Web - Amazon

We provide Linux to the World


We support WINRAR [What is this] - [Download .exe file(s) for Windows]

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Audiobooks by Valerio Di Stefano: Single Download - Complete Download [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Alphabetical Download  [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Download Instructions

Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Łódź - Wikipedia, wolna encyklopedia

Łódź

Z Wikipedii


Łódź-nawigacja:  Portal  |  Projekt  |  Kategoria

Ten artykuł dotyczy miasta Łódź. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.
Łódź
Panorama ulicy Piotrkowskiej z kamienicy pod nr 97
Panorama ulicy Piotrkowskiej z kamienicy pod nr 97
Panorama Centrum Manufaktura
Panorama Centrum Manufaktura
Panorama al. marsz. Józefa Piłsudskiego
Panorama al. marsz. Józefa Piłsudskiego

Współrzędne: 51°47' N 19°28' EGeografia

Łódź
Herb
Herb Łodzi Flaga Łodzi
Dewiza: Ex navicula navis
Województwo łódzkie
Powiat miasto na prawach powiatu
Gmina
 - rodzaj		 Łódź
miejska
Prawa miejskie 1423
Prezydent miasta Jerzy Kropiwnicki
(e-mail)
Powierzchnia 293,25 km²
Położenie 51° 47' N
19° 28' E
Wysokość 161,8-278,5 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2007)
 - liczba ludności
 - gęstość
 - aglomeracja
760 251 [1]
2593 [1] os./km²
1 428 600 (2004)
Strefa numeracyjna
(do 2005)		 (+48) 42
Kod pocztowy 90-001 do 94-413
Tablice rejestracyjne EL
Położenie na mapie Polski
Łódź
Łódź
Łódź
Urząd miejski3
ul. Piotrkowska 104
90-926 Łódź
tel. (+48 42) 638-40-00; faks (+48 42) 638-40-04
(e-mail)
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa miasta

Łódź – miasto wojewódzkie w środkowej Polsce, położone na Wysoczyźnie Łódzkiej, na dziale wodnym I rzędu Wisły i Odry. Przejściowa siedziba władz państwowych w 1945. Siedziba władz województwa łódzkiego.

Ważny ośrodek akademicki (6 uczelni państwowych oraz 19 prywatnych), a także kulturalny. Sześć kilometrów od centrum Łodzi znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta.

Pochodzenie nazwy miasta (a przedtem wsi) nie jest wyjaśnione. Poprzednie hipotezy, że miała się ona wywodzić od nazwiska rodowego Łodzic, od "łozy" (wierzby), od nazwy rzeki "Łódka", od "łódki" (środka komunikacji) czy wreszcie od imienia Włodzisław w świetle nowych badań okazały się nieprawdziwe.

Według ostatniego corocznego zestawienia GUS-u m.in. wszystkich miast Polski[1], Łódź jest drugim miastem w kraju pod względem liczby ludności (760 251 osób) i czwartym pod względem powierzchni (293 km²)[1].

Spis treści

Geografia

Średnie miesięczne temperatury powietrza i miesięczne sumy opadów atmosferycznych w Łodzi w roku 2005
Średnie miesięczne temperatury powietrza i miesięczne sumy opadów atmosferycznych w Łodzi w roku 2005
Położenie geograficzne Łodzi
Najdalej wysunięte granice miasta
na północ 51°51'40"
na południe 51°41'11"
na zachód 19°20'41"
na wschód 19°38'30"
Rozciągłość miasta
równoleżnikowa
(na równoleżniku 51°)		 17'49"
południkowa
(na południku 19°)		 10'29"

Łódź leży na wysokości od 161,8 m n.p.m. (dolina Neru poniżej Grupowej Oczyszczalni Ścieków) do 278,5 m n.p.m. (w rejonie ulic Nad Niemnem i Marmurowej przy północnej granicy miasta). Teren zamknięty granicami administracyjnymi miasta opada w kierunku z północnego wschodu na południowy zachód, zgodnie z nachyleniem zachodniego stoku Garbu Łódzkiego.

Przez Łódź przepływa 18 większych lub mniejszych rzek i strumieni: Ner, Łódka (dawniej nazywała się Ostroga) i jej dopływ Bałutka, Dobrzynka, Gadka, Jasień i jej dopływ Karolewka, Olechówka i jej dopływ Augustówka, Jasieniec – dopływy Neru, źródłowy odcinek Bzury i jej pierwszy prawobrzeżny dopływ Łagiewniczanka, Sokołówka i jej dopływy Brzoza, Aniołówka i Wrząca, Zimna Woda (dopływ Aniołówki) – dopływy Bzury, oraz (po włączeniu Nowosolnej) Miazga (dopływ Wolbórki). Są to niewielkie cieki i w centrum miasta w większości płyną ukryte w podziemnych kanałach (zobacz też: rzeki w Łodzi).

Łódź graniczy z miastami: Aleksandrów Łódzki, Konstantynów Łódzki, Zgierz, Pabianice, oraz z gminami: Aleksandrów Łódzki, Andrespol, Brójce, Nowosolna, Pabianice, Rzgów, Stryków, Zgierz. Aglomeracja łódzka liczy około 1 100 000 mieszkańców.

