3 Pułk Ułanów Śląskich

Z Wikipedii

3 Pułk Ułanów Śląskich (3 puł.) – pułk kawalerii i broni pancernej Wojska Polskiego w latach 1917-1947

Spis treści 1 Barwy pułku i jego sztandar 2 3 Pułk Ułanów I Korpusu Polskiego 1917-1918 3 Pułk 3 Ułanów Dzieci Warszawy 1918-1921 4 3 Pułk Ułanów Śląskich okresu II RP 4.1 Okres 1922-1939 4.2 Udział w kampanii wrześniowej 1939 5 3 Pułk Ułanów Śląskich Armii Krajowej 6 3 Pułk Ułanów Śląskich PSZ na Zachodzie 7 Żurawiejka 8 Dowódcy pułku: 9 Bibliografia: 10 Przypisy 11 Zobacz też

[edytuj] Barwy pułku i jego sztandar

Pułk nawiązywał do tradycji 3 Pułku Ułanów Księstwa Warszawskiego i 3 Pułku Ułanów Królestwa Kongresowego.

Datę święta pułkowego zmieniano trzykrotnie. Po raz ostatni w 1938.

• 16 października w rocznicę wręczenia sztandaru i nadania nieoficjalnej nazwy wyróżniającej w 1921 (w tym dniu święto obchodzono w latach 1922-1927)
• 23 września w rocznicę zdobycia mostu na Niemnie pod Druskiennikami w 1920 (w tym dniu święto obchodzono w latach 1928-1937)
• 14 czerwca w rocznicę nocnego wypadu i zdobycia miasteczka Łokiszyn vel Łohiszyn w 1919)

Barwy pułku – proporczyk żółto-biały, czapka rogatywka – otok żółty

Pułk posiadał dwa sztandary. Pierwszy został ofiarowany przez Polonię amerykańską i znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Drugi sztandar, ufundowany przez mieszkańców Warszawy, został wręczony 16 października 1921 przez Józefa Piłsudskiego. Losy tego sztandaru, który uczestniczył w walkach pułku w 1939 nie są znane.

[edytuj] 3 Pułk Ułanów I Korpusu Polskiego 1917-1918

3 Pułk Ułanów powstał w listopadzie i grudniu 1917 w składzie I Korpusu Polskiego. Następnie współdziałał z 1 Dywizją Strzelców Polskich. 3 lipca 1918 został rozformowany.

W skład 3 Pułku Ułanów weszły następujące pododdziały jazdy:

• szwadron rotmistrza Cypriana Bystrama wydzielony ze składu Samodzielnej Brygady Gwardii, jako 1 szwadron,
• oddział podrotmistrza Jana Reliszko z 13 Dywizji Kawalerii (rosyjskiej), jako 2 szwadron,
• oddziały z 5 i 14 Dywizji Kawalerii (rosyjskiej), jako 3 szwadron rotmistrza Mikołaja Koiszewskiego,
• oddział rotmistrza Konstantego Plisowskiego, jako 4 szwadron,
• szwadron rotmistrza Władysława Dąbrowskiego z Zapasowego Pułku w Syzraniu, jako 5 szwadron rotmistrza Zygmunta Broniewskiego,(14-02-1918 do 24-06-1918 5 szwadronem dowodził rotmistrz Władysław Dąbrowski)
• oddziały rotmistrza Stefana Strzemieńskiego, jako 6 szwadron,
• szwadron z dywizjonu pułkownika Wysockiego, jako 7 szwadron rezerwowy.

[edytuj] Pułk 3 Ułanów Dzieci Warszawy 1918-1921

13 października 1918 w Warszawie płk Stefan Strzemieński przystąpił do organizacji pułku ułanów. Odtworzony został już w listopadzie 1918 w Warszawie a jeden z jego szwadronów sformowano w Zagłębiu Dąbrowskim. Poszczególne jego szwadrony brały udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie, Sosnowcu i Dąbrowie Górniczej.

W styczniu 1919 dwa szwadrony pułku skierowane zostały na front do Małopolski Wschodniej, gdzie prowadził walki z wojskami ukraińskimi. Następnie od kwietnia 1919 już całością sił wziął udział w zagonie na Łuniniec i w walkach o Mińsk. W działaniach na Białorusi pułk uczestniczył do maja 1920.

Następnie w składzie 3 Armii dowodzonej przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego wziął udział w wyprawie kijowskiej przeciwko oddziałom bolszewickim. Początkowo stanowiąc jej straż przednią a od momentu rozpoczęcia odwrotu przez 3 Armię straż tylną. Stoczył krwawe walki m.in. pod Nową Heblą, Kniahininem.

Następnie wziął udział w polskiej kontrofensywie w składzie IV Brygady Jazdy staczając w dniach 15-16 sierpnia 1920 ciężką walkę pod Cycowem. Po bitwie wziął udział w pościgu za wojskami przeciwnika na kierunku Biała Podlaska – Białystok – Augustów. W rejonie Augustowa doszło do walk z wojskami litewskimi.

Pułk wziął tam udział w bitwie nad Niemnem, a po zawarciu rozejmu pozostał na linii demarkacyjnej do połowy 1921.

W czerwcu 1922 pułku uczestniczy w przejmowaniu części Górnego Śląska przyznanego po plebiscycie.

16 października 1921 pułk otrzymał sztandar oraz miano „Dzieci Warszawy”. Nazwa ta, przyznana przez Radę narodową miasta stołecznego Warszawy, nie została oficjalnie uznana przez Ministerstwo Spraw Wojskowych.

