1 Samodzielna Brygada Spadochronowa

Z Wikipedii

1 Samodzielna Brygada Spadochronowa – powietrznodesantowy związek taktyczny Wojska Polskiego powołany w Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej. W założeniach brygada miała wziąć udział w walkach w Polsce. Ostatecznie została użyta przez aliantów na froncie zachodnim.

Spis treści 1 Formowanie 2 Pod rozkazami Brytyjczyków 3 Operacja Market Garden 4 W wojskach okupacyjnych 5 Dowódcy 6 Skład brygady 7 Bibliografia 8 Linki zewnętrzne 9 Zobacz też

[edytuj] Formowanie

1 Samodzielna Brygada Spadochronowa została powołana na wniosek płk Stanisława Sosabowskiego.

Naczelny Wódz gen. Sikorski rozkazem z 9 października 1941 przemianował 4 Kadrową Brygadę Strzelców na 1 Samodzielna Brygadę Spadochronową. Jej skład wzmocniony został 2 batalionem (kratkowanych lwiątek) z 1 Brygady Strzelców.

Mimo braku odpowiedniej ilości samolotów transportowych oraz sprzętu powietrzno-desantowego, a także szkół spadochronowych, Sosabowski nie poddał się. Przy realizacji planu przyświecała mu myśl "Najkrótszą drogą" do Ojczyzny. W założeniu dowódcy, jednostka ta miała być wykorzystana do wsparcia powstania powszechnego w okupowanej Polsce i jako jedyna jednostka polska nie podlegała wówczas dowództwu brytyjskiemu.

Jednostka została sformowana w Szkocji, a żołnierze sami budowali potrzebny sprzęt, na którym zdobywali odpowiednie przeszkolenie spadochronowe (np. wieże spadochronowe). W 1942 przybyło znaczne uzupełnienie osobowe z obozów jenieckich z ZSRR. Stan liczbowy w 1944 roku wzrósł do ok. 2200 żołnierzy.

[edytuj] Pod rozkazami Brytyjczyków

Na skutek nacisków Brytyjczyków brygada weszła w skład 1 Alianckiej Armii Powietrzno-Desantowej z dniem 6 czerwca 1944 i ostatecznie została podporządkowana dowództwu brytyjskiemu. Brytyjczycy wymusili zgodę sztabu głównego PSZ na użycie brygady w operacjach w zachodniej strefie operacyjnej na kontynencie. Brygada została przeniesiona do Anglii, gdzie przeszła intensywne szkolenie na nowym sprzęcie i pierwsze ćwiczenia w skokach w sile całej brygady. Takie ćwiczenia nie były wcześniej możliwe, ponieważ alianci nie chcieli udostępnić samolotów.

[edytuj] Operacja Market Garden

W sierpniu brygada była gotowa do walki. Kiedy 1 sierpnia wybuchło powstanie warszawskie, brygada przygotowywała się do zrzutu nad Polską – ignorowano przyporządkowanie Polski w międzyalianckich uzgodnieniach do radzieckiej strefy operacyjnej, o którym rząd emigracyjny i sztab główny były poinformowane. Mimo próśb gen. Tadeusza "Bora" Komorowskiego i gen. Sosabowskiego (otrzymał awans 15 czerwca 1944) brygada nie została skierowana do kraju, ale wzięła udział w największej operacji powietrzno-desantowej II wojny światowej, noszącej kryptonim "Market-Garden". Desant Polaków odbył się w trzech rzutach, w dniach 17-24 września pod miejscowością Driel. Rzut spadochroniarzy poniósł straty, gdyż Polacy lądowali na głowach Niemców, którzy otworzyli ogień do będących jeszcze w powietrzu spadochroniarzy. W czasie kilkudniowej walki Polacy ponieśli wielkie straty, zwłaszcza podczas przeprawy przez Ren. 26 września brygada została wycofana do Anglii w celu uzupełnienia strat wynoszących 23% stanu osobowego.

[edytuj] W wojskach okupacyjnych

Na kontynent powróciła w maju 1945, ale bez usuniętego pod naciskiem brytyjskim gen. Sosabowskiego, jako jednostka okupacyjna i pozostała tam do momentu rozwiązania w 1947.

31 maja 2006 r. w uznaniu zasług poczynionych dla wyzwolenia Holandii brygada otrzymała z rąk królowej Beatrix Order Willema I.

[edytuj] Dowódcy

• płk Stanisław Sosabowski
• ppłk Stanisław Jachnik - od 26 grudnia 1944
• mjr Marian Tonn
• ppłk Antoni Rawicz-Szczerbo - od kwietnia 1945

[edytuj] Skład brygady

• 1 spadochronowy batalion strzelców
  • kompania dowodzenia
  • 3x kompania strzelców
• 2 spadochronowy batalion strzelców
• 3 spadochronowy batalion strzelców
• powietrzny dywizjon artylerii lekkiej
  • bateria dowodzenia
  • 2x bateria dział 75 mm
• powietrzny dywizjon artylerii p-panc
  • bateria dowodzenia
  • 4 x bateria dział 6-funtowych
• powietrzna kompania sanitarna
• powietrzna kompania saperów
• powietrzny oddział łączności
  • kompania dowodzenia
  • kompania łączności
• powietrzna kompania zaopatrywania
• powietrzna kompania warsztatowa
• dwie powietrzne lekkie czołówki naprawcze
• pluton żandarmerii
• pluton ochrony sztabu
• pluton opieki nad żołnierzami
• drużyna wywiadu
• sąd polowy
• poczta polowa
• Spadachronowy Ośrodek Zapasowy

[edytuj] Bibliografia

• George F. Cholewczynski, Rozdarty naród. Polska brygada spadochronowa w bitwie pod Arnhem, Wydawnictwo: Andrzej Findeisen - A.M.F. Plus Group, 2006; ISBN 83-60532-00-1

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona poświęcona 1 SBS

[edytuj] Zobacz też