Krzyżują się tu linie kolejowe z Warszawy i Koluszek, Torunia i Kutna, Poznania i Ostrowa Wielkopolskiego, oraz drogi krajowe z Gdańska i Torunia, z Konina, Wrocławia, Piotrkowa Trybunalskiego i Częstochowy oraz z Warszawy. W najbliższym czasie krzyżować się też będą (ok. 10 km od miasta) dwie transeuropejskie autostrady – A1 i A2.

W 2003 r. zlokalizowano geograficzny środek Łodzi.

Demografia

Rozwój demograficzny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Rozwój demograficzny Łodzi.
Liczba ludności
Liczba ludności
Przyrost naturalny
Przyrost naturalny
Ruch naturalny
Ruch naturalny
Prognoza liczby ludności
Prognoza liczby ludności

Wraz z rozwojem przemysłu w mieście, rozwijała się także liczba mieszkańców Łodzi. Z małej osady jeszcze na początku XIX wieku, Łódź stała się w 1850 roku drugim po Warszawie miastem, pod względem liczby mieszkańców w Królestwie Polskim. W przeciągu stulecia liczba ludności zwiększyła się w Łodzi 600-krotnie, z niecałego tysiąca w 1815 do 600 tys. w 1915 roku. Tak szybki wzrost demograficzny w XIX wieku, jest nieporównywalny w skali całej Europy.

Według ostatniego corocznego zestawienia GUS-u m.in. wszystkich miast Polski[1], Łódź jest drugim miastem w kraju pod względem liczby ludności (760 251 osób) i czwartym pod względem powierzchni (293 km²)[1].

Liczba ludności Łodzi w ostatnim czasie wykazuje tendencję spadkową (w II kwartale 2007 mieszkało tu 758 343 osób[2]), jak ogólnie miasta Polski nieprzerwanie od 2002, jednak Łódź traci więcej ludzi od innych miast: w 2006 w Łodzi odnotowano spadek liczby ludności o 7 377 osób (57 862 osób we wszystkich miastach; 11 347 osób w województwie łódzkim)[1]. Dane nie wykazują jeszcze większego rzeczywistego wyludnienia na skutek wyjazdów zarobkowych poza granice kraju; jak gdzie indziej w Polsce, osoby faktycznie nie mieszkające w Łodzi nadal figurują w spisie.

Historia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Kalendarium historii Łodzi.
Pieczęć miejska Łodzi z 1577
Pieczęć miejska Łodzi z 1577
Pierwsza monografia Łodzi z 1853 r. Oskara Flatta
Pierwsza monografia Łodzi z 1853 r. Oskara Flatta
Domek Traugotta Grohmana
Domek Traugotta Grohmana

Łódź rolnicza

Pierwsza wzmianka w dokumencie z 1332 r. (wieś Łodzia); prawa miejskie nadane w Przedborzu nad Pilicą w 1423 r., a wraz z nimi pozwolenie na organizowanie targów. Do końca XVII w.

Łódź rozwijała się jako małe miasteczko rolnicze, będące własnością biskupstwa włocławskiego. Stała się ona wtedy lokalnym ośrodkiem handlowym oraz rzemieślniczym. Mieściło się tu osiem młynów oraz warsztaty kołodziejów, bednarzy, szewców, cieśli i rzeźników. W szczytowym okresie rozwoju "Łodzi rolniczej" na początku XVI w., miasteczko liczy ok. 700 mieszkańców.

Okres najazdów szwedzkich w połowie XVII w. doprowadził do upadku i częściowego wyludnienia. W 1739 r. w Łodzi mieszkało raptem 97 rodzin. W 1777 r. Łódź liczyła 265 mieszkańców, a w mieście stało 66 domów.

Po II rozbiorze Polski w 1793 r. Łódź trafia do zaboru pruskiego. W tym czasie liczy jedynie 250 mieszkańców, a obszar zabudowany obejmuje obecne Stare Miasto. W 1798 r., wskutek sekularyzacji dóbr kościelnych, stała się miastem rządowym. Od 1807 r. należała do Księstwa Warszawskiego, od 1815 do Królestwa Polskiego.

Łódź przemysłowa

W 1820 r. decyzją władz rządowych nastąpił włączenie Łodzi do grona osad przemysłowych i przeznaczenie jej roli ośrodka tkackiego i sukienniczego. Przemawawiały za tym warunki naturalne i prawne:

  • państwowa własność ziemi – możliwość wydzielania działek osadnikom,
  • duże zalesienie – drewno jako materiał budowlany i opałowy,
  • liczne drobne rzeczki o dużym spadku (m.in. Ostroga/Łódka, Jasień, Olechówka) – energia do napędu maszyn.

Decyzja ta była początkiem okresu rozwoju "Łodzi przemysłowej". Do Łodzi przybyli przedsiębiorcy i robotnicy m.in. z Wielkopolski i Śląska, ale głównie z Brandenburgii, Saksonii, Czech i Moraw.

