Zwoleń

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta w Polsce. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Współrzędne: 51°21'25" N 21°35'02" E51.3569444 21.5838889 (Zwoleń)

Zwoleń

Herb Zwolenia

Gmina
- rodzaj

Zwoleń
miejsko-wiejska

Założono

przez króla Władysława Jagiełłę w 1425r.

Prawa miejskie

1425

Burmistrz

Bogusława Janina Jaworska

Powierzchnia

15,78 km²

Położenie

51° 21'25'' N
21° 35'02'' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

8194
519,3 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

26-700

Tablice rejestracyjne

WZW

Położenie na mapie Polski

Zwoleń

TERC10
(TERYT)

1142136054

Miasta partnerskie

Zwoleń (Słowacja)

Urząd miejski³

pl. Kochanowskiego 1
26-700 Zwoleń
tel. 48 676-27-26; faks 48 676-24-18
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Zwoleń – miasto w woj. mazowieckim, siedziba powiatu zwoleńskiego, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zwoleń.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 8194 mieszkańców.

[edytuj] Historia

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

Zwoleń powstał na gruncie wsi Gotardowa Wola w latach 20. XV wieku, na mocy przywileju wydanego przez króla Władysława Jagiełłę. Datowane dokumenty lokacyjne z 1425 roku poświadczają zaawansowany już stopień zasadzenia osady.

Lustracja miasta z 1564 roku potwierdza ważność szlaku komunikacyjnego biegnącego z Lublina przez Zwoleń do Radomia i Wielkopolski. Ważnym czynnikiem do intensywnego rozwoju miasta było rzemiosło, które już w 1555 roku otrzymało prawo zrzeszania się w cechy.

W latach 1566-1575 Jan Kochanowski pełnił tu funkcję proboszcza. W wyniku potopu szwedzkiego Zwoleń poniósł ogromne straty materialne i ludzkie, które zaważyły na jego dalszych losach i spowodowały, że miasto nie powróciło już do dawnej świetności. Po upadku insurekcji kościuszkowskiej i III rozbiorze Polski miasto weszło w skład zaboru austriackiego. W 1800 roku przebywał tu, wraz ze swym sztabem książę Józef Poniatowski. Po likwidacji Księstwa Warszawskiego i utworzeniu w 1815 roku Królestwa Polskiego, Zwoleń wszedł w jego skład.

Od tego momentu zmienił się ustrój miasta, wprowadzono urząd burmistrza wraz z jego ławnikami. Za udział w powstaniach narodowych władze carskie zdegradowały Zwoleń do miasta osady. Efektem tego był zastój ekonomiczno-gospodarczy.

10 czerwca 1925 roku decyzją Rady Ministrów Zwoleń ponownie został wpisany w poczet miast.

Wybuch II wojny światowej okazał się tragiczny w skutkach, miasto zostało zniszczone w 90%. Za udział w ruchu oporu (Armia Krajowa i Bataliony Chłopskie) mieszkańcy Zwolenia i okolic trafiali do więzień lub zostali rozstrzelanii w egzekucjach na placu Jana Kochanowskiego, a także ginęli w katowniach gestapo.

Dalsza historia Zwolenia to dźwiganie się z pożogi wojennej. Przykładem tego może być powołanie w pierwszych miesiącach po ustaniu działań wojennych gimnazjum przekształconego później w liceum ogólnokształcące. Uruchomiono również średnią szkołę rolniczą.

30 września 1954 roku w Zwoleniu został utworzony powiat, który należał do województwa kieleckiego, co podniosło znacznie rangę miasta. Powstały dogodne warunki do rozwoju infrastruktury gospodarczej i przemysłowej. Powstałą filia Zakładów Metalowych "Łucznik" oraz Zakłady Mięsne.

W latach 1970-1972 Zwoleń zdobył I miejsce w konkursie "Mistrz Gospodarności". Po likwidacji powiatu 21 sierpnia 1975 roku gmina i miasto zostają połączone w jedną jednostkę administracyjną i włączone do ówcześnie powstałego województwa radomskiego. W skład gminy weszło 28 okolicznych wsi. Na podstawie ustawy z marca 1990 roku o terenowej organizacji rządowej 1 sierpnia 1990 roku został utworzony w Zwoleniu przez Szefa Rady Ministrów Urząd Rejonowy, obejmujący swym zasięgiem 7 gmin w tym miasta Zwoleń i Lipsko. W 1999 r. Zwoleń stał się siedzibą powiatu obejmującego 5 gmin: gminę Tczów, gminę Kazanów, gminę Przyłęk, gminę Policzna oraz gminę miejsko-wiejską Zwoleń. Powiat wszedł w skład województwa mazowieckiego.

[edytuj] Sławni ludzie

Jan Kochanowski - poeta
Władysław Jagiełło - król Polski

[edytuj] Komunikacja

Zwoleń leży w południowo-wschodniej części województwa mazowieckiego, na skrzyżowaniu drogi krajowej: nr79 Warszawa – Sandomierz – Kraków – Bytom i drogi krajowej nr12 Łęknica – Żary – Żagań – Głogów – Leszno – Kalisz – Sieradz – Piotrków Trybunalski – Radom – Puławy – Lublin – Dorohusk, która ma stać się drogą ekspresową S12 z obwodnicą miasta.

Zwoleń nie posiada stacji kolejowej, niemniej jednak posiada połączenia autobusowe z Lublinem, Warszawą, Radomiem, Katowicami, Łodzią, Lipskiem, Kozienicami, Puławami, Wrocławiem, Opolem, Kielcami, Chełmem i Ostrowcem Świętokrzyskim. Obsługiwane są przez PKS i firmy prywatne.

[edytuj] Instytucje oświatowe

W Zwoleniu działają Szkoła Podstawowa im. Władysława Jagiełły, Publiczne Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego oraz Zespół Szkół Rolniczo-Technicznych im. Bohaterów Walki z Faszyzmem.

[edytuj] Sport

W Zwoleniu działa nieformalny klub rowerowy, klub tenisa ziemnego, klub piłkarski Zwolenianka i klub szachowy Hetman (przy Domu Kultury).

[edytuj] Kultura

W Zwoleniu odbywa się szereg imprez kulturalnych, organizowanych przez Dom Kultury oraz władze miasta i powiatu. Najbardziej znaną są coroczne imieniny Pana Jana poświęcone Janowi Kochanowskiemu. Odbywają się one w ostatnią niedzielę czerwca. Na tą imprezę zapraszani są różni sławni goście. Zaproszeni byli m.in.:Szymon Wydra, Ryszard Rynkowski, Jerzy Zelnik, Czesław Majewski, Tadeusz Ross, Dariusz Jakubowski, Stachursky, zespół Budka Suflera, uczestnicy programu Europa da się lubić i inni. W Zwoleniu wystąpił także zespół Boys. W 2000 roku Zwoleń odwiedził w ramach kampanii wyborczej przed wyborami prezydenckimi prezydent Aleksander Kwaśniewski.

[edytuj] Zabytki miasta

Najważniejszymi zabytkami miasta są:

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z kaplicami Kochanowskich, w podziemiach której spoczywają szczątki Jana Kochanowskiego wraz z rodziną oraz Owadowskich spokrewnionych z Kochanowskimi,
pomnik Jana Kochanowskiego z Urszulką przy Gimnazjum od ulicy Kościelnej,
pomnik Jana Kochanowskiego w centralnej części parku na placu Jana Kochanowskiego,
pomnik Władysława Jagiełły przy Szkole Podstawowej na ulicy Ludowej,
ściana straceń w północno-wschodniej części placu Jana Kochanowskiego.