Adam Mohuczy

Z Wikipedii

Adam Mohuczy kontradmirał
ur. 7 III 1891 w Witebsku zm. 7 V 1953 w Sztumie
Kariera:
cz. p.o. dowódca Marynarki Wojennej
Marynarka Wojenna Sztab Główny Marynarki Wojennej dywizjon ćwiczebny dywizjon torpedowców ORP "Wilia" ORP "Bałtyk" ORP "Kujawiak" ORP "Generał Haller"
Działania zbrojne:
I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia:
Virtuti Militari Order Krzyża Grunwaldu Krzyż Zasługi Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk Medal Zwycięstwa i Wolności

Adam Mohuczy, ps. Pirat (ur. 7 marca 1891, zm. 7 maja 1953) – polski kontradmirał i morski oficer pokładowy okrętów nawodnych. Od 1912 do 1918 służył w Imperatorskiej Marynarce Wojennej Rosji, a następnie w odrodzonej polskiej Marynarce Wojennej. Dowodził wieloma jednostkami pływającymi oraz dywizjonem torpedowców i dywizjonem ćwiczebnym. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej 1939. Po II wojnie światowej był szefem Sztabu Głównego Marynarki Wojennej i pełniącym obowiązki dowódcą Marynarki Wojennej. Następnie represjonowany, zmarł w więzieniu, pośmiertnie zrehabilitowany.

[edytuj] Służba wojskowa

Adam Mohuczy urodził się 7 marca 1891 w Witebsku w rodzinie Adama Jana i Stanisławy zd. Sokołowicz. Był stryjecznym bratem komandora Aleksandra Mohuczego i komandora ppor. Borysa Mohuczego. Ukończył Korpus Morski w Petersburgu (1911), kurs podwodnego pływania (1916) i Ecole de Guerre Navale w Paryżu (1926).

Od promocji oficerskiej służył w rosyjskiej flocie wojennej. W latach 1912-1917 pływał kolejno we Flocie Bałtyckiej na okręcie szkolnym "Giercog Edinburgskij", krążowniku pancernym "Rossija" i pancerniku "Cesariewicz" oraz okrętach podwodnych "Akuła", "Bars" i "S-12". Następnie był wykładowcą i kierownikiem szkolenia w Akademii Morskiej w Nikołajewie.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został w 1919 przyjęty do Marynarki Wojennej i wyznaczony referentem w Sekcji Organizacyjnej Departamentu dla Spraw Morskich w Warszawie. Następnie został dowódcą Kadry Marynarki Wojennej w Toruniu. Podczas wojny polsko-radzieckiej, w 1920 brał udział w walkach pod Grodnem jako dowódca II Batalionu Morskiego i p.o. dowódcy Pułku Morskiego. W latach 1921-1924 był komendantem Tymczasowych Instruktorskich Kursów dla Oficerów i jednoczenie pierwszym dowódcą ORP "Generał Haller". Od 1924 dowodził dywizjonem torpedowców i ORP "Kujawiak". W 1926 został komendantem Portu Wojennego w Gdyni i opracował plan obrony Gdyni i Helu. W 1928 krótko pełnił obowiązki komendanta Szkoły Specjalistów Morskich i dowódcy ORP "Bałtyk", po czym wyznaczono go dowódcą dywizjonu ćwiczebnego. Po powrocie z rejsu szkolnego w 1929, podczas którego dowodził ORP "Wilia", został urlopowany i przeniesiony w stan nieczynny. W latach 1929-1936 był dyrektorem Szkoły Morskiej w Tczewie, potem Gdyni. Od 1931 znajdował się w stanie spoczynku. W 1937 został kierownikiem Działu Zaopatrzenia i Zakupów w Żegludze Polskiej.

Przed kampanią wrześniową 1939 zmobilizowano go jako prokuratora Morskiego Sądu Wojskowego. Uczestniczył w obronie Helu. W nocy z 1 na 2 października podjął nieudaną próbę ucieczki do Szwecji na kutrze rybackim Hel-117. W latach 1939-1945 przebywał w niewoli niemieckiej w oflagach XVIII A Lienz i II C Woldenberg. Po wyzwoleniu był naczelnikiem Wydziału Żeglugi i Portów w Izbie Przemysłu i Handlu. W 1945 został powołany do służby czynnej na dyrektora nauk Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej i cz. p.o. zastępcy szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej. Następnie był zastępcą szefa Sztabu Głównego i szefem Sztabu Głównego Marynarki Wojennej. Od 1945 do 1947 czasowo pełniącym obowiązki dowódcą Marynarki Wojennej. W 1947 został prezesem Rady Głównej Ligi Morskiej. W 1948 przeniesiono go w stan spoczynku.

Pod koniec 1949 został aresztowany i torturowany w budynkach Informacji w Gdyni. W 1950 bezpodstawnie skazany wyrokiem Najwyższego Sądu Wojskowego na 13 lat więzienia pod fałszywym zarzutem dokonania sabotażu wraz z szefem Służby Technicznej Marynarki Wojennej komandorem Konstantym Siemaszką, zastępcą dowódcy Portu Głównego w Gdyni komandorem Władysławem Sakowiczem oraz komandorem rezerwy Hilarym Sipowiczem. Zmarł w więzieniu w Sztumie 7 maja 1953. Został pochowany na warszawskim Bródnie. Zrehabilitowany w 1957 postanowieniem Naczelnego Sądu Wojskowego uchylającym wyrok.

Awansował kolejno na stopnie oficerskie:
miczmana - 1911 (Rosja) lejtnanta - 1915 (Rosja) kapitana marynarki - 1919 (Polska) komandora podporucznika - 1921 (Polska)	komandora porucznika - 1926 (Polska) komandora - 1945 (Polska) kontradmirała - 1946 (Polska).

W 1922 przełożył z języka rosyjskiego i wydał w Toruniu własnym nakładem Nauticae res. Krótki zarys morskiej polityki autorstwa Saint Pierrea de Bollatiego. W 1935 w Gdyni ukazała się jego książka XV lat polskiej pracy na morzu. Był autorem licznych publikacji w języku polskim i francuskim.

[edytuj] Odznaczenia

Odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy, Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, Krzyżem Zasługi II klasy oraz Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk i Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945.

[edytuj] Bibliografia

• Andrzej Drzewiecki. "Adam, Aleksander i Borys Mohuczowie w służbie Polskiej Marynarki Wojennej." Wydawnictwo Marszałek. Toruń 2005. (ISBN 83-7441-027-2 )
• Julian Czerwiński, Małgorzata Czerwińska, Maria Babnis, Alfons Jankowski, Jan Sawicki. "Kadry Morskie Rzeczypospolitej. Tom II. Polska Marynarka Wojenna. Część I. Korpus oficerów 1918-1947." Wyższa Szkoła Morska. Gdynia 1996. (ISBN 83-86703-50-4)