Aby sprostać potrzebom producentów tkanin i dzianin oraz rzeszy zatrudnionych u nich pracowników, władze miejskie – w latach 1821-1823 – rozplanowały i wytyczyły osadę sukienniczą Nowe Miasto. Ulokowano ją na południe od istniejącego Starego Miasta, a najważniejszym jej elementem był centralnie położony, ośmioboczny rynek, z czterema wylotowymi ulicami na jego osiach (dzisiejszy Plac Wolności).

W latach 1824-1827 wytyczono kolejną osadę – Łódka, położoną na południe od Nowego Miasta, wzdłuż osi, którą stanowiła ulica Piotrkowska. Nastąpił gwałtowny rozwój Łodzi i przeobrażenie jej w ciągu kilkudziesięciu lat z małej mieściny (liczącej w 1830 r. 4 tys., a w 1865 r. 40 tys.) w przemysłową metropolię z 300 tys. mieszkańców w 1900 r. i 500 tys. w ;1914 r.

Łódź wielkoprzemysłowa

Na początku okresu "Łodzi wielkoprzemysłowej" powstały wielkie manufaktury, m.in. kompleks fabryczny Ludwika Geyera, rozwijający się od 1828 r. – z pierwszą na terenach Królestwa Polskiego maszyną parową (1839 – znany dziś jako Biała Fabryka. W latach 30. XIX w. było to to największe przedsiębiorstwo przemysłowe w Królestwie Polskim. Łódź eksportowała swoje wyroby głównie do Rosji i Chin.

Budynek przędzalni na Księżym Młynie (fot. z 1896)
Budynek przędzalni na Księżym Młynie (fot. z 1896)

Okres po upadku powstania listopadowego (1831) przyniósł bariery celne i pewną stagnację. Kolejny okres koniunktury napędził w drugiej połowie XIX w. rozwój rynku wewnętrznego, otwarcie w 1865 r. linii kolejowej Fabryczno-Łódzkiej do Koluszek na trasie kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, napływ taniej siły roboczej (po uwłaszczeniu chłopstwa) i ponowne otwarcie eksportu po zniesieniu przez Rosję granicy celnej w 1851 r., oraz wprowadzenie w 1877 r. tzw. złotych ceł na granicy Cesarstwa Rosyjskiego.

W tym czasie rosły fortuny przemysłowe Scheiblerów, Grohmanów, Poznańskich. Powstały pierwsze miejscowe banki (w 1872 r. z inicjatywy Karola Scheiblera – Bank Handlowy w Łodzi oraz Towarzystwo Kredytowe Miejskie w Łodzi), udzielające głównie kredytów handlowych. Rósł też udział lokalnego kapitału w bankach warszawskich. Łódź stała się miejscem wielkich szans, głównie dla Żydów, Niemców, Polaków i Rosjan – przysłowiową Ziemią Obiecaną (jest to publicystyczne określenie Łodzi, będące tytułem powieści W. Reymonta). Ich ślady są ciągle czytelne w dzisiejszym mieście w postaci zespołów pofabrycznych, zabytków architektonicznych, świątyń czy cmentarzy.

Podczas okupacji w l. 1939-1945 Niemcy nadali miastu ahistoryczną nazwę Litzmannstadt, na cześć Karla Litzmanna, zwycięzcy bitwy pod Łodzią w 1914. Stworzono również całkowicie nowe, niemieckie nazewnictwo ulic i dzielnic.

Status Łodzi

Przynależność polityczno-administracyjna miasta Łodzi
Okres Państwo Zwierzchność Jednostka administracyjna Status miasta
XIV w.-1423 Polska Królestwo Polskie ziemia łęczycka Wieś Łodzia
1423-1569 Polska Królestwo Polskie ziemia łęczycka Miasto Łódź
1569-1793 Polska Rzeczpospolita Obojga Narodów województwo łęczyckie, powiat brzeziński Miasto Łódź
1793-1795 Królestwo Prus (po II rozbiorze Polski) departament łęczycki/piotrkowski, powiat zgierski Miasto Łódź
1795-1807 Królestwo Prus (po III rozbiorze Polski) departament warszawski, powiat zgierski Miasto Łódź
1807-1815 Polska Księstwo Warszawskie I Cesarstwo Francuskie departament warszawski, powiat zgierski Miasto Łódź
1815-1844 Królestwo Polskie Imperium Rosyjskie województwo/gubernia mazowiecka, powiat zgierski Miasto Łódź
1844-1867 Królestwo Polskie Imperium Rosyjskie gubernia warszawska, powiat łęczycki Miasto Łódź
1867-1916 Królestwo Polskie Imperium Rosyjskie gubernia piotrkowska, powiat łódzki Miasto Łódź
1916-1918 Polska Królestwo Polskie II Rzesza Niemiecka, Austro-Węgry gubernia piotrkowska, powiat łódzki Miasto Łódź
1918-1939 Polska II Rzeczpospolita Polska województwo łódzkie Łódź (powiat grodzki)
1939-1945 Niemcy III Rzesza Niemiecka Kraj Warty, rejencja kaliska Litzmannstadt (od 1940)
1945-1952 Polska Rzeczpospolita Polska (Polska Ludowa) województwo łódzkie Łódź (miasto wydzielone)
1952-1975 Polska Polska Rzeczpospolita Ludowa województwo łódzkie Łódź (miasto wydzielone)
1975-1989 Polska Polska Rzeczpospolita Ludowa województwo łódzkie Łódź (gmina miejska)
1989-1998 Polska III Rzeczpospolita Polska województwo łódzkie Łódź (gmina miejska)
od 1999 Polska III Rzeczpospolita Polska województwo łódzkie Łódź (powiat grodzki)


