Benedykt Polak
Z Wikipedii
Benedykt Polak (łac. Benedictus Polonus) (ur. ok. 1200 - zm. ok. 1280) – pierwszy polski podróżnik, franciszkanin, autor sprawozdania De Itinere Fratrum Minorum ad Tartaros będącej relacją z pierwszej wizyty Europejczyków w Imperium Mongolskim, odbytej w latach od 16 kwietnia 1245 do 18 listopada 1247.
Spis treści |
[edytuj] Życie prywatne
Nie wiadomo kiedy i gdzie dokładnie urodził się Benedykt Polak, prawdopodobnie ok. roku 1200, a pojawiające się informacje o tym, że pochodził z Wrocławia czy Wielkopolski nie są udokumentowane. Nie wiadomo nawet czy Benedykt to jego prawdziwe imię, czy też przybrał je wstępując do zakonu.
Benedictus Polonus był franciszkaninem, wstąpił do zakonu ok. 1236 roku, ale zapewne większość życia spędzał poza murami klasztoru. Był bowiem doświadczonym podróżnikiem, dobrze orientował się w geografii ziem ruskich i biegle władał kilkoma językami, w tym łaciną, językiem ruskim a nie wykluczone, że także mongolskim.
[edytuj] Wyprawa
Wyprawa była poselstwem papieża Innocentego IV na dwór chana mongolskiego Gujuka w pobliżu Karakorum. Celem poselstwa było zawarcie sojuszu z Mongołami przeciwko muzułmanom, którzy zajęli Ziemię Świętą. Niespełna 4 lata wcześniej Tatarzy najechali Europę pozostawiając za sobą zgliszcza w Polsce, Węgrzech, Austrii i Dalmacji. Dalszy ich pochód przerwała śmierć wielkiego chana Ugedeja, bowiem na wieść o niej Batu-chan wycofał swe wojska chcąc być obecnym przy podziale imperium.
Legatem papieskim został Jan di Piano Carpini, jeden z pierwszych uczniów i towarzyszy św. Franciszka z Asyżu i niedawny prowincjał franciszkański we Wrocławiu. Wraz z bratem Czesławem z Czech wyruszył z Lyonu 16 kwietnia 1245 i udali się drogą północną do Pragi. Następnie przybyli na Śląsk, gdzie we Wrocławiu dołączył do nich brat Benedykt Polak, który miał pełnić rolę tłumacza, gdyż obok łaciny znał też język ruski, a w tamtym czasie w Mongolii przebywało wielu jeńców z ziem ruskich. Dołączył też do nich prawdopodobnie drugi Polak znany jako C. de Bridia (z Brzegu na Śląsku), uważany za autora dzieła Historia Tartarorum.
W Łęczycy Konrad I mazowiecki wyposażył ich w dary dla wielkiego chana, którymi były bobrowe i borsucze futra. Tak zaopatrzeni wyruszyli starym kupieckim szlakiem przez Zawichost, Horodło, Włodzimierz Wołyński, Daniłów i Kijów, gdzie wymienili konie na wytrzymalsze konie mongolskie. 3 lutego opuścili Kijów, 23 lutego dotarli do wsi Kaniów i poruszając się dalej na południe dotarli do wsi Kachowka (ok. 90 km od ujścia Dniepru do Morza Czarnego). Brzegiem morza Azowskiego i przez stepy Kumanii dotarli do delty Wołgi. W Saraju nad Wołgą będącej stolicą Złotej Ordy jej władca Batu-chan nakazał im 7 kwietnia rozdzielić się.
W dalszą drogę wyruszył tylko Jan di Piano Carpini i Benedykt Polak. Droga wiodła nadwołżańskimi stepami nad Morzem Kaspijskim i Jeziorem Aralskim, przebyli pustynię (od 16 kwietnia do 17 maja), przejechali Chorezm (od 17 maja do 15 czerwca). Przejechali stepy położone na pograniczu Turkiestanu Wschodniego i Zachodniego. Minęli jezioro Bałchasz. 28 czerwca dojechali w pobliże Ałtaju i Irtyszu a w lipcu byli już w letniej siedzibie chanów - Syra Ordzie (żółty namiot) o pół dnia drogi od Karakorum. Akurat miało odbyć się wyniesienie na tron nowego wielkiego chana Gujuka. Intronizacja miała miejsce 15 sierpnia i zdumiała ich przepychem. Dopiero jakiś czas potem Gujuk udzielił audiencji posłom, po której musieli czekać ponad miesiąc w ordzie matki cesarza.
Przez ten czas - żyjąc wśród przepychu cesarskiego dworu - głodowali, a pomógł im ruski złotnik Kuźma. Jeszcze raz wezwał ich chan, a 11 listopada dostali tłumaczenie odpowiedzi chana na list papieża. 13 listopada dostali list w czterech językach (mongolsku, persku, turecku, łacinie) i zezwolenie na powrót do kraju. Pod koniec maja 1247 wrócili nad Wołgę i połączyli się z czekającymi na nich braćmi. 18 listopada powrócili do Lyonu, który w tym czasie był siedzibą papieża Innocentego IV.
Po powrocie do Polski Benedykt Polak został gwardianem klasztoru Franciszkanów w Krakowie lub w Inowrocławiu
[edytuj] Ciekawostki
W 2004 r. odbyła się Pierwsza Wyprawa Śladami Benedykta Polaka.
4 sierpnia 2007 ruszyła wyprawa samochodami terenowymi śladami Benedykta Polaka.[1][2]
Przypisy
- ↑ Onet - artykuł za PAP 16.08.2007 [1] Z Warszawy wyruszyła samochodowa ekspedycja szlakiem, który w XIII wieku przebył Benedykt Polak, pierwszy wielki polski podróżnik.
- ↑ http://www.benedyktpolak.pl
