1 Dywizja Grenadierów

Z Wikipedii

1 Dywizja Grenadierów 1ère Division des Grenadiers
Odznaka pamiątkowa Dywizji
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	13 listopada 1939
Rozformowanie	21 czerwca 1940
Dowódcy
Pierwszy	gen. Stanisław Maczek
Ostatni	płk. dypl. Bronisław Duch
Działania zbrojne
II wojna światowa (kampania francuska)
Organizacja
Dyslokacja	Camp de Coëtquidan (formowanie)
Podporządkowanie	XX Korpus
Rodzaj wojsk	piechota
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Skład	1 Pułku Grenadierów Warszawy 2 Pułku Grenadierów Wielkopolskich im. Bolesława Chrobrego 3 Pułku Grenadierów Śląskich 1 Dywizjonu Rozpoznawczego im. Księcia Poniatowskiego 1 Wileńskiego Pułku Artylerii Lekkiej im. gen. Bema 1 Pomorskiego Pułku Artylerii Ciężkiej 1 Modlińskiego Batalionu Saperów im. Tadeusza Kościuszki 1 Gdańskiego Batalionu Łączności

1 Dywizja Grenadierów (fr. 1ère Division des Grenadiers) – polska dywizja piechoty utworzona na terenie Francji w 1939.

Spis treści 1 Powstanie i organizacja 2 Obsada personalna 3 Działania bojowe 4 Działalność kombatantów 5 Bibliografia 6 Zobacz też

[edytuj] Powstanie i organizacja

Formowanie 1 Dywizja Grenadierów pierwszej polskiej dywizji we Francji rozpoczęto już w połowie września 1939 roku w obozie ćwiczebnym w Camp de Coëtquidan. Wtedy to w uzgodnieniu z rządem francuskim ogłoszono pobór polskich obywateli mieszkających we Francji oraz zaciąg ochotniczy wśród emigracji pochodzenia polskiego.

W dniu 13 listopada 1939 roku Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał formalny rozkaz o sformowaniu 1 Dywizji Grenadierów. Początkowo jej organizacją zajmował się gen. Stanisław Maczek, ówczesny dowódca oddziałów polskich w Coëtquidan. W styczniu 1940 roku dowódcą 1. Dywizji zostaje mianowany płk. dypl. Bronisław Duch (od 3 maja 1940 roku – generał brygady), który był faktycznym organizatorem dywizji. Żołnierze złożyli przysięgę w dniu 25 maja 1940 roku już w strefie przyfrontowej na terenie Lotaryngii.

Dywizja była formowana według wzorów francuskich i składała się z:

• 1 Pułku Grenadierów Warszawy
• 2 Pułku Grenadierów Wielkopolskich im. Bolesława Chrobrego
• 3 Pułku Grenadierów Śląskich
• 1 Dywizjonu Rozpoznawczego im. Księcia Poniatowskiego (używał nazwy 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego)
• 1 Wileńskiego Pułku Artylerii Lekkiej im. gen. Bema
• 1 Pomorskiego Pułku Artylerii Ciężkiej
• 1 Modlińskiego Batalionu Saperów im. Tadeusza Kościuszki
• 1 Gdańskiego Batalionu Łączności

oraz oddziału przeciwpancernego i służb
Skład osobowy 1. Dywizji Grenadierów to:

• oficerów – 580
• podoficerów – 2600
• szeregowych – ok. 13 000

Sprzęt to:

• 12 000 karabinów
• 336 ręcznych karabinów maszynowych
• 176 ciężkich karabinów maszynowych
• 27 moździerzy kal. 60 mm
• 24 moździerze kal. 81 mm
• 54 działa przeciwpancerne kal. 25 mm
• 8 dział przeciwpancernych kal. 47 mm
• 36 armat kal. 75 mm
• 24 haubice kal. 155 mm.
• 560 samochodów
• 1600 wozów i biedek

[edytuj] Obsada personalna

• Dowódca dywizji – gen. bryg. Bronisław Duch
• Szef sztabu – ppłk dypl. Józef Skrzydlewski
• Dowódca piechoty dywizji – płk Grabowski
• Dowódca artylerii – gen. Niemira
• 1 Pułk Grenadierów Warszawy – płk Kocur
• 2 Pułk Grenadierów Wielkopolskich im. Bolesława Chrobrego – płk Władysław Ziętkiewicz
• 3 Pułk Grenadierów Śląskich – płk Wnuk
• 1 Dywizjon Rozpoznawczy im. Księcia Poniatowskiego – ppłk dypl. Włodzimierz Kasperski
• 1 Wileński Pułk Artylerii Lekkiej im. gen. Bema – płk Stefan Brzeszczyński
• 1 Pomorski Pułk Artylerii Ciężkiej – ppłk Onacewicz

