach uniwersyteckich. Naczelnym organem kierowniczym obozu była Wielka Rada w skład której wchodzili Roman Dmowski jako Wielki Oboźny oraz Tadeusz Bielecki, Roman Rybarski i inni. Symbolami organizacji stały się: piaskowe koszule (lub kurtki mundurowe), granatowe spodnie i berety, pieśń organizacyjna Hymn Młodych, rzymskie pozdrowienie oraz Szczerbiec Chrobrego owinięty w biało - czerwony sztandar.
Program OWP przedstawiony został w broszurach opracowanych przez: Romana Dmowskiego ("Zagadnienia Rządu" , "Kościół, Naród i Państwo"), Romana Rybarskiego ("Polityka i gospodarstwo"), Jerzego Zdziechowskiego ("Polityka finansowa"), Bohdana Wasiutyńskiego ("Praworządność") oraz Zygmunta Berezowskiego ("Polityka zagraniczna"). OWP postulował stworzenie państwa narodowego, realizującego interesy wyłącznie narodu polskiego, nie zaś wszystkich bez wyjątku obywateli. Walczył z dominacją Żydów w sferach gospodarczych, proponując całkowite wyłączenie tej mniejszości z życia publicznego. OWP zakładał prowadzenie konsekwentnej polityki polonizacyjnej mniejszości słowiańskich i stopniowe ich włączanie w nurt polskiego życia narodowego. Dostrzegano problem mniejszości niemieckiej i w ogóle kwestię zagrożenia niemieckiego - formułowano dalekosiężny cel odzyskania rdzennie słowiańskich ziem zachodnich, obejmujących: Górny i Dolny Śląsk, ziemię lubuską, Pomorze, a także Warmię i Mazury.
Jak wszystkie organizacje należące do przedwojennego obozu narodowego, OWP silnie akcentowała swoje przywiązanie do religii katolickiej. Według tej organizacji, Polska powinna być państwem wyznaniowym, z tolerancją dla istnienia innych wyznań i zachowaniem wolności woli. W programie OWP czytamy: "Wiara Narodu Polskiego, religia rzymskokatolicka musi zajmować stanowisko religii panującej, ściśle związanej z państwem i jego życiem, oraz stanowić podstawę wychowania młodych pokoleń. Przy zapewnionej ustawami państwowymi wolności sumienia - zorganizowany naród nie może tolerować, ażeby jego wiara była przedmiotem ataków lub doznała obrazy z czyjejkolwiek strony, ażeby religią frymarczono dla jakichkolwiek celów lub prowadzono zorganizowaną akcję w celu rozkładu życia religijnego narodu".
W sferze gospodarki w ramach OWP jak i całego ruchu narodowego w tym okresie ścierały się dwie wizje rozwoju gospodarczego: wolnorynkowa i liberalna Romana Rybarskiego oraz społeczno - korporacyjna Adama Doboszyńskiego. Druga koncepcja najwięcej zwolenników miała wśród zradykalizowanej młodzieży. OWP akcentował konieczność odejścia od demokratyczno - parlamentarnego modelu rządów, postulując wzmocnienie władzy wykonawczej oraz wprowadzenie zasad hierarchizmu i elitaryzmu w życiu politycznym.
OWP stopniowo wyrósł na najsilniejszy ruch polityczny w Polsce, liczący od 250 do 300 tysięcy członków. Jednak pomimo starań jego twórców, nie zjednoczył całej prawicowej opozycji, skupiając przede wszystkim młodych narodowców oraz członków ZLN (od 1928 Stronnictwa Narodowego). Autorytarne władze sanacyjne wyczuwając realne dla siebie zagrożenie rozpoczęły represje wobec członków OWP. Już w maju 1927 aresztowano 15 czołowych działaczy OWP. Wzrost represji nastąpił na początku lat trzydziestych. Od czerwca do października 1932 w samej tylko Wielkopolsce odbyło się 150 procesów członków OWP. Władze stopniowo rozpoczęły rozwiązywać regionalne oddziały Obozu. Ostatecznie, 28 marca 1933 , Obóz Wielkiej Polski rozwiązany został w całym kraju z powodu "działalności kolidującej z kodeksem karnym i nakazami władz państwowych przez stałe inspirowanie ekscesów i zaburzeń, podsycanie nienawiści partyjnej i rasowej, urządzanie demonstracji i zgromadzeń z wyraźnym zamiarem podburzania ludności przeciwko władzom państwowym"'.
Do przedwojennego OWP odwołuje się stowarzyszenie o tej samej nazwie Obóz Wielkiej Polski.
