Teodor Andrzej Potocki

Z Wikipedii

Teodor Andrzej Potocki

Herb

Dewiza	brak
Data wyboru	1723
Urodzony	13 lutego 1664
Zmarł	12 listopada 1738

Teodor Potocki
Pilawa
Data urodzenia	1664
Miejsce urodzenia	Moskwa
Data śmierci	13.11.1738
Miejsce śmierci	Warszawa

Rodzina	Potoccy
Rodzice	Paweł Potocki Eleonora Sołtykow

Teodor Andrzej Potocki herbu Pilawa (ur. 13 lutego 1664 – zm. 12 listopada 1738) – biskup chełmiński (1699-1712), biskup warmiński (1712-1723), prymas Polski (od 1722), sekretarz królewski.

Urodził się w Moskwie, gdzie jego ojciec Paweł Potocki, kasztelan kamieniecki, był jeńcem wojennym. Edukację swoją rozpoczął u jezuitów w Warszawie (1683 niższe święcenia kapłańskie), później kształcił się w Rzymie. Był m.in. sekretarzem króla Jana III Sobieskiego. Przez króla Augusta II w 1697 desygnowany został na biskupa chełmińskiego - konsekrowany w 1699.

Jako biskup chełmiński był aktywnym administratorem biskupstwa, przeprowadził w 1700 i 1706 r. wizytacje generalne, wydał nową ordynację dla kapituły chełmińskiej. Idąc za racjami wskazywanymi przez jezuitów sprzeciwił się planom osadzenia w Lubawie zakonu pijarów.

W 1706 współpracował ze Stanisławem Leszczyńskim, następnie przeszedł na stronę Augusta II, za co desygnowany został na diecezję warmińską, gdzie odbył uroczysty ingres we wrześniu 1712. Jako biskup warmiński odnowił zamki biskupie w Lidzbarku Warmińskim i Reszlu oraz rozbudował zamek w Ornecie. Fundował nowe kościoły, m.in. w Braniewie i Krośnie. Rozbudował sanktuarium w Stoczku Klasztornym oraz był mecenasem Macieja Meyera i finansował malowanie kościoła w Świętej Lipce, a także ufundował tam główny ołtarz.

W listopadzie 1723 został arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski. Wraz z Józefem Potockim był jednym z przywódców magnackiej opozycji (republikanci) przeciwko Augustowi II i reformatorskim pomysłom Familii. W czasie przedostatniego bezkrólewia poparł energicznie kandydaturę Stanisława Leszczyńskiego. W 1734 wzięty przez Rosjan do niewoli w Gdańsku pozostawał siedem miesięcy w więzach, nie chcąc uznać narzuconego przez obcą przemoc Augusta III, z którym pojednał się ostatecznie dopiero w 1735.

Duszpasterzem był gorliwym, skłonnym jednak do fanatyzmu i bezwzględności. Zmarł w Warszawie, pochowany został w katedrze gnieźnieńskiej.