[edytuj] Działania bojowe

Pod koniec kwietnia 1940 roku dywizja została skierowana w rejon Colombey-les-Belles w Lotaryngii, a następnie w połowie maja Lunéville. W dniu 18 maja 1940 roku weszła w skład XX Korpusu armii francuskiej – składającego się z francuskiej 52 Dywizji Piechoty i grupy fortecznej Sarry, który znajdowała się w rejonie Sarry – jednego z odcinków linii Maginota. Początkowo poszczególne oddziały Dywizji zostały rozdzielone pomiędzy jednostki francuskie. Dopiero w dniu 14 czerwca 1940 roku, gdy Niemcy uderzyli na wojska francuskie – Dywizja wystąpiła jako całość, broniąc środkowego odcinka XX Korpusu. W dniu 15 czerwca 1940 roku Dywizja cały dzień broniła zajmowanego odcinka obrony, lecz z uwagi na wycofanie się francuskiej 52 Dywizji Piechoty, w nocy wycofała się w rejon Dieuze. Broniła się tam w dniu 16 czerwca, aby w nocy wycofać się na linię kanału Marna – Ren gdzie zajęła pozycje obronne pod Lagarde. Broni tam pozycji przez następne dwa dni, lecz wobec rozbicia francuskiej 52 Dywizji Piechoty i wycofania się grupy fortecznej Sarry, wycofuje się w rejon lasów pod Baccarat. Zajmuje tam pozycje obronne w rejonie miejscowości Meriller. W dniu 19 czerwca 1940 roku XX Korpus zostaje okrążony a wraz z nim 1 Dywizja Grenadierów. W tym dniu 1 Dywizja Grenadierów zajmuje swoją ostatnią pozycję obronną w rejonie Neureville. W dniu 21 czerwca 1940 roku gen. bryg. Bronisław Duch wobec niemożności prowadzenia dalszych walk oraz podjęciu rozmów w sprawie kapitulacji Francji podjął decyzję o rozwiązaniu Dywizji i przedzieraniu się żołnierzy na południe Francji lub do Szwajcarii. Tego dnia Dywizja przestaje istnieć. Części żołnierzy udaje się dostać do Wielkiej Brytanii, w tym dowódcy Dywizji gen. bryg. Bronisławowi Duch.

Straty 1 Dywizji Grenadierów w toku prowadzonych działań w trakcie kampanii francuskiej wyniosły 5200 żołnierzy.

[edytuj] Działalność kombatantów

W dniu 2 lipca 1943 roku Naczelny Wódz WP rozkazem nr 3 zatwierdził odznakę pamiątkową 1 Dywizji Grenadierów, którą otrzymali wszyscy żołnierze dywizji. Odznaka przedstawia orła siedzącego na tarczy, na której znajduje się napis BÓG HONOR OJCZYZNA, w środkowej części tarczy znajduje się francuski znak grenadierski z napisem 1. DG od którego odchodzą promienie. Znak grenadierski umieszczony jest na krzyżu lotaryński, który częściowo wystaje poza tarczę. Odznaka wykonana była z jasnego metalu.

Po wojnie na terenie Wielkiej Brytanii działał Związek Grenadierów – organizacja kombatantów 1. Dywizji Grenadierów.

W 1970 roku w trzydziestą rocznicę walk 1 Dywizji Grenadierów pod Lagarde odsłonięty został pomnik poświęcony żołnierzom dywizji poległym w walkach na terenie Lotaryngii.

[edytuj] Bibliografia

• Witold Biegański Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie : formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad Wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej Warszawa 1967

Tadeusz Medycki: Widzieć przyszłość jasną. Autor - grenadier 3 komp. ckm, 2. Pułku I Dywizji Wojska Polskiego we Francji 1940r. Był chyba najmłodszym żołnierzem walczącym pod Lagarde. Po kapitulacji Francji został przez Niemców wzięty do niewoli. Jego wspomnienia kończy opis ostatniej podróży autora do miejsca urodzenia - dzisiaj na terenie Ukrainy. Wyd. UAM Poznań 2008

[edytuj] Zobacz też