Czerteż (wieś)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miejscowości. Zobacz też: Czerteż -szczyt w Pieninach.


Czerteż
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Sanok
Położenie	49° 35' N 22° 10' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	720
Strefa numeracyjna (do 2005)	13
Tablice rejestracyjne	RSA
Położenie na mapie Polski Czerteż

Czerteż – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok. Przez wieś przebiega droga wojewódzka 886 do Rzeszowa i Sanoka.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

[edytuj] Historia

Od 1340-1772 ziemia sanocka, województwo ruskie, do 1914 powiat sanocki, austriacka Prowincja Galicja, do 1939 powiat sanocki, województwo lwowskie. Wieś lokowana przez księcia Jerzego II, jako wieś służebna grodu sanockiego Czerteżniki, gwarowo rzemieślnicy około roku 1339. W zapisach s-c-s w brzmieniu jako Чертежъ. Była to wieś królewska, należąca do klucza beskiego.

Z Czerteża pochodził ksiądz I. Pidharbi członek kapituły Administracji Apostolskiej Łemkowszczyzny.

[edytuj] Architektura

We wsi znajduje się cerkiew parafialna greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego. Zbudowana w 1742 r. jako trójkopułowa, przekształcona ok. poł. XIX wieku Dzwonnica wzniesiona w 1887 r. We wnętrzu zachowane pozostałości polichromii. W roku 1898 wieś liczyła 473 mieszkańców oraz 71 domów, pow. wsi wynosiła 3,35 km². We wsi znajdowała się również szkoła. Dziewięć lat później wieś liczyła już 351 mieszkańców (1907), wysoki odsetek emigrujących do USA.

[edytuj] Mieszkańcy

Nazwiska mieszkańców XIX wiek : Bojko, Chłopik, Czerepuła, Dalak, Dziaczek, Galik, Jarosz, Kawarda, Kikta, Kitka, Drybak, Galik, Holiniak, Hryczyszyn, Husak, Huśka, Kaliniak, Kot, Krokosz, Kus, Litusiak, Mykita, Olenicz, Proc, Rytar, Tyszko, Trubko, Fedrońko, Car, Koćko, Krzywonos, Leśniak, Nilko, Pakis, Pasicznik, Sobota, Sokalski, Wajko, Wolański, Wysoczan, Zapotoczny, Halyk, Chrycyszyn, Drybak, Kit, Tyszko, Fecko,

[edytuj] Emigracje

Po roku 1848 nasiliły się procesy migracyjne ludności, 1848-1866 na Górne Węgry (dawna nazwa nieistniejącej wtedy Słowacji), w okolice Koszyc, Jasova), spowodowane rozwojem przemysłu hutniczego, pomiędzy 1866-1914 emigracja zarobkowa do USA, a po II wojnie światowej przesiedlenia na Ukrainę w ramach wymiany ludności. Przesiedleńcy z Czerteża trafili następnie do wsi pod Drohobyczem m.in. do wysiedlonej z Polaków wsi Rychtycze.