Przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego
Z Wikipedii
Przewodniczący ZHP - najwyższa funkcja w Związku Harcerstwa Polskiego.
W latach 1919-1950 Przewodniczący ZHP stał na czele Naczelnictwa ZHP, które łączyło:
- Organizację Harcerzy (z Naczelnikiem Harcerzy i Główną Kwaterą Harcerzy),
- Organizację Harcerek (z Naczelniczką Harcerek i Główną Kwaterą Harcerek),
- Organizację Przyjaciół Harcerstwa.
Po latach stalinowskich, na Krajowym Zjeździe Działaczy Harcerskich w 1956 roku w Łodzi, nie przywrócono odrębnej Organizacji Harcerzy i odrębnej Organizacji Harcerek. Nie przywrócono również funkcji Przewodniczącego ZHP, która łączyła pion męski i żeński w harcerstwie, wybrano natomiast Prezydium Naczelnej Rady Harcerskiej. W latach 1958-1964 najwyższą funkcją w ZHP był Naczelnik Harcerstwa, a następnie w latach 1964-1990 Naczelnik ZHP. Funkcję Przewodniczącego ZHP przywrócono w 1990 roku. Przewodniczący wybierany jest na 4-letnią kadencję przez Zjazd ZHP, a w trakcie kadencji przez Radę Naczelną ZHP.
Spis treści |
[edytuj] Kompetencje Przewodniczącego ZHP
Przewodniczący ZHP:
- stoi na straży jedności, zasad ideowych i tradycji ZHP;
- reprezentuje Związek Harcerstwa Polskiego na zewnątrz w zakresie swoich kompetencji;
- kieruje działalnością Rady Naczelnej ZHP;
- nadaje odznaczenia i tytuły honorowe ZHP, nie zastrzeżone dla innych władz.
Przewodniczący wykonuje swoje zadania przy pomocy wiceprzewodniczących ZHP.
[edytuj] Przewodniczący ZHP przed II wojną światową
- dr hm. RP Tadeusz Strumiłło - 11 czerwca 1919–3 lipca 1920;
- gen. Józef Haller - 3 lipca 1920–4 lutego 1923;
- dr hm. RP Tadeusz Strumiłło - wiceprzewodniczący;
- ks. hm. RP Jan Mauersberger - wiceprzewodniczący;
- ks. hm. RP Jan Mauersberger - 7 kwietnia 1923–10 listopada 1923;
- dr hm. RP Tadeusz Strumiłło - 10 listopada 1923–19 kwietnia 1925;
- hm. RP Maria Wocalewska - wiceprzewodnicząca;
- hr. Roman Bniński - 19 kwietnia 1925–12 kwietnia 1926;
- hm. RP Maria Wocalewska - wiceprzewodnicząca;
- Józef Karśnicki - 12 kwietnia 1926–24 kwietnia 1927;
- ks. hm. RP Jan Mauersberger - 24 kwietnia 1927–29 grudnia 1929
- hr. Władysław Sołtan - 29 grudnia 1929–2 lutego 1931;
- dr hm. Michał Grażyński - 2 lutego 1931–1 września 1939 [1];
- ks. hm. RP Jan Mauersberger - wiceprzewodniczący;
- Wanda Opęchowska - wiceprzewodnicząca ;
- Helena Grażyńska - wiceprzewodnicząca (1934-1935 ?);
- 21 maja 1939 – 1 września 1939 – wiceprzewodniczący – gen. bryg. dr Józef Zając.
[edytuj] Przewodniczący ZHP w czasie II wojny światowej
[edytuj] Na emigracji
Po przegranej kampanii wrześniowej 1939 na uchodźstwie znalazło się dużo starszyzny harcerskiej, wśród niej członkowie naczelnych władz harcerskich, włącznie z przewodniczącym ZHP dr. Michałem Grażyńskim, który z Rumunii przybył do Paryża już 9 października 1939. W dniu swojego przyjazdu do Francji Grażyński utworzył Naczelny Komitet Wykonawczy ZHP, w skład którego (oprócz Grażyńskiego) weszli: wiceprzewodniczący ZHP gen. bryg. dr Józef Zając, hm. Maria Kapiszewska oraz komisarz międzynarodowy ZHP hm. Henryk Kapiszewski. Komitet, będąc instytucją ZHP, miał działać eksterytorialnie, podobnie jak i Rząd Rzeczypospolitej. Powstanie Komitetu prezydent RP Władysław Raczkiewicz zaakceptował już 13 października 1939, gdy otrzymał pisemną wiadomość od Grażyńskiego. Komitet został w listopadzie 1939 uznany przez Światowe Biuro Skautowe za reprezentację ZHP. W ciągu pierwszych kilkunastu tygodni działalności Komitet uzyskał bardzo wiele dla harcerstwa polskiego zarówno w Kraju, jak i na obczyźnie.
Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii, 22 grudnia 1940 w Perth z udziałem 36 instruktorów harcerskich odbyła się konferencja, na której wybrano 19 instruktorów (włącznie z Olgą Małkowską) jako kandydatów na członków Tymczasowego Komitetu ZHP. Dwa dni później w w posiadłości Castlemains koło Douglas na wyspie Man odbyło się zebranie 15 członków starszyzny z hm. Michałem Grażyńskim, ukonstytuował się Komitet Harcerski w Wielkiej Brytanii z siedzibą w Castlemains, spośród instruktorów wybranych na konferencji w Perth. Powstanie Komitetu było ważnym krokiem, gdyż w Wielkiej Brytanii rozwinęła się działalność drużyn harcerzy i harcerek, kręgów starszoharcerskich w wojsku.
Hm. Michał Grażyński wkrótce jako człowiek byłego reżimu sanacyjnego został przez rząd RP pozbawiony funkcji przewodniczącego ZHP, a następnie zesłany do Rothesay na wyspę Bute u wybrzeży Szkocji, gdzie umieszczano przeciwników rządu, wyższych oficerów bez przydziału itp. Grażyński zachował jednak tak wielki autorytet, że nikt inny nie podjał się objęcia funkcji przewodniczącego ZHP. W związku z tym kierowanie Komitetem przejęła hm. Olga Małkowska.
21 sierpnia 1942 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przyjęło listę członków Komitetu przesłaną przez Małkowską, zatwierdzając zakres działania i skład Komitetu jako Tymczasowego Komitetu Harcerskiego. Uznanie rządowe dla Komitetu umożliwiło uzyskanie subwencji na prowadzenie biur i działalności harcerskiej na terenie Wielkiej Brytanii. Dlatego też odbyte 16 stycznia 1943 w Londynie posiedzenie Komitetu zdecydowało się przenieść swoją siedzibę z Castlemains do Londynu. Uchwalono również regulamin wewnętrzny Komitetu. Gdy na początku kwietnia 1943 ppor. hm. Kazimierza Sabbata, będącego członkiem Komitetu, przeniesiono służbowo do Londynu, przewodnicząca Małkowska przybywająca w Castlemains zdecydowała, że Sabbat jako wiceprzewodniczący Komitetu będzie ją w zastępstwie reprezentował w Londynie. Zdecydowano się również zmienić nazwę Tymczasowy Komitet Harcerski na Komitet Naczelny ZHP na Czas Wojny. Organem wykonawczym Komitetu stało się biuro harcerskie w Londynie na czele z Sabbatem, który praktycznie był szefem harcerstwa polskiego czasu wojny poza granicami kraju, gdyż przewodnicząca Małkowska przebywała na stałe w Castlemains.
[edytuj] W okupowanej Polsce (Szare Szeregi)
- ks. hm. RP Jan Mauersberger p.o. Przewodniczącego ZHP - 27 września 1939 do sierpnia 1942;
- Wanda Opęchowska - wiceprzewodnicząca;
- Tadeusz Kupczyński p.o. Przewodniczącego ZHP - od sierpnia 1942 do grudnia 1944;
- Wanda Opęchowska - wiceprzewodnicząca;
[edytuj] Przewodniczący ZHP poza granicami kraju (od 1945)
- hm. Michał Grażyński - w czasie Ogólnego Zjazdu Harcerstwa i Konferencji Instruktorów w Enghien pod Paryżem w dniach 30 stycznia–3 lutego 1946, został wybrany na funkcję przewodniczącego, sprawował ją od 3 lutego 1946 do 5 listopada 1960,
- hm. Zygmunt Szadkowski - Przewodniczący ZHPpgK w latach 1960–1967,
- hm. Ryszard Kaczorowski - Przewodniczący ZHPpgK w latach 1967-1988,
- hm. Barbara Zdanowicz - Przewodnicząca ZHPpGK 2004-2006.