Podział administracyjny

Podział na dzielnice oraz najwyższy i najniższy punkt Łodzi:1. Bałuty2. Widzew3. Śródmieście4. Polesie5. Górna
Podział na dzielnice oraz najwyższy i najniższy punkt Łodzi:
1. Bałuty
2. Widzew
3. Śródmieście
4. Polesie
5. Górna

Łódź pod względem administracyjnym jest jednolitą gminą miejską na prawach powiatu. Dla celów administracyjnej obsługi ludności istnieje podział na 5 rejonów działania Delegatur Urzędu Miasta Łodzi, który w zasadzie pokrywa się z istniejącym w latach 1960 - 1992 podziałem na 5 dzielnic administracyjnych – ich powierzchnie przedstawia tabela (stan na 31 grudnia 2003).

Dzielnica Powierzchnia
km² %
Bałuty 78,9 26,8
Górna 71,9 24,4
Polesie 46,0 15,6
Śródmieście 6,8 2,3
Widzew 90,8 30,9
Razem 294,4 100,0

Obecnie na obszarze Łodzi istnieje 37 osiedli administracyjnych stanowiących jednostki pomocnicze gminy, nieposiadające osobowości prawnej.

Turystyka

Pałac Izraela Poznańskiegoprzy ul. Ogrodowej
Pałac Izraela Poznańskiego
przy ul. Ogrodowej
Rynek Starego Miasta
Rynek Starego Miasta
Biała Fabryka Geyeraprzy ul. Piotrkowskiej
Biała Fabryka Geyera
przy ul. Piotrkowskiej
Pałac Juliusza Heinzla – obecnie Urząd Miasta Łódź
Pałac Juliusza Heinzla – obecnie Urząd Miasta Łódź
Pałac Roberta Schweikerta, ob. Instytut Europejski w Łodzi
Pałac Roberta Schweikerta, ob. Instytut Europejski w Łodzi
Cerkiew św. Aleksandra Newskiego przy ul. Kilińskiego
Cerkiew św. Aleksandra Newskiego przy ul. Kilińskiego
Remiza strażacka na Księżym Młynie
Remiza strażacka na Księżym Młynie
Ławeczka Tuwima
Ławeczka Tuwima
Manufaktura
Manufaktura
Rekordowe graffiti przy Piotrkowskiej
Rekordowe graffiti przy Piotrkowskiej

Zabytki

Założenia urbanistyczne

  • Nowe Miasto z l. 20. XIX w. z centralnie położonym Placem Wolności w kształcie ośmiokąta foremnego i otaczającymi go z 4 stron ulicami - Północną, Zachodnią, Południową (dziś ul. Rewolucji 1905 r. i ul. A. Próchnika) oraz Wschodnią
  • Ulica Piotrkowska – jeden z najdłuższych deptaków Europy, a wzdłuż niego eklektyczne i modernistyczne kamienice z XIX i XX w.
  • Pasaż Meyera – prywatna ulica z eklektycznymi rezydencjami z 1886 r. (obecnie ul. St. Moniuszki)

Architektura sakralna

Architektura rezydencjonalna

Architektura przemysłowa

Budynki użyteczności publicznej

Cmentarze

  • Zespół cmentarzy (katolicki, ewangelicki, prawosławny) z zabytkowymi grobowcami, założony w 1856 r. przy ulicy Ogrodowej 39/43 (tzw. Stary Cmentarz)
  • Cmentarz żydowski na Bałutach przy ul. Brackiej 40, założony w 1892 r.; największa nekropolia żydowska w Europie (42 ha, ponad 200 tys. pochowanych), z największą na świecie żydowską budowlą cmentarną (grób Izraela Poznańskiego)