[edytuj] 3 Pułk Ułanów Śląskich okresu II RP

[edytuj] Okres 1922-1939

W 1922 pułk skierowany został do swego pokojowego garnizonu Tarnowskie Góry, w którym stacjonował do 1939. W 1924 szwadron zapasowy pułku został dyslokowany z Warszawy do Bochni, a w 1926 3 szwadron do Pszczyny.

W 1938 na wniosek Sejmu Śląskiego pułk otrzymał nazwę wyróżniającą „Ułanów Śląskich”.

[edytuj] Udział w kampanii wrześniowej 1939

Pułk wziął udział w kampanii wrześniowej w składzie Krakowskiej Brygady Kawalerii (Armia „Kraków”).

W dniu 1 września 1939 pułk wzmocniony batalionem Obrony Narodowej zajmował pozycje osłonowe na północ od Tarnowskich Gór na linii Kalety – Koszęcin., gdzie w dniach 1-2 września prowadził ciężkie walki z oddziałami niemieckiej 2 Dywizji Lekkiej.

3 września w związku z ogólnym położeniem całej Armii „Kraków” rozpoczął odwrót w kierunku na Pińczów.

6 września pułk zajął pozycję obronne między Pinczowem a Buskiem, a następnego dnia w rejonie miejscowości Chotel Czerwony osłaniał kierunek Wiślicy.

8 września przekroczył Wisłę i podjął marsz w kierunku Baranowa, gdzie zajmuję pozycję broniąc przeprawy na Wiśle.

Następnie wszedł w skład Grupy Operacyjnej gen. Sadowskiego i 12 września ubezpieczał ją w rejonie Tarnobrzegu.

16 września pułk wziął udział w walkach o Tarnogród i nad rzeką Tanwią, a także w próbie opanowania Tarnwatki.

19 września pułk został rozbity w rejonie miejscowości Rogoźno, a jego dowódca został ranny.

20 września resztki pułku wraz z całą Krakowską Brygadą Kawalerii skapitulowały w lesie koło miejscowości Ulowo.

[edytuj] 3 Pułk Ułanów Śląskich Armii Krajowej

Pułk odtworzony został w konspiracji w ramach Armii Krajowej w 1944 roku w rejonie Miechowa i Częstochowy, jako dywizjon w składzie 106 Dywizji Piechoty AK Ziemi Miechowskiej. Rozwiązanie pułku nastąpiło w dniu 19 stycznia 1945 w związku z rozkazem o rozwiązaniu Armii Krajowej. Nie są znane działania bojowe jednostki.

• Dywizjon 3 Pułku Ułanów Śląskich kryp. „Kwiaciarnia”
• 1 szwadron kryp. „Tulipan”
• 2 szwadron kryp. „Malwa”
• 3 szwadron kryp. „Petunia”

[edytuj] 3 Pułk Ułanów Śląskich PSZ na Zachodzie

Kolejne odtworzenie 3 Pułku Ułanów Śląskich miało miejsce w dniu 21 sierpnia 1944 w miejscowości San Basilio we Włoszech. Był to już pułk pancerny wchodzący w skład 14 Samodzielnej Wielkopolskiej Brygady Pancernej. Powstawał głównie z rozwinięcia skadrowanego pułku rozpoznawczego 7 Dywizji Piechoty, jednostki zapasowej Bazy 2 Korpusu. Nie brał udziału w działaniach bojowych. Ostatnie święto pułkowe w mundurach, ale już przy znacznie uszczuplonych stanach, obchodzono jeszcze 14 czerwca 1947. Pułk ten został rozwiązany w 1947 na terenie Wielkiej Brytanii.

[edytuj] Żurawiejka

Za pogrzebem szarżą leci

To ułanów jest pułk trzeci.

Śpi spokojnie każda mama,

gdy ma syna u Bystrama

Z adiutantów i malarzy,

Trzeci pułk karawaniarzy.

Odbytnica w siodle, czoło w chmurach,

To jest pułk w Tarnowskich Górach.

W kwietniu 2007 Publiczne Gimnazjum Nr 4 w Tarnowskich Górach otrzymało imię 3 Pułku Ułanów Śląskich.

[edytuj] Dowódcy pułku:

• płk Zygmunt Łempicki 14.XI.1917-12.II.1918
• rtm./płk Stefan Strzemieński 12.II-3.VII.1918 i 13.X.1918-16.VII.[[1920
• mjr/płk Cyprian Bystram 17.VII.1920-1928 ^[1]
• mjr Czesław Koziorowski p.o. VIII-X.1920 ^[2]
• ppłk/płk Kazimierz Żelisławski 1928-1937
• ppłk/płk Czesław Chmielewski 1937-1939
• ppłk/płk Eugeniusz Święcicki 1944-1945
• ppłk/płk Jerzy Anders 1945-1947
• por./mjr AK K. Skierczyński ps. „Kruk” 1943-1945

[edytuj] Bibliografia:

• Jan Przemsza-Zieliński Księga wrześniowej chwały pułków śląskich tom I, Krajowa Agencja Wydawnicza, Katowice 1989, wyd. I, ISBN 83-03-02883-9, ss. 13-82,
• Henryk Smaczny Księga Kawalerii Polskiej 1914 - 1947 Rodowody - Barwa - Broń wyd. TESCO Warszawa 1989 ISBN 83-00-02555-3
• Cezary Leżański Zostały tylko ślady podków... wyd. Książka i Wiedza Warszawa 1984 ISBN 83-05-11122-9
• rtm. Bohdan Dobrzyński 3 Pułk Ułanów Śląskich (z cyklu Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920) wyd. Warszawa 1929,
• Kazimierz Satora Opowieści wrześniowych sztandarów Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1990, wyd. I, ISBN 83-211-1104-1, s. 188-190,

Przypisy

[edytuj] Zobacz też