Vilius Gaigalaitis

Z Wikipedii

Vilius Gaigalaitis (ur. 27 września 1870 w Naujienoje koło Ragnety, zm. 30 listopada 1945 w Niemczech), litewski ksiądz i działacz społeczny na terenie Małej Litwy i Kraju Kłajpedzkiego, deputowany do pruskiego Landtagu (1903-18), wykładowca uniwersytecki w Kownie.

Uczęszczał do gimnazjów w Kłajpedzie i Tylży, naukę kontynuując na uniwersytetach w Królewcu i Berlinie (1892-96) - studiował tam filozofię i teologię. Po studiach pracował jako ksiądz luterański w litewskich parafiach Ramučių, Priekulės i Katyčių w Prusach Wschodnich.

W 1903 roku wybrano go głosami litewskiej społeczności Prus Wschodnich posłem do Landtagu w Berlinie - reprezentował w nim okręg Kłajpeda-Szyłokarczma. W latach 1908 i 1913 ponownie wybierany do parlamentu pruskiego, gdzie występował w obronie praw językowych i kulturowych mieszkających na Małej Litwie rodaków. Udzielał się również w lokalnym samorządzie sprawując mandat radnego w landtagu tylżyckim oraz radzie miasta Kłajpedy.

W 1918 roku wybrano go przewodniczącym tylżyckiego oddziału Litewskiej Rady Narodowej w Prusach, w Paryżu agitował za przyłączeniem północnej części Prus Wschodnich do Litwy.

W dwudziestoleciu międzywojennym zaangażowany w pracę duszpasterską i społeczną na terenie kraju Kłajpedy: od 1905 do 1939 roku stał na czele chrześcijańskiego towarzystwa "Sandora", redagował gazetę "Pagalba", wspomagał lokalne biblioteki.

Inicjator powstania gimnazjum litewskiego w Kłajpedzie oraz jego pierwszy dyrektor w latach 1922-24.

Od 1925 do 1936 roku pracował na Uniwersytecie Witolda Wielkiego jako wykładowca teologii.

Po włączeniu Kłajpedy do Niemiec w marcu 1939 roku przeniósł się do Kretyngi, w 1941 roku uciekł przed radziecką okupacją do Niemiec, gdzie zmarł i został pochowany w 1945 roku.

Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1991 roku jego szczątki zostały przewiezione do kraju i uroczyście pochowane na cmentarzu we wsi Elniški.