Parki

Pomniki

Inne atrakcje

  • Łódzkie ZOO – przy ul. Konstantynowskiej, założone w 1938 r. na terenach będących pozostałością Puszczy Łódzkiej
  • Łódzki Ogród Botaniczny – przy ul. Krzemienieckiej, gdzie na powierzchni 64 ha rosną gatunki flory rodzimej oraz liczne rośliny obcego pochodzenia, zebrane w 9 działach tematycznych: flora polska, ogród japoński, systematyka roślin zielonych, alpinarium, arboretum, rośliny ozdobne, rośliny lecznicze i przemysłowe, biologia roślin i dział zieleni parkowej
  • Palmiarnia Łódzka – w najstarszym parku miejskim w Łodzi Źródliska przy ul. Piłsudskiego, spadkobierczyni kolekcji roślin – przede wszystkim palm – z oranżerii fabrykantów i carskich urzędników
  • Las Łagiewnicki – będący największym miejskim kompleksem leśnym w Europie, z wydzielonym fragmentem jako rezerwat, z ośrodkiem rekreacyjno-wypoczynkowym Arturówek i szlakami dla turystów
  • Parki w Łodzi – w Łodzi znajduje się ponad 30 parków, które pełnią wiele niezwykle ważnych funkcji ekologicznych i społecznych i są nieocenionym elementem struktury miasta
  • Rudzka Góra – przy ul. Starorudzkiej, z trasami dla rowerów górskich, 800-metrowym torem saneczkowym i znajdującą się u jej podnóża stylową bacówką
  • Uliczna Galeria Wielkich Łodzian – jedyna chyba tego typu w Europie, tak oryginalna w formie i lokalizacji, ze znaną w całej Polsce Ławeczką Tuwima przy ulicy Piotrkowskiej
  • Największe graffiti na świecie – umieszczone na ścianie o powierzchni ponad 900 m² przy ul. Piotrkowskiej 152; rekord wpisany został do Księgi Rekordów Guinnessa
  • Linia tramwajowa 0, obsługiwana zabytkowym składem 5N+5ND w każdą letnią niedzielę.
  • Centrum Manufaktura, największy obiekt handlowo-usługowo-rozrywkowy w Polsce przy ulicy Karskiego 5.

Informacja turystyczna

 Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi.
Należy w niej poprawić: sekcja nie jest zgodna z zasadami wikipedii WP:CWNJ#WYKAZ oraz pkt 2. WP:NIEŁAD.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu.
Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Organizacje społeczne

 Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi.
Należy w niej poprawić: sekcja nie jest zgodna z zasadami wikipedii WP:CWNJ#WYKAZ oraz pkt 2. WP:NIEŁAD.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu.
Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Komunikacja

Zobacz więcej w osobnym artykule: Tramwaje w Łodzi.
Cityrunner na ulicach Łodzi
Cityrunner na ulicach Łodzi

Łódź stanowi ważny węzeł komunikacyjny. Przez miasto i w jego pobliżu przebiegają drogi krajowe i międzynarodowe:

Miasto posiada międzynarodowy port lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta, dworce kolejowe: Łódź Fabryczna, Łódź Kaliska, dworce autobusowe: Łódź Centralna, Łódź Północna.

Komunikację miejską stanowią 75 linii autobusowych (w tym 8 nocnych) i 19 linii tramwajowych (w tym 4 podmiejskie). Obsługują je nowoczesne pojazdy: ponad 70% taboru autobusowego stanowią niskopodłogowce. Po ulicach Łodzi jeździ także 15 całkowicie niskopodłogowych tramwajów typu Cityrunner.

W najbliższym czasie powstanie Łódzki Tramwaj Regionalny, który będzie jeździł pomiędzy Zgierzem, Łodzią a Pabianicami. Całkowity koszt może przekroczyć 265 mln zł. Połowę tej sumy wyłoży Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego.

Gospodarka

Zobacz więcej w osobnym artykule: Gospodarka Łodzi.
Centrum Łodzi o zachodzie Słońca
Centrum Łodzi o zachodzie Słońca
Centrum Księgowości Infosys
Centrum Księgowości Infosys

Przemysł włókienniczy, który stworzył potęgę Łodzi, ma coraz mniejsze znaczenie. Z liczących się w tej branży, pozostały m.in. Próchnik, Redan S.A. i Zakłady Tekstylno-Konfekcyjne Teofilów.

Obecnie szczególne znaczenie dla miasta mają rozwój nowych technologii, infrastruktury oraz pozyskiwanie inwestorów w trzech branżach: centra zaplecza biznesowego (tzw. BPO – Business Process Offshoring), logistyka i AGD.

Swoje siedziby w Łodzi mają mBank i Multibank, a centra usług biurowych GE Money Bank i Philips (jego Europejskie Centrum Księgowości powstałe w Łodzi obsługuje 115 oddziałów z 20 krajów). W Łodzi powstała Grupa Atlas, a siedzibę ma polski przewoźnik lotniczy – Centralwings.

Łódzką domeną stała się produkcja sprzętu AGD, w Łodzi zainwestowali m.in. Merloni Indesit i Bosch/Siemens oraz ich poddostawcy. Dzięki temu Łódź stała się jednym z dominujących w Europie ośrodków produkcji tego sprzętu.

W ciągu ostatnich lat w Łodzi zainwestowali też: Gillette (największa na świecie fabryka tej firmy jest w Łodzi), VF Corporation, ABB, Polska Grupa Farmaceutyczna, Hutchinson, Ericpol Telecom, TP SA czy ComArch. Accenture tworzy tzw. informatyczne centrum Demo, a centrum księgowe tworzy CitiBank. W 2006 r., amerykański potentat informatyczny Dell, zdecydował wybudować w mieście swoją fabrykę.

