Chełmsko Śląskie

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°40' N 16°4' E

Chełmsko Śląskie

Herb Chełmska Śląskiego

50° 40' N
16° 4' E

Liczba
mieszkańców (2008)
• liczba ludności

2.161

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

58-420

Tablice rejestracyjne

DKA

Położenie na mapie Polski

Chełmsko Śląskie

Kamienice przy rynku

"Dwunastu Apostołów" - domy tkaczy

Chełmsko Śląskie (przed 1945 niem. Schömberg) - wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kamiennogórskim, w gminie Lubawka.. Położona nad rzeką Zadrną, w południowym krańcu Kotliny Krzeszowskiej, pomiędzy Górami Kruczymi a Zaworami.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

[edytuj] Historia

Prawdopodobnie na terenie Chełmska Śląskiego istniała w średniowieczu osada, z której pozostały ślady w postaci grodziska. Niektóre źrodła podają datę lokacji przez Czechów w roku 1214, ale pierwsza pewna wzmianka o mieście pochodzi z 1289 r. Miasteczko pełniło rolę lokalnego ośrodka administracyjno-usługowego w tej części księstwa świdnickiego. W 1343 r. miasto zostało przekazane cystersom z pobliskiego Krzeszowa, którzy byli w jego posiadaniu aż do kasaty zakonu w 1810 r.

Miasto, przynależące do korony czeskiej, szybko się rozwijało pod zarządem cystersów. W 1426 r. zostało zniszczone w czasie wojen husyckich. Od XVI w. rozwija się ponownie jako ośrodek sukiennictwa i płóciennictwa oraz handlu ich wyrobami. W XVII w. doszło do starć na tle religijnymi między protestantami a katolikami.

W 2. poł XVII w. miasto ożywiło się dzięki tkactwu chałupniczemu, którego produkty były sprzedawane w całej Europie, a nawet w Ameryce. W tym okresie powstały mieszczańskie kamienice w rynku oraz zespoły drewnianych domów ("Dwunastu Apostołów" i "Siedmiu Braci") przy drogach wyjazdowych. Rozwój tkactwa mechanicznego doprowadził do upadku tradycyjnych rzemieślników. W XIX w. i w 1. poł. XX w. rozwijała się za to turystyka.

Po II wojnie światowej miasto znalazło się w Polsce, a jego niemieccy mieszkańcy zostali zmuszeni do wyjazdu. W 1945 r. zmieniono nazwę z Schömberg na Chełmsko Śląskie, jednocześnie odbierając mu prawa miejskie. Od tego czasu miejscowość przeżywa głęboki kryzys - zniszczeniu uległo kilka zabytkowych kamienic. W 1957 Chełmsko otrzymało prawa osiedla, którym pozostało do 1972. W okresie PRL powstały dwa zakłady, dające zatrudnienie miejscowej ludności. Po 1989 r. miejscowe stowarzyszenia (Stowarzyszenie "Tkacze Śląscy" i Fundacja Bramy Lubawskiej) starają się ożywić podupadającą miejscowość.

Obecnie mieszkańcy Chełmska Śląskiego i okolicznych wsi domagają się utworzenia gminy Chełmsko Śląskie, składajacej się z sołectw Chełmsko Śląskie, Błażejów, Uniemyśl, Okrzeszyn (z gminy Lubawka) i Olszyny (z gminy Kamienna Góra).

[edytuj] Zabytki

Chełmsko Śląskie w pełni zachowało swój pierwotny układ urbanistyczny z rynkiem i dominującą nad miastem bryłą kościoła. Do najważniejszych zabytków należą:

barokowe i klasycystyczne kamienice północnej i zachodniej pierzei rynku z budynkiem ratusza
barokowy kościół pw. Świętej Rodziny z zabytkowym cmentarzem
kościół poewangelicki
szkoła parafialna (dawna plebania)
zespoły drewnianych domów tkaczy: "Dwunastu Apostołów" i "Siedmiu Braci"
kaplica św. Anny