Helena Grażyńska

Z Wikipedii

Helena Gepner-Śliwowska-Grażyńska (1895 - 30 października 1972 w Londynie) - działaczka społeczna i niepodległościowa, instruktorka harcerska, harcmistrzyni Rzeczypospolitej. Znana też pod nazwiskiem z pierwszego małżeństwa Śliwowska.

[edytuj] Młodość

Urodziła się w 1895 roku w Warszawie. Ojcem jej był znany wówczas w Warszawie lekarz okulista, Bolesław Gepner, matką Teresa z Malinowskich. Ukończyła pensję Gepnerówny w Warszawie przy ulicy Moniuszki.

[edytuj] Skauting i harcerstwo

Z harcerstwem po raz pierwszy zetknęła się w szkole średniej, w której zastępy skautowe zaczęły powstawać już jesienią 1911. Zorganizowała wtedy zastęp skautowy, korzystając z pomocy "Zarzewia", którego była członkinią. Z ramienia "Zarzewia" wzięła udział w pierwszym skautowym kursie instruktorskim w Skolem latem 1914 roku. Zatrzymała się wtedy na jakiś czas w Zakopanem, ponieważ na skutek działań wojennych nie mogła wrócić do Warszawy. Nawiązała tam kontakt z drużynami prowadzonymi przez Andrzeja i Olgę Małkowskich.

Po przyjeździe do stolicy poprowadziła sprawną reorganizację drużyn skautowych. Organizowała spotkania młodzieży z gimnazjów i szkół średnich mające na celu rozwinięcie wśród nich ducha patriotycznego. Prowadziła zajęcia dla dzieci w ogrodach jordanowskich. W 1915 Helena, jako przedstawicielka młodzieży, została włączona do Komendy Związku Skautek Polskich. Objęła również V Warszawską Drużynę Skautek im. Adama Mickiewicza. Rok później zajęła się nawiązywaniem kontaktów z drużynami na prowincjach - prowadziła wydział drużyn prowincjonalnych. Pod koniec 1916, gdy połączono wszystkie organizacje skautowe w jedną - Związek Harcerstwa Polskiego, Helena stanęła na czele sekcji żeńskiej, przekształconej później w Główną Kwaterę Żeńską. W 1917 wyjeżdżała wojskowymi pociągami sanitarnymi, aby nawiązać kontakt z drużynami w innych częściach kraju. W 1918, na zjednoczeniowym zjeździe w Lublinie (1-2 XI), gdy powołano Naczelną Radę ZHP, w jej skład weszła również Helena Gepnerówna.

W tym samym miesiącu wraz z innymi instruktorkami zorganizowała pomoc dla walczącego Lwowa. Dwa lata później pełniła służbę jako komendantka jednej z dwóch sanitarnych czołówek - "Czujki". Otrzymała za to Krzyż Walecznych. W 1921, roku zjazdu we Lwowie dla uczczenia dziesięciolecia harcerstwa, Helena, już jako Gepner-Śliwowska, otrzymała odznakę "Za zasługę" i weszła na stałe do Głównej Kwatery Żeńskiej, w której kierowała Wydziałem Organizacyjnym. Została również członkinią Zarządu Oddziału Warszawskiego ZHP. Nawiązywała kontakty z ludnością na peryferiach Polski, m.in. przygotowała paczki z prezentami od ZHP dla dzieci polskich w Gdańsku. W 1927 została mianowana Harcmistrzynią Rzeczypospolitej. W 1934 została wiceprzewodniczącą ZHP, a na zlocie w Spale w 1935 stanęła na czele harcerstwa żeńskiego. W 1939 wojna zmusiła Helenę, wówczas już żonę Michała Grażyńskiego, do opuszczenia kraju. Nawiązała tam kontakt z harcerstwem na emigracji i współpracowała z jego komendą.

Zmarła na obczyźnie w Londynie 30 października 1972.