Powstały też duże centra handlowo-rekreacyjne, m.in. Galeria Łódzka i Manufaktura (zajmująca powierzchnię aż 27 ha).

Kultura

Centrum Łodzi przy al. Piłsudskiego
Centrum Łodzi
przy al. Piłsudskiego
Widok z ulicy Henryka Sienkiewicza na centrum Łodzi
Widok z ulicy Henryka Sienkiewicza na centrum Łodzi

Łódź to również ośrodek kulturalny, pełen różnego rodzaju imprez muzycznych, teatralnych, literackich, plastycznych i filmowych. Tu rokrocznie odbywa się kilkadziesiąt festiwali i przeglądów (m.in. Explorers Festiwal czy Festiwal Nauki, Techniki i Sztuki).

W mieście funkcjonuje 20 placówek muzealnych, z unikalnym w Europie Centralnym Muzeum Włókiennictwa, oraz Muzeum Sztuki – posiadającym najbogatsze w Polsce zbiory sztuki współczesnej. Działa też wiele teatrów (m.in. Teatr Wielki, Teatr Muzyczny, teatry dramatyczne, teatry dla dzieci), Filharmonia (w niedawno przebudowanym futurystycznym gmachu nawiązującym jednak frontonem do dawnej fasady filharmonii), kina i galerie.

Od roku 1886 do dziś funkcjonuje Stowarzyszenie Śpiewacze "Harmonia", które reprezentuje Łódź na wielu koncertach w Polsce, jak i na świecie (np. w czerwcu b.r. wyjechali na koncerty do Austrii.

Licznie odwiedzanym przez publiczność wydarzeniem artystycznym są Łódzkie Spotkania Baletowe. Co dwa lata – na scenie łódzkiego Teatru Wielkiego – prezentowane są najnowsze trendy w światowym balecie.

Miasto, nie bez powodu określane jest mianem "HollyŁódź", stanowi przecież największy w Polsce ośrodek produkcji filmowej. W Wytwórni Filmów Fabularnych zrealizowano w drugiej połowie XX w. większość polskich filmów fabularnych. Tradycje, tej zlikwidowanej wytwórni, z powodzeniem kontynuuje studio Opus Film. W Wytwórni Filmów Oświatowych powstają filmy edukacyjne i znakomite dokumenty np. nagrodzony Europejską Nagrodą Filmową Felix Usłyszcie mój krzyk Macieja Drygasa. W słynnym Studio Małych Form Filmowych Se-ma-for powstawały znakomite animowane seriale dla dzieci Miś Uszatek, Colargol, Zaczarowany ołówek, Kot Filemon. W Se-ma-forze Zbigniew Rybczyński zrealizował film Tango, za który otrzymał Oscara. Po likwidacji państwowego Semafora, jego tradycje przejęła spółka realizatorów Se-ma-for Produkcja Filmowa. Powstał tu między innymi znakomicie przyjęty na całym świecie lalkowy film Piotruś i wilk. Film ten zdobył Oscara w kategorii animowanego krótkiego metrażu za rok 2007.

Tu istnieje Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, gdzie pierwsze swoje zawodowe kroki stawiali m.in. Andrzej Wajda, Roman Polański czy Krzysztof Kieślowski. Tu także od 2000 r. odbywa się prestiżowy Festiwal Camerimage – impreza, na którą przyjeżdżają najwybitniejsi operatorzy i reżyserzy z całego świata.

Łódź ma także szczęście do sukcesów grup muzycznych oraz wykonawców – O.S.T.R., Trubadurzy, Varius Manx, Ich Troje, Blue Cafe, Cool Kids of Death, Coma, Mikrowafle, zdobywają grono wiernych słuchaczy w całym kraju, a nawet poza jego granicami.

Filharmonia Łódzkaprzy ul. Narutowicza
Filharmonia Łódzka
przy ul. Narutowicza

Centrum kulturalnym miasta jest linia ulic Piłsudskiego – Piotrkowska – Kościuszki/Zachodnia, aż do Pałacu Poznańskiego i usytuowanej tuż za nim – na terenach dawnego imperium włókienniczego fabrykanta Izraela Poznańskiego – Manufaktury, która stała się swoistym miastem w mieście. W tych starych budynkach z czerwonej cegły powstało ogromne centrum handlu, usług, biznesu, nauki, mody, kultury i sztuki.

Na Piotrkowskiej, wraz z przecinającymi ją ulicami, obok najlepszego w Polsce wyboru małych pubów i restauracji, a latem ogródków piwnych, których tradycje sięgają XIX w., znajdują się salony mody, kina, teatry, filharmonia, galerie sztuki, muzea. Coraz więcej jest także luksusowych sklepów i banków. Tu można przyjść, usiąść i popatrzeć na tętniące życiem miasto.

Od 2007 Łódź walczy o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016.

Galeria Wschodnia prezentująca sztukę różnych dyscyplin, m.in. sztukę akcji, performance, instalacje, sztukę wideo, multimedia, fotografie, film, sztukę obiektu.

