Znak Spadochronowy

Z Wikipedii

Znak Spadochronowy - odznaka bojowa dla żołnierzy, którzy brali udział w bojowej akcji spadochronowej. Prawo do noszenia znaku zwykłego mają żołnierze posiadający wyszkolenie przewidziane dla oddziałów spadochronowych.

[edytuj] Historia

W czerwcu 1941 Wódz Naczelny Wojska Polskiego gen. Władysław Sikorski podjął decyzję o ustanowieniu Znaku Spadochronowego, jako elementu wyróżniającego nowy rodzaj wojsk polskich podczas tworzenia 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.

Referentem projektu Znaku Spadochronowego gen. Sikorski wyznaczył kpt. Kalenkiewicza. Zgodnie z intencją Sikorskiego znak ten miał być odznaką polskiego spadochroniarza, tak jak "gapa" odznaką lotnika. Nie była to, jak chcą niektórzy, odznaka 1 SBS.

Wszyscy doskonale znamy przygody Koziołka Matołka. Lecz mało kto wie, że "graficznym ojcem" tego sympatycznego zwierzaka był doskonały artysta grafik Marian Walentynowicz, który na początku lat 30. zilustrował opowiadania Kornela Makuszyńskiego. Właśnie Marian Walentynowicz opracował projekt Znaku Spadochronowego na podstawie swojej wcześniejszej okładki do emigracyjnego, wojennego wydania książki Józefa Kisielewskiego "Ziemia gromadzi prochy".

20 czerwca 1941 Wódz Naczelny podpisał rozkaz ustanawiający Znak Spadochronowy.

Oto jego istotne fragmenty:

1. Zatwierdzam Znak Spadochronowy w kształcie spadającego do walki orła. Na obczyźnie, gdzie myśli wszystkich Polaków biegną ustawicznie do chwili powrotu - a obraz jego różne w wyobraźni przybiera kształty - ma to sens szczególny. Wojsko Polskie widzi swój powrót w walce, poświęceniu i chwale. Chcemy, by orły naszych sztandarów zwycięsko spadły na wroga, zanim spoczną na swojej oswobodzonej ziemi.
2. Ustalam dwa rodzaje Znaku Spadochronowego: bojowy i zwykły. Bojowy Znak Spadochronowy różni się od zwykłego tym, że orzeł ma złoty dziób i pazury.
3. Znak nosi się na lewej piersi powyżej orderów.
4. Na wewnętrznej stronie znaku jest wyryte hasło: "Tobie Ojczyzno" i numer ewidencyjny znaku.
5. Prawo noszenia znaku bojowego mają tylko żołnierze, którzy brali udział w bojowej akcji spadochronowej. Prawo do noszenia znaku zwykłego mają żołnierze posiadający wyszkolenie przewidziane odnośnymi rozkazami dla oddziałów spadochronowych.
6. Znak Spadochronowy bojowy nadaje Naczelny Wódz (...)

23 września 1941 w obecności Naczelnego Wodza i licznie zaproszonych gości na placu ćwiczeń w rejonie Kincraig w Szkocji, odbyły się pierwsze ćwiczenia bojowe polskich oddziałów spadochronowych - od tego dnia 1 SBS. Po zakończeniu pokazu gen. Sikorski wręczył żołnierzom Brygady oraz zaproszonym gościom: bryg. Gubbinsowi i por. Klauberowi z SOE (ang. Special Operations Executive) pierwsze zwykłe Znaki Spadochronowe.

Znaki te otrzymali wszyscy spadochroniarze przeszkoleni w ośrodkach spadochronowych w Wielkiej Brytanii, a później we Włoszech, a więc żołnierze Brygady Spadochronowej, cichociemni, żołnierze Samodzielnej Kompanii Grenadierów i kurierzy polityczni przeznaczeni do służby krajowej, polscy skoczkowie skaczący w ramach SOE do różnych krajów okupowanej Europy oraz spadochroniarze innych narodowości, którzy przeszli polskie przeszkolenie.

Łącznie przyznano 6536 Znaków Spadochronowych, w tym 468 skoczkom z innych państw:

• 238 Francuzom
• 172 Norwegom
• 46 Brytyjczykom
• 4 Belgom
• 4 Holendrom
• 2 Czechom
• 2 Amerykanom.

20 listopada 1944 - dwa miesiące po operacji "Market-Garden" - Minister Obrony Narodowej, wydał rozkaz zmieniający dotychczasowy wzór bojowego Znaku Spadochronowego: "Do zwykłego Znaku Spadochronowego dodaje się pozłacany wieniec laurowy, przymocowany od spodu do szponów orła".

5 lutego 1954 w Londynie został ustanowiony Znak Spadochronowy Armii Krajowej. Różni się on od bojowego Znaku Spadochronowego z 20 listopada 1944 tym, że wewnątrz wieńca laurowego ma umieszczoną srebrną kotwicę "Polski Walczącej". Edycja tej odmiany jest niewielka i obejmuje 316 numerowanych egzemplarzy. Tylu było cichociemnych.

Gdy po wojnie, w Ludowym Wojsku Polskim powstała pierwsza jednostka powietrzno-desantowa, przyjęto dla jej żołnierzy "londyński" wzór Znaku Spadochronowego. Żołnierze słynnych "czerwonych beretów" czyli 6. Pomorska Dywizja Powietrzno-Desantowa nosili Odznakę Skoczka i Instruktora Wojsk Powietrzno-Desantowych. W tej odznace wprowadzono niewielkie zmiany w stosunku do pierwowzoru: na odwrocie nie było już napisu "Tobie Ojczyzno", w wieńcu umieszczono wymienną wkładkę wskazującą ilość oddanych skoków. W Odznace Skoczka orzeł i wieniec są oksydowane, w Odznace Instruktora zachowano wieniec złocony. Odznaki są numerowane. Od lat 90. odznaki nie są już numerowane.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Historia znaku spadochronowego