Bitwa pod Lubuszem (1209)

Z Wikipedii

Bitwa pod Lubuszem – bitwa stoczona w 1209 roku pomiędzy oddziałami margrabiego Dolnych Łużyc Konrada II a wojskami księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego wspierającymi obrońców Lubusza.

Na przełomie XII i XIII wieku rozpoczęła się ofensywa niemiecka w celu opanowania resztek ziem Słowian zachodnich położonych między Sprewą a Odrą oraz przejęcie ziemi lubuskiej, będącej "kluczem do ziem polskich". Ziemia lubuska należała do książąt polskich i była ważnym punktem w ich polityce wobec Pomorza Zachodniego. Stanowiła też skuteczną przeszkodę broniącą ziemie polskie przed najazdami niemieckimi, była miejscem, przez które biegły ważne trakty z posiadłości saskich do Wielkopolski i na Pomorze.

W 1205 margrabia Dolnych Łużyc Konrad II ze swoim zięciem margrabią brandenburskim Albrechtem II podzielili strefę wpływów. Albrecht planował opanowanie ujścia Odry, natomiast Konrad szykował się z wielkim rozmachem do przejęcia części ziemi lubuskiej z Lubuszem na czele, leżącym na lewym brzegu Odry. Dzięki politycznemu porozumieniu margrabia łużycki przejął kontrolę nad Kopanikiem, grodem, który stał się punktem wyjściowym do dalszych działań wojennych.

W 1207 w wyniku zamiany z księciem śląskim Henrykiem I Brodatym ziemi kaliskiej na ziemię lubuską właścicielem Lubusza został książę wielkopolski Władysław III Laskonogi. Zamiana ta miała kluczowe znaczenie dla księcia wielkopolskiego, gdyż pozwalała mu na prowadzenie aktywnej polityki nad Bałtykiem.

W marcu 1209 po umocnieniu grodu w Kopanicy, margrabia Konrad II wkroczył do ziemi lubuskiej i obległ Lubusz. Na pomoc obleganemu grodowi wyruszył Władysław Laskonogi, będący szwagrem Konrada II (jego żoną była Elżbieta. Zgodnie ze zwyczajem rycerskim Konrad został poinformowany o dniu i miejscu czekającej go bitwy. Jednak w wigilię dnia, na który wyznaczono bitwę, książę polski przekroczył Odrę i próbował zaskoczyć przeciwnika. Jak podaje kronikarz miśnieński ten postępek księcia nie spodobał się towarzyszącym mu rycerzom polskim. Władysławowi Laskonogiemu nie udało się zaskoczyć wroga. Margrabia łużycki dowiedział się o planowanym przedwczesnym ataku i pierwszy uderzył na polskie szeregi. Wywiązała się krwawa bitwa, w której szala zwycięstwa przechyliła się na niemiecką stronę. Późna pora, co prawda, umożliwiła księciu wielkopolskiemu bezpieczny odwrót, lecz podczas nocnej przeprawy przez bagniste tereny nadodrzańskie utonęło wielu ludzi, powiększając straty w polskich szeregach. Nieudana odsiecz Władysława Laskonogiego przyspieszyła kapitulację Lubusza, a obrońców grodu spotkał straszny los – z rozkazu margrabiego Konrada wszyscy zostali powieszeni.

Zajęcie tak ważnego dla zachodnich granic Polski Lubusza zmusiło do działania najpotężniejszego z polskich książąt – Henryka I Brodatego. Wykorzystał on zamieszanie po śmierci margrabiego Konrada II (6 maja 1210) i spory o jego dziedzictwo, gdyż Konrad nie pozostawił męskiego potomka. Utracone przez Władysława Laskonogiego tereny Henryk Brodaty odzyskał podczas kampanii zbrojnej, którą przeprowadził między sierpniem 1210 a marcem 1211. Książę śląski wkroczył do ziemi lubuskiej oraz Łużyc i w bliżej nieznany sposób, ubiegając margrabię Miśni Dytryka, przejął kontrolę nad głównym grodami, między innymi nad Lubuszem i Gubinem. Zwycięska akcja Henryka Brodatego zakończyła tzw. pierwszą wojnę o Lubusz.

[edytuj] Bibliografia

• Benedykt Zientara, Henryk Brodaty i jego czasy, Warszawa 2005, str. 193-196
• Piastowie. Leksykon biograficzny, Kraków 1999, str. 378