Rubin

Z Wikipedii

Rubin - minerał z gromady tlenków, czerwona odmiana korundu. Jest minerałem rzadkim.

Spis treści 1 Właściwości 2 Występowanie 3 Zastosowanie 4 Bibliografia

[edytuj] Właściwości

• Wzór chemiczny: Al₂O₃:Cr⁺³ - trójtlenek glinu domieszkowany trójwartościowymi jonami chromu.
• Układ krystalograficzny – trygonalny
• Twardość w skali Mohsa – 9
• Gęstość – 3,95 do 4,1 g/cm³
• Rysa – biała
• Barwa – czerwona o różnych odcieniach i różnym stopniu nasycenia; niekiedy wielobarwny
• Połysk – szklisty, diamentowy
• Łupliwość – brak
• Przełam – muszlowy lub zadziorowy; kruchy
• Współczynniki załamania (dwójłomność): n_o = 1,770 i n_e = 1,762 (długość fali ~ 590nm)
• Pleochroizm – silny, zmienny; obserwowane barwy: purpurowoczerwona- pomarańczowoczerwona.
• Luminescencja – wyraźna, nadaje rubinom szczególnego kolorytu, podwyższając ich walory estetyczne. Znane są okazy wykazujące flourescencję o barwie jasnożółtej i kremowożółtej.
• Inkluzje – liczne, ich rodzaj wskazuje na pochodzenie kamieni: np. dla rubinów birmańskich charakterystyczne są krótkie igiełki rutylu; dla tajlandzkich – brak rutylu; pakistańskie zwykle zawierają kryształy flogopitu, chlorytu, monacytu, spinelu, rutylu, magnetytu i pirytu. Wrostki rutylu wywołują zjawisko asteryzmu – rubin gwiaździsty oraz efekt kociego oka.

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, bipiramidalnym lub słupkowym o podstawie sześcioboku, czasami romboedryczne. Nasycenie barwy rubinu zależy od domieszek: czerwoną barwę wywołuje tlenek chromu, purpurową – wanad, brunatnoczerwona – żelazo.

[edytuj] Występowanie

Jako składnik bogatych w glin skałach metamorficznych, także jako minerał kontaktowy w marmurach dolomitowych i kalcytowych.

Miejsca występowania: Sri Lanka – (Ratnapura, Rakwana), Tajlandia – (Chanthaburi, Battambang), Pakistan – (pakistańska część Kaszmiru), Tanzania – (Longido), Kenia, Australia – (Queensland), Birma – ( Mandalay,Mogok) , Afganistan – (okolice Jagdalak),

Polska – w przeszłości, piaski złotonośne Dolnego Śląska w okolicy Złotoryi, pegmatyty k.Karpacza i w gnejsach izerskich.

W Arabii rubin polerowano za pomocą onyksu.

[edytuj] Zastosowanie

• Jeden z najcenniejszych kamieni szlachetnych – stosowany w jubilerstwie.
  • Szczególnie poszukiwane są kamienie wykazujące asteryzm, powodowany igiełkowatymi wrostkami rutylu, które są niesłychanie rzadkie.
  • Najbardziej znany okaz Gwiazda Północy – 116 ct – Muzeum Historii Naturalnej (USA).
  • Do wyjątkowych rzadkości należą również kamienie wykazujące efekt kociego oka.
  • Najbardziej poszukiwane są kryształy o barwie czerwonej z delikatnym niebieskim odcieniem (tzw. „czerwień krwi gołębiej”).
• Konkurentem jubilerów jest technika – zastosowano je do produkcji łożysk zegarkowych (XVIII w. John Harrison), mechanice precyzyjnej elektronice i automatyce oraz jako element laserów rubinowych.
• Wykorzystuje się je do produkcji przyrządów pokładowych statków i samolotów,
• narzędzi ogniotrwałych
• w technice komputerowej

[edytuj] Bibliografia

• N.Sobczak – Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych – Wyd. Alfa – 1986 r.