Festiwale i przeglądy

Zobacz więcej w osobnym artykule: Festiwale i przeglądy w Łodzi.

Rokrocznie w Łodzi odbywa się kilkadziesiąt festiwali i przeglądów. Dzięki nim oraz bogatej ofercie kulturalnej łódzkich teatrów, muzeów i galerii, miasto coraz bardziej jest kojarzone z miejscem o interesujących przedsięwzięciach artystycznych. Z roku na rok powiększa się też liczba festiwali rozpoznawalnych nie tylko w Polsce, ale i na świecie (m.in. Camerimage, Festiwal Dialogu Czterech Kultur, Międzynarodowy Festiwal Fotografii, Festiwal Fiesta Libre), przyciągając coraz większe grono turystów oraz miłośników teatru, filmu czy muzyki.

Kina

Kino Polonia w Łodziprzy ul. Piotrkowskiej 67
Kino Polonia w Łodzi
przy ul. Piotrkowskiej 67

Teatry

Zobacz więcej w osobnym artykule: Teatry w Łodzi.
Teatr Wielki w Łodziprzy Placu Dąbrowskiego(ul. Narutowicza)
Teatr Wielki w Łodzi
przy Placu Dąbrowskiego
(ul. Narutowicza)

W Łodzi w wielu miejscach można obcować ze sztuką teatralną. Działa tu m.in. Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi, Teatr Muzyczny, teatry dramatyczne, teatry dla dzieci. Znajduje się tu także Teatr Wielki, będący drugim pod względem wielkości gmachem operowym w kraju i jednym z największych w Europie – ponad 1300 miejsc na widowni. Zainaugurował on swoją działalność w 1967 r. i do tej pory przygotował ponad 240 premier. W bieżącym repertuarze Teatru Wielkiego znajduje się kilkanaście oper, baletów, operetek – od klasyki po dzieła współczesne.

Chóry

Muzeum Sztuki - Oddział Rezydencja "Księży Młyn" - przy ul. Przędzalnianej
Muzeum Sztuki - Oddział Rezydencja "Księży Młyn" - przy ul. Przędzalnianej
Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne przy Placu Wolności
Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne przy Placu Wolności

Muzea

Zobacz więcej w osobnym artykule: Muzea w Łodzi.

Wśród licznych placówek muzealnych, które znajdują się w Łodzi, jest m.in. Narodowe Muzeum Sztuki – z unikatową w skali Europy, gromadzoną od lat 30. XX w., kolekcją sztuki nowoczesnej, Centralne Muzeum Włókiennictwa – posiadające (w zabytkowym gmachu Białej Fabryki Ludwika Geyera) największą w Polsce kolekcję tkaniny artystycznej, Muzeum Historii Miasta Łodzi (w pałacu Izraela Poznańskiego, jednego ze współtwórców XIX-wiecznej potęgi przemysłowej miasta), Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne – z zabytkami regionu łódzkiego oraz wspaniałą kolekcją numizmatyczną – z monetami, wśród których wiele prezentowanych ocalało tylko w kilku lub kilkunastu egzemplarzach na świecie, czy jedyne w Polsce Muzeum Kinematografii, w którym znajduje się zabytkowy sprzęt filmowy, rekwizyty ze słynnych filmów i lalki z Se-ma-fora.

Sport

Hala Sportowa MOSiR przy ul. ks. Skorupki 21
Hala Sportowa MOSiR przy ul. ks. Skorupki 21
Zobacz więcej w osobnym artykule: Sport w Łodzi.

Łódzkie kluby sportowe (opisane):

Edukacja i Nauka

rektorat UŁ
rektorat UŁ
Pałac Jakuba Hertza – obecnie rektorat UM
Pałac Jakuba Hertza – obecnie rektorat UM
Pałac Karola Poznańskiego – obecnie rektorat AM
Pałac Karola Poznańskiego – obecnie rektorat AM
Willa Reinholda Richtera – obecnie rektorat PŁ
Willa Reinholda Richtera – obecnie rektorat PŁ
Studenci szkół wyższych (cywilnych) w Łodzi w latach 1975-2005
Studenci szkół wyższych (cywilnych) w Łodzi w latach 1975-2005

Wyższe uczelnie w Łodzi

Zobacz więcej w osobnym artykule: Wyższe uczelnie w Łodzi.

W Łodzi istnieje obecnie 25 uczelni wyższych (6 państwowych i 19 niepaństwowych).

Uczelnie publiczne

Uczelnie niepaństwowe

Kościoły i związki wyznaniowe

Kaplica Karola Scheiblerana Starym Cmentarzu
Kaplica Karola Scheiblera
na Starym Cmentarzu

Kościół rzymskokatolicki
Kościoły starokatolickie:

Kościoły ewangelickie:

Kościoły ewangelikalne:

Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi

Inne:

Łodzianie

Honorowi Obywatele Łodzi

Laureaci plebiscytu "Łodzianin Roku"

Zobacz też

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Łodzią.

