Stefan Mossor
Z Wikipedii
Stefan Mossor (1896, 1957) - generał dywizji Wojska Polskiego.
W latach 1914-1917 uczestnik Legionów Polskich, od 1918 w Wojsku Polskim.
W latach 1921-1927 dowodził szwadronem w 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich w Suwałkach. W latach 1927-1928 był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po pierwszym roku nauki, w drodze wyróżnienia, w stopniu majora, skierowany z dniem 25 października 1928 na dwuletni normalny kurs w École Supérieure de Guerre w Paryżu. [1] Po ukończeniu studiów i uzyskaniu tytułu naukowego oficera dyplomowanego z dniem 1 listopada 1930 został przydzielony do W.S.Woj. na stanowisko wykładowcy. [2]
W połowie lat trzydziestych współpracował z gen. Tadeuszem Kutrzebą przy opracowywaniu operacyjnych planów obrony Wielkopolski. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 w stopniu pułkownika dyplomowanego, jako dowódca 6 Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego w Kresowej Brygadzie Kawalerii. W latach 1939–45 w niewoli niemieckiej, w 1943 przywieziony do Katynia (patrz: Zbrodnia katyńska), gdzie zapoznano go z masowymi grobami polskich oficerów więzionych w obozie w Kozielsku.
Od 1945 ponownie w Wojsku Polskim (m.in. jako zastępca Szefa Sztabu Generalnego), w stopniu generała brygady, potem generała dywizji. W lutym 1947 przeprowadzał inspekcje w Wojewódzkich Komitetach Bezpieczeństwa w Katowicach, Krakowie i Lublinie, po których zaproponował, aby jeszcze wiosną 1947 rozpocząć akcję przesiedleń ludności ukraińskiej na Ziemie Zachodnie. Propozycję tę powtórzył 27 marca na posiedzeniu Państwowej Komisji Bezpieczeństwa, aby ludność ukraińską z województwa rzeszowskiego wysiedlić na zachód Polski. Mossor był dowódcą powołanej w celu przesiedlenia ludności ukraińskiej Grupy Operacyjnej "Wisła" liczącej około 20 tys. żołnierzy i funkcjonariuszy UB i MO, a kiedy 24 marca 1947 prezydium rządu podjęło uchwałę w sprawie Akcji "Wisła" - otrzymał od min. Żymierskiego nominację na Pełnomocnika Rządu do Spraw Akcji Przesiedlenia Ludności Ukraińskiej i Walki z UPA. Chociaż w dyrektywie nr 7 Żymierski jasno poinstruował Mossora, że głównym celem Akcji "Wisła" są przesiedlenia, a bezpośrednia walka z UPA jest celem ubocznym, drugorzędnym to w rezultacie tej akcji UPA straciła około 70% stanów osobowych i bazę zaopatrzeniową (praktycznie całą siatkę cywilną) na Rzeszowszczyźnie [3]).
W 1950 aresztowany pod zarzutem antypaństwowego "spisku w wojsku" (m.in. wraz ze gen. Stanisławem Tatarem i Jerzym Kirchmayerem), a 1951 w "procesie generałów" skazany na karę dożywotniego więzienia i degradację. W 1956 zwolniony z więzienia i zrehabilitowany powrócił do służby wojskowej. Generał Stefan Mossor, teoretyk sztuki wojennej, był autorem dzieła "Sztuka wojenna w warunkach nowoczesnej wojny" (3 wydania: 1938,1945,1986)
