Rafał Malczewski

Z Wikipedii

Rafał Malczewski
Tarnawa
Data urodzenia	24 października 1892
Miejsce urodzenia	Kraków
Data śmierci	15 lutego 1965
Miejsce śmierci	Montreal

Rodzina	Malczewski
Rodzice	Jacek Malczewski Maria Gralewska

Rafał Malczewski (ur. 24 października 1892 w Krakowie, zm. 15 lutego 1965 w Montrealu). Syn wybitnego malarza Jacka Malczewskiego i Marii Gralewskiej. Polski malarz, rysownik, pisarz i felietonista, taternik, narciarz, popularyzator Tatr i sportu.

Ukończył gimnazjum św. Jacka w Krakowie. W latach 1910-1915 studiował w Wiedniu filozofię, architekturę i agronomię. Po powrocie do kraju kształcił się w krakowskiej ASP, uczył się również malarstwa w atelier ojca. W okresie 1915-1939 mieszkał w Zakopanem. Był zamiłowanym taternikiem, doskonałym narciarzem i ratownikiem TOPR. W 1917 uległ wypadkowi podczas wspinaczki na Zamarłej Turni w Tatrach (śmierć wówczas poniósł jego towarzysz, Stanisław Bronikowski). W październiku tego roku wchodzi w związek małżeński ze starszą od siebie o cztery lata Bronisławą Dziadosz, reemigratką z USA, nauczycielką angielskiego. W listopadzie tego roku na świat przyszedł ich syn Krzysztof. Małżeństwo, m. innymi w opinii Marii Kasprowicz, nie było udane. Małżonkowie mieli dwoje dzieci. Ojciec artysty, widząc jego trudną sytuacje materialną, pomaga mu finansowo oraz kupuje mu willę Marysin do której Malczewscy wprowadzają się w 1923. Artysta w tym czasie prowadził w Zakopanem bogate życie towarzyskie.

Był przyjacielem Witkacego, Karola Szymanowskiego, Kornela Makuszyńskiego, Iwaszkiewiczów oraz wielu innych wybitnych artystów i intelektualistów ówczesnych czasów. W 1932 wstąpił do Stowarzyszenia Artystów Polskich "Rytm". Był projektantem scenografii w Teatrze Formistycznym w Zakopanem.

W 1938 w nowym gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie pozostawił część swoich prac (kilka lat wcześniej, ze względu na trudną sytuację materialną, sprzedał do Muzeum warszawskiego całą odziedziczoną spuściznę po ojcu). W 1939, po wybuchu II wojny światowej, wraz z towarzyszącą mu Zofia Mikucką, uciekł przez Słowację, Budapeszt, Wenecję do Paryża. Tu uzyskuje pomoc materialną od ambasady RP. W połowie 1940, poprzez Hiszpanię udaje sie do Portugalii, gdzie spędza 4 miesiące. Na początku 1941 roku do przenosi się Brazylii. Przebywał tam prawie dwa lata. Początkowo zamieszkał w Rio de Janeiro, gdzie znajduje nabywców na swoje obrazy. Maluje techniką akwareli widoki Rio de Janeiro i Kurytyby oraz krajobrazy Parany. W 1942 roku przenosi się do Kurytyby do swojej kuzynki Marii Bochdan-Niedenthal. W tym czasie otrzymuje wizę kanadyjską, dla siebie i towarzyszącej mu Zofii Mikuckiej. Poprzez Miami, Nowy Jork udaje się do Ottawy. W grudniu 1942 roku ma swoja pierwszą kanadyjską wystawę w montrealskim Museum of Art. Podróżuje po Kanadzie i USA w poszukiwaniu motywów malarskich. Jego sponsorem zostaje kolej kanadyjska. Pozwala to mu na bezpłatne podróże dla niego i Zofii Mikuckiej. Zimę 1943 spędza w Górach Skalistych. Pobyt ten zaowocował cyklem obrazów wystawianych następnie na wielu wystawach w latach 1944 - 1949. Pobyt, w 1950, w Nowym Jorku przynosi wiele obrazów, których część udało mu się sprzedać na miejscu. Następne lata, pomimo kłopotów ze wzrokiem, były okresem intensywnej twórczości plastycznej i literackiej. Po śmierci w 1953 w Warszawie żony Bronisławy Dziadosz zawarł związek małżeński z Zofią Mikucką. W 1957 udar mózgu i częściowy paraliż zmusił go do porzucenia malarstwa olejnego, uprawiał nadal akwarelę. Otrzymał też pomoc materialną z Radia Wolna Europa oraz od rządu Quebeku. W 1959, na zaproszenie córki Zofii Malczewskiej-Kondrackiej, odwiedził Polskę. Pomimo ogromnej tęsknoty za Zakopanem i Tatrami nie zdecydował się na powrót. Opis podróży i motywy swojej decyzji opisał w Wspomnieniach z Polski opublikowanych w londyńskich Wiadomościach. Od 1961 był na utrzymaniu swojej córki Zofii, w 1964 odbyła się w Montrealu jego ostatnia wystawa. Zmarł w szpitalu w Montrealu i w tym mieście został pochowany.

W dwudziestoleciu międzywojennym Rafał Malczewski zyskał znaczną sławę jako malarz. Prezentował swe prace na wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych, w kraju i zagranicą (Międzynarodowe Biennale w Wenecji w 1932, Berlin, Helsinki, Los Angeles, Moskwa, Nowy Jork). Otrzymał specjalną nagrodę prezydenta Mościckiego, złoty laur Polskiej Akademii Literatury za zasługi na polu plastyki, a także złoty medal za obraz "Wiosna w górach" na Wystawie Światowej Sztuki i Techniki w Paryżu w 1937. Malował krajobrazy, a zwłaszcza senne stacyjki kolejowe, małe miasteczka, tatrzańskie hale, błotniste drogi, pejzaże fabryczne ze Śląska oraz portrety. Upraszczał kształty, celowo prymitywizował, co zbliżało jego styl do charakteru twórczości dziecięcej czy nieprofesjonalnej. Koloryt jego prac sprowadzony jest do kilku podstawowych barw o podobnym natężeniu, a faktura jest zazwyczaj gładka i lśniąca.

Był także autorem felietonów, ukazujących specyficzną atmosferę Zakopanego w okresie międzywojennym:

Od cepra do wariata.
Narkotyk gór. Nowele tatrzańskie (1928).
Pępek świata. Wspomnienia z Zakopanego.

[edytuj] Wywód genealogiczny

4. Julian Malczewski
	2. Jacek Malczewski ur. 1854 zm. 1929
5. Maria Korwin-Szymanowska zm. 1898
		1. Rafał Malczewski ur. 1892 zm. 1965
6.
	3. Maria Gralewska
7.