Ar-Pharazôn

Z Wikipedii

Ar-Pharazôn – fikcyjna postać ze stworzonej przez J. R. R. Tolkiena mitologii Śródziemia.

Pojawia się w Silmarillionie. Informacje na jego temat znajdują się w Dodatkach do trzeciego tomu Władcy pierścieni oraz w Niedokończonych opowieściach.

Postać ta nie występuje się w ekranizacji powieści (reżyseria Peter Jackson).

• W angielskim oryginale – Ar-Pharazôn / Tar-Calion
• Przekład Marii Skibniewskiej – Ar-Pharazôn (Ar-Farazon)^[1] / Tar-Calion (Tar-Kalion)^[2]
• Przekład Jerzego Łozińskiego – Ar-Pharazôn
• Przekład Marii i Cezarego Frąców – Ar-Pharazôn
• Przekład Pauliny Braiter i Agnieszki Sylwanowicz – Ar-Pharazôn / Tar-Calion
• Przekład Radosława Kota – Ar-Pharazôn / Tar-Calion

Ar-Pharazôn (ur. 3118 rok Drugiej Ery – zm. 3319 rok Drugiej Ery) – Dúnadan, ostatni, dwudziesty drugi król (dwudziesty piąty władca) Númenoru, uzurpator^[3]. Był synem Gimilkhâda, młodszego brata Tar-Palantira. W młodości przyjaźnił się z Amandilem, przyszłym księciem Andúnië. Przez długi czas przebywał w Śródziemiu jako jeden z wodzów wojsk, rozszerzających posiadłości númenorejskie. Zyskał sławę znakomitego dowódcy, zarówno na lądzie, jaki na morzu. Po śmierci ojca (3243 rok) powrócił do Númenoru i stanął na czele stronnictwa Ludzi Króla. Szybko zyskał poparcie większości ludności, bowiem hojnie rozdawał bogactwa zdobyte w Śródziemiu. Będąc człowiekiem hardym i żądnym władzy, utrudniał jak mógł panowanie Tar-Palantira, czyniąc to samo co Gimilkhâd. Po śmierci monarchy (3255 rok) dokonał swego rodzaju "przewrotu". Zmusił jego córkę, Tar-Míriel (prawowitą dziedziczkę tronu), wbrew jej woli do ślubu, popełniając podwójny występek, gdyż prawa Númenoru zabraniały małżeństw między tak bliskimi krewnymi nawet w rodzinie królewskiej^[4]. Następnie zaś przejął berło i ogłosił się królem.

Ar-Pharazôn okazał się najdumniejszym i najpotężniejszym z władców Númenoru i nic prócz panowania nad całym światem nie mogło go zadowolić^[5]. Panował do końca swego życia, przez 64 lata.

Na początku swych rządów, gdy dowiedział się o atakach Saurona na númenorejskie posiadłości, postanowił odebrać Władcy Ciemności władzę nad Śródziemiem. Zmobilizował wielkie siły i na ich czele popłynął na Wschód (3261 rok). Dotarł do Umbaru, a następnie pomaszerował w głąb lądu na spotkanie przeciwnika. Jednak potęga Númenorejczyków była tak wielka, że wszyscy podwładni Saurona, uciekli i porzucili swego władcę. Ten zaś zrozumiawszy że wszelkie próby walki nic nie dadzą, postanowił podstępnie ukorzyć się przed Ar-Pharazônem (3262 rok). Zaślepiony pychą król Númenoru, nadal nieufny wobec "wasala", postanowił zabrać go ze sobą, jako zakładnika na ojczystą wyspę. Tak też się stało.

Jednak szybko udało się Sauronowi wkraść w łaski monarchy, bowiem miał tyle przebiegłości w myślach i mowie, tak silną utajoną wolę,że zanim upłynęły trzy lata, stał się najbliższym z poufnych doradców króla^[4]. Za jego namowami Ar-Pharazôn (wpierw potajemnie, a potem jawnie) stał się czcicielem Melkora. Usunął też z Rady Berła Amandila. Wkrótce chorobliwie zaczął nienawidzić Valarów i Eldarów. Przez pewien jednak czas, nadal trzymał się dawnych tradycji, jak pozostawienie na królewskim dzidzińcu Nimloth, Białego Drzewa Númenoru. W końcu jednak pod wpływem Saurona, nakazał je ściąć i spalić na ołtarzu w Świątyni Melkora w Armenelos. Wkrótce zezwolił na składanie tam ofiar z ludzi. Pod karą śmierci zabronił wszystkim odwiedzania Świętego Miejsca na szczycie Meneltarmy. Númenorejczycy też zaczęli okrutnie postępować z podległymi im mieszkańcami Śródziemia.

