Witold Wojtkiewicz
Z Wikipedii
Witold Wojtkiewicz (ur. 29 grudnia 1879 w Warszawie, zm. 14 czerwca 1909 w Warszawie), polski malarz, rysownik i grafik okresu Młodej Polski. Przedstawiciel symbolizmu i wczesnego ekspresjonizmu, przez niektórych uznawany za prekursora surrealizmu. Pochodził z rodziny urzędniczej – ojciec, Stanisław Wojtkiewicz był głównym kasjerem w Banku Handlowym i nie akceptował artystycznych aspiracji syna, matka zaś, Aniela z domu Święcicka, zajmowała się wychowywaniem jedenaściorga dzieci. Studiował w warszawskiej Szkole Rysunkowej i w latach 1903-1904 w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie był uczniem Leona Wyczółkowskiego. Próbował również w roku 1902 podjąć studia na Akademii Petersburskiej, skąd jednak, jak sam napisał, po ośmiu dniach uciekł. Był świadkiem demonstracji robotniczych w Warszawie w roku 1905, czego dał wyraz w cyklu rysunków (między innymi "Manifestacja uliczna", "Katorżnicy", "Jutrzenka swobody", "Na wiec"). W roku 1905 wstąpił do Grupy Pięciu – zwanej także "Grupą Norwid", do której należeli także: Leopold Gottlieb, Vlastimil Hofman, Mieczysław Jakimowicz oraz Jan Rembowski.Od roku 1908 należał do Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Prace swe wystawiał w Krakowie, Warszawie, Lwowie i Wiedniu. Współpracował także z krakowskim kabaretem "Zielony Balonik", dla którego stworzył cykl akwarel i rysunków, które do dziś zdobią ściany kawiarni "Jama Michalika", a także projektował zaproszenia. Przyjaźnił się między innymi z Tadeuszem Boy-Żeleńskim i pisarzem Romanem Jaworskim, do którego cyklu opowiadań pt.: "Historie maniaków" stworzył ilustracje (między innymi rysunek "Cukiernia ciast trujących"). Twórczość plastyczna Wojtkiewicza i literacka Jaworskiego oddziaływały na siebie wzajemnie. Wojtkiewicz projektował także winiety do książek wraz z liternictwem, a także kartki pocztowe. Wraz z między innymi Karolem Fryczem i Kazimierzem Sichulskim opublikował pod tytułem "Teka Melpomeny" litografie przedstawiające syntetyczne portrety aktorów Teatru Miejskiego w Krakowie. Poza działalnością malarską Wojtkiewicz uprawiał także działalność literacką, pisząc pod pseudonimem Witwoj satyryczne teksty dla czasopisma "Kolce". Na wystawie w 1906 w Berlinie prace artysty zwróciły uwagę i zachwyciły Maurice Denis oraz Andre Gide'a, dla którego twórczość Wojtkiewicza była emanacją duszy polskiej i który w 1907 zorganizował indywidualną wystawę Wojtkiewicza w Galerie Druet w Paryżu oraz napisał wstęp do jego katalogu. Jego późna twórczość naznaczona jest piętnem cierpienia spowodowanego wrodzoną i nieuleczalną wadą serca, która położyła kres jego życiu w wieku zaledwie 29 lat. Wojtkiewicz prowadził także dziennik – kronikę swojego życia – niestety, niedostępny dla potomnych, jako że został on przez matkę Wojtkiewicza złożony wraz z jego ciałem w trumnie.
Jego twórczość to 4 cykle tematyczne:
- Szkice tragikomiczne (1903-1904)
- Cyrki (1905-1907)
- Monomanie (1906)
- Ceremonie (1908)
Ważniejsze dzieła:
- Krucjata dziecięca (1905)
- Fantazja(1906)
- Cyrk wariatów(1906)
- Wegetacja (Emeryci)(1906)
- Lalki(1906)
- Cyrk (Przed teatrzykiem)(1906-1907)
- Marionetki(1907)
- Porwanie królewny (1908)
- Swaty (1908)
- Rozstanie (1908)
- Popielec (1908)
W swych pracach łączył groteskę z liryzmem. Jego twórczość ewoluowała i stopniowo wykształciła osobisty, wysoce oryginalny przekaz artystyczny. Przez niektórych – jak np. Tadeusza Kantora – uważany za najbardziej oryginalnego malarza polskiego XX. wieku. Nieocenione zasługi w popularyzacji twórczości Wojtkiewicza położyli dwaj jego monografiści: Jerzy Ficowski i Wiesław Juszczak. Piękny wiersz, wyrażający istotę jego malarstwa, poświęcił mu Tadeusz Różewicz. Prace Wojtkiewicza znajdują się między innymi w Muzeum Narodowym w Warszawie, Krakowie i Poznaniu, a także w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Największa jak dotąd wystawa monograficzna Wojtkiewicza odbyła się w roku 1976 w Muzeum Narodowym w Krakowie.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Bibliografia:
- Jerzy Ficowski, W sierocińcu świata. Rzecz o Witoldzie Wojtkiewiczu, Warszawa 1993, Wydawnictwo Ryton,
- Wiesław Juszczak, "Wojtkiewicz i nowa sztuka", wyd. II, Kraków 2000, Wydawnictwo Universitas ,
- "Witold Wojtkiewicz, Katalog wystawy", Kraków 1989, Muzeum Narodowe,
