14 Brygada Pancerna

Z Wikipedii

(3)14 Wiekopolska Brygada Pancerna – pancerny związek taktyczny Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w czasie II wojny światowej.

Wzrastające w czasie walk na Półwyspie Apenińskim stany osobowe 2 Korpusu pozwoliły na znaczna rozbudowę oddziałów polskich i tworzenie nowych. Planując w korpusie zwiększenie liczby jednostek pancernych, podjęto decyzję o utworzeniu nowej samodzielnej 3 Wielkopolskiej Brygady Pancernej. Oficjalnie została powołana rozkazem dowódcy 2 Korpusu z 12 grudnia 1944.

Na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza wydanego 8 marca 1945, 25 kwietnia, w rozkazie dowódcy brygady podano do wiadomości żołnierzom zmianę nazwy z 3 na 14 Wielkopolską Brygadę Pancerną.

Spis treści 1 Formowanie 2 Szkolenie w Egipcie 3 W składzie wojsk okupacyjnych 4 Wielka Brytania - epilog 5 Skład 6 Bibliografia 7 Zobacz też

[edytuj] Formowanie

Prace organizacyjne zaczęto już we wrześniu 1944 roku. Na dowódcę został wyznaczony dotychczasowy zastępca dowódcy 2 Brygady Pancernej płk Władysław Bobiński.

Pułk Ułanów Karpackich oddał połowę swego stanu na zorganizowanie nowo powstającego 10 Pułku Huzarów oraz kwatery głównej brygady

Kolejny pułk pancerny, 3 Pułk Ułanów Śląskich, powstawał głównie z rozwinięcia skadrowanego pułku rozpoznawczego 7 Dywizji Piechoty, jednostki zapasowej Bazy 2 Korpusu.

Jedynym pułkiem wcześniej istniejącym był 15 Pułk Ułanów. Był to jednak pułk rozpoznawczy dywizji piechoty na samochodach pancernych. Sprzęt ten i połowę swego stanu miał wkrótce zdać dla nowo tworzonego, odradzanego 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich. Otrzymane w zamian uzupełnienia i własną kadrę musiał przeszkolić do zadań przewidzianych dla pułku pancernego.

[edytuj] Szkolenie w Egipcie

Kiedy w styczniu 1945 roku do pułków nadal napływały uzupełnienia, dowódca brygady, płk Bobiński wraz z kwatermistrzem, mjr. dypl. Aleksandrem Mieczkowskim przydzielonym z kwatermistrzostwa Korpusu, znajdowali się już w Egipcie.

7 stycznia oddziały Brygady zaokrętowano w Tarencie, kierując transport do Egiptu. Port Said osiągnięto 10 stycznia, po czym oddziały koleją przewieziono do obozu Qassasin, 80 km od Kairu.

Aż do końca pobytu w Egipcie brygada prowadziła intensywne, wszechstronne szkolenie bojowe. Przeszkolenie pancerne odbywało się w polskim ośrodku (Polish Wing) przy brytyjskim centrum wyszkolenia pancernego RAC School Abassia na przedmieściu Kairu. Powołano Komendę Kursów Polskiej Brygady Pancernej. Rozpoczęła ona działanie już 25 stycznia, organizując kursy kierowania czołgiem, strzeleckie i radiowe. Jednocześnie odbywała się nauka w oddziałach, dalej uzupełniających swoje stany osobowe.

Na kursy taktyczne dla dowódców i zastępców dowódców pułków oraz dowódców i zastępców dowódców szwadronów kierowano oficerów do Benevento we Włoszech.

Upały i częste burze piaskowe utrudniały jednak naukę. Podjęto więc starania o przesunięcie brygady nad morze. W kilka dni po zakończeniu wojny w Europie (13—15 maja 1945) brygada przeszła do obozu I Kingi Mariut obok El-Amirija, na skraju Pustyni Zachodniej, niedaleko Aleksandrii, dalej kontynuując szkolenie.

Posiadając czołgi tylko na jeden szwadron w każdym pułku, początkowo prowadzono ćwiczenia plutonami.

W kolejnych miesiącach przyjęto zasadę, że co osiem dni pułki kolejno przejmowały sprzęt na swój stan, doskonaląc opanowanie zadań na wszystkich szczeblach dowodzenia.

W dniach 18—20 września inspekcjonował brygadę dowódca 2 Korpusu, gen. Anders.

[edytuj] W składzie wojsk okupacyjnych

Jesienią 1945 zapadła decyzja przewiezienia brygady do Włoch i dołączenia jej do oddziałów 2 Korpusu będącego ówcześnie częścią alianckich wojsk okupacyjnych.

8 października 1945 roku rozpoczęto zdawanie sprzętu, a 14. zaokrętowano Brygadę, pozostawiając w Egipcie tylko oddział likwidacyjny i szwadron szkolny w Abassia.

17 października osiągnięto Talent. Po krótkim pobycie w okolicach portu, jednostki przeszły w rejon Chieti (kwatera główna brygady), Pescara, Lanciano (10 Pułku Huzarów) i Giulianova (15 Pułku Ułanów). Otrzymany ponownie sprzęt w ilości po 6 Shermanów na szwadron wykorzystywano nadal w pułkach do doskonalenia szkolenia.

Jednocześnie, mając w perspektywie demobilizację, przystąpiono do uzupełniania wykształcenia ogólnego i zawodowego żołnierzy w szkołach prowadzonych w Korpusie.

[edytuj] Wielka Brytania - epilog

Po decyzji o przeniesieniu 2 Korpusu do Wielkiej Brytanii w celu demobilizacji, oddziały brygady jako jedne z pierwszych opuściły Włochy. Zaokrętowały się 22 czerwca 1946 w Neapolu i odpłynęły do Glasgow.

Przewiezione ze Szkocji na południe Anglii, otrzymały obozy koło Petworth (10 Pułk Huzarów Wileńskich) i Horsham (3 i 15 Pułk Ułanów). Żołnierze powoli odchodzili z brygady do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Miał on zapewnić zdobycie zawodu cywilnego.

Ostatnie święta pułkowe w mundurach, ale już przy znacznie uszczuplonych stanach, obchodzono jeszcze w 1947.

W lipcu, w kolejnym obozie w Slinford, z resztek jednostek brygady utworzono tzw. Basie Unit 340 pod dowództwem ppłk. Bielińskiego. Ostatni demobilizowani żołnierze opuścili szeregi we wrześniu 1948 roku wraz z rozwiązaniem PKPR. 14 Wielkopolska Brygada Pancerna przestała istnieć.

[edytuj] Skład

• Dowództwo
• Kwatera główna
• 3 Pułk Ułanów Śląskich - płk Eugeniusz Święcicki
• 15 Pułk Ułanów Poznańskich - ppłk Adam Bieliński
• 10 Pułk Huzarów Wołyńskich - mjr Antoni Smodlibowski
• kompania saperów
• szwadron dostawy czołgów
• lekka kompania sanitarna
• pluton żandarmerii
• sąd polowy
• kompania warsztatowa
• kompania zaopatrywania
• park materiałowy
• baon motorowy

20 września 1945 brygada osiągnęła stan 280 oficerów i 3720 szeregowych.

Sprzętu pancernego do końca wojny brygada jednak nie otrzymała w wystarczającej ilości. Posiadając według stanu na dzień 1 czerwca 1945 roku jedynie 67, a więc na jeden pułk Shermanów, 6 Stuartów i 11 Scout-carów.

[edytuj] Bibliografia

• Witold Biegański: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie : formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967.

[edytuj] Zobacz też