W ciągu kolejnych lat Ar-Pharazôn stał się najpotężniejszym tyranem, jakiego znał świat od czasów panowania Morgotha, chociaż w rzeczywistości nie król rządził, lecz Sauron ukryty za jego tronem^[4].

W końcu, gdy monarcha poczuł zbliżający się kres życia, ogarnął go strach przed śmiercią. Wówczas to Sauron kłamliwie zapewnił go, iż jeśli podbije Aman, uzyska nieśmiertelność. Opętany myślą o tym Ar-Pharazôn rozpoczął wielkie zbrojenia (3310 rok). Po 9 latach przygotowań, zgromadziwszy olbrzymie wojsko i flotę, ruszył na wojnę z Władcami Zachodu. Złamał Zakaz Valarów i na czele swej armady wpłynął na zabronione wody. Gdy dotarł do brzegów Valinoru, ogarnęło go zwątpienie i omal nie zawrócił. Ostatecznie jednak duma zwyciężyła i Ar-Pharazôn wylądował na brzegu. Doprowadziło to do katastrofy – Valarowie zrzekli się swej opiekuńczej roli, odwołali się do Jedynego, a Nieśmiertelne Kraje odsunęły się daleko, poza okręgi świata^[6]. Morskie fale pochłonęły Númenor i królewską flotę, zaś Ar-Pharazôn i jego żołnierze, zginęli pogrzebani w Jaskiniach Zapomnianych.

Na Ar-Pharazônie, który nie miał potomstwa, wygasła główna linia dynastii Elrosa. Mimo, iż był uzurpatorem (bezprawnie odebrał tron Tar-Míriel) zaliczono go w poczet władców i władczyń Númenoru. Jego panowanie było w pewnym stopniu zarazem najświetniejszym i najgorszym w dziejach wyspy. Bowiem chociaż Ar-Pharazôn Złoty (jak też go zwano) sprowadził zagładę na wyspę, to w późniejszych wiekach nawet Dúnedainowie ze stronnictwa Wiernych, chlubili się wspomnieniem jego wspaniałego zwycięstwa nad Sauronem.

Imię Pharazôn (podobnie jak przedrostek Ar^[7] pochodzi z języka adûnaickiego i znaczy w tej mowie Złoty. W Zwojach Królewskich jednak, zgodnie z dawną tradycją, zapisano to imię w języku quenya jako Tar-Calion.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Ta forma występuje w starych wydaniach Władcy pierścieni i wszystkich wydaniach Silmarillionu sprzed 2006 roku.
2. ↑ Ta forma występuje we wszystkich wydaniach Silmarillionu sprzed 2006 roku.
3. ↑ Silmarillion (tekst Akallabêth) podaje, iż Ar-Pharazôn był dwudziestym czwartym królem wyspy. Wynika to z tego, iż Christopher Tolkien przygotowując tekst do druku, oparł się na liście númenorejskich władców zamieszczonej w Dodatku A do Władcy pierścieni. Jak się jednak później okazało, opuszczono w niej imię jeszcze jednego króla, Tar-Ardamina.
4. ↑ ^{4,0 4,1 4,2} Cytaty z Silmarillionu (tekst Akallabêth) w przekładzie Marii Skibniewskiej.
5. ↑ Cytat z Powrotu króla (Dodatek A, rozdział I Królowie Númenoru) w przekładzie Marii Skibniewskiej.
6. ↑ Cytat z Powrotu króla (Dodatek A, rozdział I Królowie Númenoru) w przekładzie Marii Skibniewskiej.
7. ↑ Przedrostek Ar w języku adûnaickim znaczy Królewski. Dodawano go do imion monarchów i monarchiń dopiero po objęciu przez nich berła.