Witold Zechenter

Z Wikipedii

Witold Zechenter – poeta, prozaik, publicysta, autor kilkudziesięciu książek dla dzieci, tłumacz, twórca radiowych felietonów i słuchowisk – znany był przede wszystkim jako fraszkopisarz i parodysta, chociaż sam uważał się głównie za liryka.

Urodził się w Krakowie 29 grudnia 1904 roku, jako syn znanego krakowskiego dziennikarza i nowelisty, współzałożyciela pierwszego na ziemiach polskich Syndykatu Dziennikarzy, jeszcze przed I wojną światową, Edmunda Zechentera i Heleny z Klemensiewiczów. Po śmierci matki wychowywała go jej siostra, Teresa Klemensiewicz, publicystka i autorka opowiadań. Wyrastał więc w atmosferze literackiej, wśród ludzi tworzących kulturę ówczesnego Krakowa, do których należeli: Tadeusz Boy-Żeleński, Witold Noskowski, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Stanisław Mróz i wielu innych.

Studiował w Uniwersytecie Jagiellońskim na wydziale filozofii, był członkiem koła literackiego „Helion” a później „Litart”, biorąc niezwykle aktywny udział w spotkaniach literackich, jako ich organizator i uczestnik.

W połowie 1927 roku wyjechał na dalsze studia do Paryża. Studiował literatury porównawcze na Sorbonie, utrzymując się z tłumaczeń (między innymi powieści Edgara Wallace`a, Maurice`a Leblanca, Thei von Harbou, Kiplinga) oraz korespondencji wysyłanych do Ilustrowanego Kuriera Codziennego.

Po powrocie do Krakowa w 1932 roku pracował aż do wybuchu wojny w IKC. Podczas okupacji był dwukrotnie aresztowany. Prowadził księgarnię „Czytelnik” przy ulicy Łobzowskiej 6 (do jego współpracowników należeli min. Kornel Filipowicz, Ignacy Fik, Stanisław Czarniecki, późniejszy geolog).

Po wojnie był w grupie założycieli pierwszego krakowskiego pisma, wychodzącego zresztą do dziś:„Dziennika Polskiego”. Był też pomysłodawcą i redaktorem pierwszej popołudniówki, ukazującej się przez lata: „Echa Krakowa”. Po wojennej przerwie brał udział w uruchomieniu rozgłośni polskiego radia w Krakowie. Pełnił też obowiązki naczelnika Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie.

Wydawał swoje wiersze liryczne, satyry, fraszki i parodie literackie. Był też autorem wielu książek dla dzieci (kilkadziesiąt tytułów) i młodzieży. Pracował jako kierownik literacki Teatru Młodego Widza w Krakowie oraz Teatru Polskiego w Bielsku-Białej, z którym z końcem lat czterdziestych wyjeżdżał do ówczesnej Czechosłowacji (w teatrze tym grywał ponad dziewięćdziesięcioletni Ludwik Solski). W 1952 roku z grupą satyryków zorganizował Teatr Satyryków (1952-55). Był też kierownikiem artystycznym krakowskiej Estrady (1961-63). Przez długie lata był recenzentem teatralnym, a do końca życia felietonistą w krakowskim radio.

Jego książka wspomnieniowa, zatytułowana „Upływa szybko życie” (I wyd. 1971, II wyd. 1975) jest żywą kroniką czasów sprzed pierwszej wojny, okresu dwudziestolecia międzywojennego, okupacyjnych pięciu lat i odradzania się Krakowa po wojnie.

Należał do związków twórczych, jeszcze jako uczeń klasy maturalnej w 1924 roku został przyjęty do Syndykatu Dziennikarzy Krakowskich, w 1926 r. do Związku Zawodowego Literatów Polskich (późniejsze SDP i ZLP). Był też członkiem polskiego oddziału PEN-clubu (od 1927 roku).

W 1975 roku otrzymał Nagrodę Miasta Krakowa, w 1978 nagrodę jubileuszową Ministra Kultury i Sztuki. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1971), Krzyżem Oficerskim (1975) Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 28 kwietnia 1978 r. w rodzinnym mieście, w którym spędził prawie całe życie i któremu poświęcił wiele stron poważnych i żartobliwych, prozą i wierszem. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim.

---

Ważniejsze publikacje książkowe:

• Ręka na sterze – poezje, Warszawa 1929, wyd. F. Hoesick
• Niebieskie i złote – poezje, Poznań 1932, Biblioteka „Dwutygodnika Literackiego”
• Linia prosta – poezje, Poznań 1932, Biblioteka „Dwutygodnika Literackiego”
• Srebrny ekran wzywa – opowieść, Kraków 1936, „Pallas”
• Inne chwile – poezje, Warszawawa 1939, F. Hoesick
• Guzy dla muzy – fraszki, satyry, parodie, Warszawa, 1939 Książnica – Atlas
• Bajdy krasnoludkowe – opowieść dla dzieci, Kraków 1942, S.A. Krzyżanowski
• Strzępy okupacji (1939-1945) – poezje, Kraków 1945, S.A. Krzyżanowski
• Wilk z partyzantki – opowieść, Kraków 1946, L.J. Jaroszewski
• W babskim domku – powieść dla młodzieży, Kraków 1946, L.J. Jaroszewski
• Bajki o matce – opowiadania dla dzieci, Kraków 1947, L.J. Jaroszewski
• Opowieści ptaszęce – opowiadania dla dzieci, Kraków 1947, Biblos; Warszawa 1957, Liga Ochrony Przyrody
• W krakowskiej legendzie – opowieść dla młodzieży, Kraków 1947, Biblos
• W mojej razurze – satyry, Kraków 1954, Wydawnictwo Literackie
• Kraków Główny – proszę wysiadać – przewodnik, Warszawa 1957, Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne
• Parodie, Kraków 1957, 1960 Wydawnictwo Literackie
• Avaxara – powieść, Warszawa 1958, Iskry
• Fraszki, Kraków 1962, Wydawnictwo Literackie
• Z pegazem pod gazem – satyry, Kraków 1965, Wydawnictwo Literackie
• Wiersze wybrane, Kraków 1967, Wydawnictwo Literackie
• Trzecie parodie, Kraków 1969, Wydawnictwo Literackie
• Drobiażdżki z przejażdżki – satyry, Kraków 1970, Wydawnictwo Literackie
• Upływa szybko życie – wspomnienia, Kraków 1971, 1975 (wyd. popr. i uzupełn.), Wydawnictwo Literackie
• Grymasy z komentarzem – satyry, Kraków 1973, Wydawnictwo Literackie
• Gabinet uśmiechów – parodie, Warszawa 1975, Iskry
• Godzina zmierzchu – poezje, Kraków 1976, Wydawnictwo Literackie
• Nasze sny rzucają długie cienie – poezje, Kraków 1978, Wydawnictwo Literackie
• Gra w otwarte żarty. Fraszki, satyry, humoreski, Kraków 1981, Wydawnictwo Literackie
• Rozmowa z sobą – układ wierszy i wspomnienie o ojcu Elżbieta Zechenter-Spławińska, Kraków 2003, Księgarnia Akademicka.