Miasta partnerskie

Miasto Kraj Data podpisania umowy
 Barreiro Portugalia Portugalia 03.09. 1996
 Chemnitz Niemcy Niemcy 1972
 Iwanowo Rosja Rosja 21.01. 1992
 Kaliningrad Rosja Rosja 1992
 Lyon Francja Francja 1991
 Mińsk Białoruś Białoruś 25.02. 1993
 Murcja Hiszpania Hiszpania 14.10. 1999
 Odessa Ukraina Ukraina 07.05. 1993
 Örebro Szwecja Szwecja 25.08. 2001
 Puebla Meksyk Meksyk 1997
 Rustawi Gruzja Gruzja 27.06. 1995
 Stuttgart Niemcy Niemcy 26.09. 1988
 Segedyn Węgry Węgry 2004
 Tampere Finlandia Finlandia 1996
 Tel Awiw Izrael Izrael 1994
 Tianjin Chińska Republika Ludowa Chińska Republika Ludowa 11.10. 1994
 Wilno Litwa Litwa 22.01. 1991

Ciekawostki

Łódź bywa nazywana polskim Manchesterem z racji kwitnącego tu niegdyś przemysłu tekstylnego.

Przypisy

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2007. (GUS), [1]
  2. ↑ Kwartalnik GUS w Łodzi 2/2007 http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lodz/ASSETS_kwartalnik_2_2007_lodz.pdf

Bibliografia

Zobacz też

Portal
Portal:
Łódź
Wikiprojekt
Zobacz Wikiprojekt:
Łódź
Commons
Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Łódź
Wikiźródła
Wikicytaty
Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów
o Łodzi
Wikinews
Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews na temat Łodzi
Wikitravel
Zobacz informacje o dojeździe i bazach noclegowych na Wikitravel:
Łódź

Linki zewnętrzne

Instytucje, strony oficjalne

Historia i zabytki

Inne


Łódź
p • d • e
Dzielnice Łodzi (1960 - 1992)

Bałuty  •  Górna  •  Polesie  •  Śródmieście  •  Widzew

 
herb województwa łódzkiego
p • d • e
Województwo łódzkie

Miasta na prawach powiatu: Łódź • Piotrków Trybunalski • Skierniewice
Powiaty: bełchatowski • brzeziński • kutnowski • łaski • łęczycki • łowicki • łódzki wschodni • opoczyński • pabianicki • pajęczański • piotrkowski • poddębicki • radomszczański • rawski • sieradzki • skierniewicki • tomaszowski • wieluński • wieruszowski • zduńskowolski • zgierski

 
Polska
p • d • e
Miasta wojewódzkie Polski

Białystok • Bydgoszcz • Gdańsk • Gorzów Wielkopolski • Katowice • Kielce • Kraków • Lublin • Łódź • Olsztyn • Opole • Poznań • Rzeszów • Szczecin • Toruń • Warszawa • Wrocław • Zielona Góra

 
Polska
p • d • e
Miasta wojewódzkie II Rzeczypospolitej

Białystok | Brześć nad Bugiem | Katowice | Kielce | Kraków | Lublin | Lwów | Łódź | Łuck | Nowogródek | Poznań | Stanisławów | Tarnopol | Toruń | Warszawa | Wilno

 
p • d • e
Unia Metropolii Polskich

Białystok • Bydgoszcz • Gdańsk • Katowice • Kraków • Lublin • Łódź • Poznań • Rzeszów • Szczecin • Warszawa • Wrocław

 
p • d • e
Polskie miasta kandydujące do tytułu Europejska Stolica Kultury 2016

Gdańsk • Lublin • Łódź • Poznań • Szczecin • Toruń • Warszawa

 

Our "Network":

Project Gutenberg
https://gutenberg.classicistranieri.com

Encyclopaedia Britannica 1911
https://encyclopaediabritannica.classicistranieri.com

Librivox Audiobooks
https://librivox.classicistranieri.com

Linux Distributions
https://old.classicistranieri.com

Magnatune (MP3 Music)
https://magnatune.classicistranieri.com

Static Wikipedia (June 2008)
https://wikipedia.classicistranieri.com

Static Wikipedia (March 2008)
https://wikipedia2007.classicistranieri.com/mar2008/

Static Wikipedia (2007)
https://wikipedia2007.classicistranieri.com

Static Wikipedia (2006)
https://wikipedia2006.classicistranieri.com

Liber Liber
https://liberliber.classicistranieri.com

ZIM Files for Kiwix
https://zim.classicistranieri.com


Other Websites:

Bach - Goldberg Variations
https://www.goldbergvariations.org

Lazarillo de Tormes
https://www.lazarillodetormes.org

Madame Bovary
https://www.madamebovary.org

Il Fu Mattia Pascal
https://www.mattiapascal.it

The Voice in the Desert
https://www.thevoiceinthedesert.org

Confessione d'un amore fascista
https://www.amorefascista.it

Malinverno
https://www.malinverno.org

Debito formativo
https://www.debitoformativo.it

Adina Spire
https://www.adinaspire.com