Saki (gmina Kleszczele)


Saki
Województwo	podlaskie
Powiat	hajnowski
Gmina	Kleszczele
Sołtys	Grzegorz Borona
Położenie	52° 37' 46'' N 23° 19' 55,2'' E
Strefa numeracyjna (do 2005)	85
Kod pocztowy	17-250
Tablice rejestracyjne	BHA
Położenie na mapie Polski Saki

Saki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Kleszczele przy drodze krajowej 66 .

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.

Spis treści

Historia wsi Saki sięga XV wieku. Osadzona została jako wieś bojarów putnych zamku bielskiego. Z biegiem czasu podzieliła sie na dwie części. Jedna część wsi należała do drobnej szlachty, potomków dawnych bojarów. Druga część wraz z dworem była wsią chłopską.

1567 Pierwsza wzmianka o wsi w Popisie Wojska Litewskiego.Eliasz Semenowicz Sakowski na potrzeby wojska wystawił 1 konia.
1572 Sakowscy - de Saki, Tymofiej, Jewdokim, Saczko, Dymitr, Hryń, Fiedor
1579 Elżbieta Sakowska zapłaciła pobór z włóki osiadłej i 2 soch ratajskich
1595 Sakowscy fundują kaplicę pod wezwaniem świętego Dymitra.
1727 Pierwsza potwierdzona źródłowo informacja o cerkwi w Sakach.
1784 Właścicielem dworu Saki jest szlachetny Józef Lewicki, syn Adama Lewickiego chorążego pińskiego.
1793 Właścicielem dworu Saki jest Florian Cieszkowski, starosta kleszczelowski i adiutant hetmana Branickiego.
1795 W wyniku trzeciego rozbioru Rzeczypospolitej wchodzi w skład Prus.
1806 W szlacheckiej części wsi mieszka 19 gospodarzy (potomkowie dawnych bojarów) wraz z rodzinami.
1807 W zaborze rosyjskim.
1835 Właścicielem dworu Saki jest Tomasz Kryński
1846 W majątku Saki Tomasza Kryńskiego było 51 mężczyzn i 43 kobiety.
1864 Karolina Kryńska podpisała akt uwłaszczeniowy 16 gospodarzy (dotychczasowych chłopów pańszczyźnianych)
1887 Powstaje szkoła przycerkiewna. W 1899 uczęszczało do niej 14 dzieci z Sak.
1913 Przymusowa licytacja majątku Saki.
1928 26 mieszkańców Sak wystosowało wniosek o komasację, czyli scalenie gruntów wsi.
1936 Scalenie gruntów. Ich powierzchnia w momencie scalenia wynosiła 862,712 ha.
2001 Metropolita Sawa eryguje Męski Dom Zakonny św. Dymitra Sołuńskiego

Cerkiew św. Dymitra - jej powstanie datuje się na koniec XVIII wieku.

I. Spychała, Dzieje wsi Saki w XVI-XX wieku, praca magisterska pod kierunkiem dr hab. Józefa Maroszka, Białystok 2005.
Andrzej Saładiak, Pamiątki i zabytki kultury ukraińskiej w Polsce, Burchard Edition, Warszawa 1993.