- hm. Edmund Kasprzyk
[edytuj] Przewodniczący ZHP po II wojnie światowej
[edytuj] Przewodniczący ZHP (do zlikwidowania funkcji)
- hm. Stanisław Nowakowski - grudzień 1944 - luty 1945;
- hm. Janusz Wierusz-Kowalski - luty 1945 - 1947;
- Józef Sosnowski - 1947-1949;
- Jerzy Berek - 1949-1950;
[edytuj] Przewodniczący Naczelnej Rady Harcerskiej
- hm. Aleksander Kamiński - grudzień 1956-1958;
[edytuj] Przewodniczący ZHP (od 1990)
- hm. Stefan Mirowski (grudzień 1990 - 13 lipca 1996);
- hm. Anna Zawadzka (1990-1993) - wiceprzewodnicząca;
- hm. Jarosław Balon - wiceprzewodniczący;
- hm. Wojciech Katner - wiceprzewodniczący;
- hm. Maria Łyczko - wiceprzewodnicząca;
- prof. zw. dr hab. hm. Maria Hrabowska - (1996-2001);
- hm. Krzysztof Pater (1997-2001) - wiceprzewodniczący;
- prof. zw. dr hab. hm. Wojciech Katner (2001 - 2 grudnia 2005);
- hm. Andrzej Borodzik (3 grudnia 2005 - 9 września 2007);
- hm. Mariusz Jachta (4 grudnia 2005 - 9 września 2007) - wiceprzewodniczący;
- hm. Anna Kirkiewicz (4 grudnia 2005 - 9 września 2007) - wiceprzewodnicząca;
- hm. Rafał Klepacz (4 grudnia 2005 - 9 września 2007) - wiceprzewodniczący;
- prof. zw. dr hab. hm. Adam Massalski (od 9 września 2007);
- hm. Anna Kirkiewicz (od 9 września 2007) - wiceprzewodnicząca;
- hm. Andrzej Starski (od 9 września 2007) - wiceprzewodniczący;
- hm. Maciej Szafrański (od 9 września 2007) - wiceprzewodniczący.
[edytuj] Źródła
- Wacław Błażejewski "Z dziejów harcerstwa polskiego 1910-1939", MAW 1985; ISBN 83-203-1714-2
Przypisy
- ↑ oficjalnie nie złożył rezygnacji, ani nie został odwołany z pełnionej funkcji, w związku z wybuchem wojny, wraz z polskim Rządem udał się emigrację - dlatego data ta jest symboliczna
[edytuj] Linki zewnętrzne
władze naczelne: Zjazd ZHP • Przewodniczący ZHP • Rada Naczelna ZHP • Naczelnik ZHP • Główna Kwatera ZHP • Centralna Komisja Rewizyjna ZHP • Naczelny Sąd Harcerski ZHP • struktura: chorągwie • hufce • związki drużyn • szczepy • kluby specjalnościowe • gromady • drużyny • kręgi
Tadeusz Strumiłło • Józef Haller • Jan Mauersberger • Tadeusz Strumiłło • Roman Bniński • Józef Karśnicki • Jan Mauersberger • Władysław Sołtan • Michał Grażyński • II wojna światowa: Jan Mauersberger • Tadeusz Kupczyński • po II wojnie światowej: Stanisław Nowakowski • Janusz Wierusz-Kowalski • Józef Sosnowski • Jerzy Berek • Aleksander Kamiński[1] • Stefan Mirowski • Maria Hrabowska • Wojciech Katner • Andrzej Borodzik • Adam Massalski
- ↑ w okresie 1956-1990 nie istniała funkcja Przewodniczącego ZHP, tylko Przewodniczącego Naczelnej Rady Harcerskiej / Przewodniczącego Rady Naczelnej ZHP