Zamek w Krośnie Odrzańskim

Z Wikipedii

Zamek w Krośnie Odrzańskim – zamek zbudowany najprawdopodobniej na pocz. XIII w. w czasach księcia Henryka Brodatego (relikty muru w części północnej) w miejscu strategicznej przeprawy przez Odrę, usytuowany w północno-wschodniej części starego miasta. W XVI w. przebudowany w stylu renesansowym – skrzydło południowe (krużganki), pierwotnie otoczony fosą, w okresie nowożytnym także umocnieniami bastionowymi. Stan obecny- zamek czteroskrzydłowy, o kształcie nieregularnego czworoboku, częściowo w ruinie: skrzydło północne- prawdopodobnie najstarsze (relikty ściany gotyckiej o wątku wendyjskim) skrzydło zachodnie- częściowo odbudowane, budynek bramny z niską wieżą (izba muzealna)oraz budynek tzw. "wozowni" skrzydło południowe- renesansowe (krużganek) skrzydło wschodnie- najbardziej zniszczone ponadto bezpośrednio na E od zamku relikty umocnień szwedzkich z XVII w. i tzw. "domek ogrodnika"

[edytuj] Historia

Już za panowania Henryka Brodatego zamek w Krośnie stał się ważną pograniczną warownią w systemie obronnym Dolnego Śląska, stając się jego ulubioną siedzibą.

Odegrał pewną rolę podczas wyprawy księcia przeciw Brandenburczykom oblegającym Lubusz w 1229 r. W 1238 r. zmarł w nim książę Henryk Brodaty. W czasie najazdu tatarskiego w 1241 schronienie na zamku znalazła Jadwiga Śląska. W miarę pogłębiania rozbicia dzielnicowego Polski, Krosno wraz z zamkiem pozostawało pod władaniem książąt z linii głogowskiej (z wyjątkiem krótkiej przynależności do dzielnicy księcia Henryka IV Prawego). W 1434 zostaje oblężony przez czeskich Husytów, którzy jednak nie zdobywają go i odstępują od szturmu po zapłaceniu przez księcia Henryka IX wysokiego okupu Po śmierci księcia Henryka XI miasto i zamek przeszły pod władanie Brandenburgii i zostały oblężone przez księcia żagańskiego Jana II Szalonego, ale pozostały niezdobyte do końca wojny.

W XVI w. zamek stał się siedzibą wdów po zmarłych elektorach brandenburskich. Za księżnej Katarzyny Brunszwickiej nastąpiła przebudowa zamku w stylu renesansowym. Kolejne zniszczenia przyniosła wojna trzydziestoletnia (1618-1648). Zamek został zajęty przez Szwedów, którzy okupowali Krosno z przerwami w latach 1631-1644 i wzmocnili istniejące dotychczas umocnienia, budując wieniec bastionów wokół zamku i miasta. Po raz kolejny zamek został zniszczony i obrabowany przez wkraczające do Krosna po zwycięskiej bitwie pod Kijami odziały rosyjskie. Pod koniec XVIII w. oraz w wieku XIX. znaczenie zamku znacznie zmalało – przestał być rezydencją księżnych-wdów, a zmniejszyło się także jego znaczenie militarne. Jednakże największe zniszczenia przyniosła zamkowi II wojna światowa i zniszczenia dokonane przez odziały sowieckie palące miasto.

[edytuj] Znane osoby zamieszkałe na zamku:

• Henryk I Brodaty
• Święta Jadwiga Śląska
• Katarzyna Brunszwicka
• Elżbieta von Anhalt
• Elżbieta Charlotta Palatynacka

[edytuj] Bibliografia

• Barbara Bielinis-Kopeć, Prace zabezpieczające i remontowo-konseratorskie w zamku w Krośnie Odrzańskim. Adaptacja zabytki na clel muzealne i kulturalne. W: Lubuskie Materiały Konserwatorskie 2006-2007, tom 4, Zielona Góra 2007.