Alfons Parczewski

Z Wikipedii

Alfons Józef Ignacy Parczewski
Urodzony	15 listopada 1849 Wodzierady
Zmarł	21 kwietnia 1933 Wilno

Alfons Józef Ignacy Parczewski herbu Nałęcz, pseud. Niklot (ur. 15 listopada 1849 w Wodzieradach, zm. 21 kwietnia 1933 w Wilnie), polski prawnik, historyk, działacz społeczno-polityczny i narodowy, członek Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego, współwłaściciel Kaliszanina, założyciel Nowin Śląskich we Wrocławiu (1884) i Gazety Ludowej w Ełku (1896), profesor Uniwersytetu Warszawskiego, profesor i rektor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, członek Polskiej Akademii Umiejętności; lingwista, bibliofil, regionalista; brat Melanii.

[edytuj] Biografia

Był synem Hipolita i Aleksandry Parczewskiej z Bajerów. Początkowo pobierał naukę w domu pod kierunkiem Juliusza Teplickiego, byłego oficera Wojska Polskiego i uczestnika powstania listopadowego. Od 1864 kontynuował naukę w Gimnazjum Filologicznym w Kaliszu, które ukończył jesienią 1865. Następnie rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Administracji w Szkole Głównej Warszawskiej, które ukończył w 1869, a po aplikacji sądowej w Warszawie został adwokatem w Kaliszu.

Na ten okres przypada największy rozkwit jego działalności politycznej i publicystycznej. Jako poddany rosyjski nie mógł zwalczać oficjalnie caratu, włączył się więc w obronę Polaków w zaborze pruskim i energię skierował na walkę z germanizacją. W 1881 został członkiem tajnego komitetu niesienia pomocy Mazurom, był współzałożycielem wychodzącej w Ełku w latach 1892–1902 "Gazety Ludowej".

W 1884 założył we Wrocławiu polskie pismo "Nowiny Śląskie". Od 1875 włączył się w ochronę praw Łużyczan, brał udział w corocznych posiedzeniach Macierzy Łużyckiej w Budziszynie. M.in. dzięki jego zabiegom Józef Ignacy Kraszewski ufundował stypendium dla studentów – Łużyczan.

Interesował się także losem Celtów i za udział w ruchu panceltyckim przyznano mu w 1901 tytuł "Barda Walii" , przyznawanego przez Gorsedd (stowarzyszenie bardów Walii, organizacja pielęgnująca język i kulturę walijską).

W marcu 1905 jako członek delegacji udał się do Sankt Petersburga w sprawie przywrócenia nauki języka polskiego w szkołach. W efekcie został aresztowany i zmuszony do opuszczenia kraju. Wrócił, gdy został wybrany do rosyjskiej Dumy Państwowej jako przedstawiciel guberni kaliskiej. Funkcję tę piastował w latach 1906–1912. Walczył tam w obronie unitów i przeciwko usiłowaniom wyłączenia Chełmszczyzny z Polski.

Interesował się historią rodzinnej ziemi, czego wyrazem było włączenie jego eksponatów na wystawę starożytności i dzieł sztuki w Sieradzu w 1883 i udział w wystawie archeologicznej w Kaliszu w 1900.

Kierował kasą pożyczkową dla ubogich rzemieślników. W 1886 został prezesem Towarzystwa Kredytowego miasta Kalisza, pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Prawników, Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego i oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Kaliszu.

Po zburzeniu Kalisza w 1914 Parczewski przeniósł się do Warszawy, gdzie w 1915 włączył się w organizację Wydziału Prawa na reaktywowanym Uniwersytecie Warszawskim. W 1919 opracował memoriał na konferencję pokojową w sprawie zachodniej granic Polski, w którym podkreślał prawa Polski m.in. do Drezdenka i Santoka.

W 1919 przeniósł się do Wilna, gdzie został dziekanem Wydziału Prawa, a w latach 1922–1924 był rektorem Uniwersytetu Stefana Batorego. Był doktorem honoris causa tego Uniwersytetu i członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Zmarł w Wilnie 21 kwietnia 1933. Pochowany został na Cmentarzu Miejskim w Kaliszu.

[edytuj] Dzieła

• Monografia Szadku, Warszawa 1870
• Hieronim Bużeński, podskarbi koronny, [w:] "Noworocznik Piotrkowski" (1873)
• Notatki archeologiczne Sieradzkiego, [w:] "Noworocznik Kaliski" (1875)
• Analekta Wielkopolskie (1879)
• Emigracja we wschodniej prowincji monarchii pruskiej (1893)
• Szczątki kaszubskie w prowincji pomorskiej. Szkic historyczny (1896)
• Rys historyczny Towarzystwa Kredytowego miasta Kalisza, Kalisz 1911
• W sprawie zachodnich granic Polski (1919)

[edytuj] Literatura

• Konarski S., PSB, z. 104, 1980, s. 210–206,
• Wędzki A., Parczewski Alfons, [w:] "Wielkopolski Słownik Biograficzny", 1983, s. 553–554.
• Andrysiak E., Alfons Parczewski: życie i twórczość: bibliografia, 1992.
• Gmerek K., Parczewski the Bard, [w:] "Polish-Anglosaxon Studies", 2003, Vol. 10/11, s. 29–36.
• Andrysiak E., Książka i ludzie książki w życiu i pracy Alfonsa Parczewskiego, Kalisz 2005.