Dunajec
Z Wikipedii
Dunajec (słow. Dunajec, niem. Dunajetz lub Dohnst), - rzeka w południowej Polsce, prawy dopływ Wisły (rzeka II rzędu). Powstaje z połączenia wód Czarnego Dunajca i Białego Dunajca w m. Nowy Targ. Długość 247 km (łącznie z Czarnym Dunajcem), z czego 17 km liczy odcinek graniczny między Sromowcami Niżnymi a Szczawnicą. Powierzchnia dorzecza wynosi 6 804 km², z tego w Polsce 4 854,1 km², na Słowacji 1 949,9 km² (z czego 1 594,1 km² przypada na dorzecze Popradu, a 355,8 km² - na zlewnię samego Dunajca).
Po połączeniu potoków źródłowych Dunajec płynie szeroką doliną przez Kotlinę Nowotarską. Następnie zasila spiętrzenie wód przez zapory w Niedzicy (Jezioro Czorsztyńskie) i Sromowcach Wyżnych (Jezioro Sromowce Wyżne). Przepływając przez Pieniny tworzy malowniczy przełom na odcinku między Sromowcami Wyżnymi a Szczawnicą, jednocześnie będąc rzeką graniczną między Polską a Słowacją. Dalej płynie na północ przez Beskidy Zachodnie (przełom między Pasmem Lubania a Pasmem Radziejowej), Kotlinę Sądecką (po połączeniu z największym dopływem Popradem płynie szeroką doliną wielodzielnym korytem) i Pogórze Beskidzkie. Przełamuje się przez wzniesienia Pogórza Rożnowskiego (zapory wodne: w Rożnowie - Jezioro Rożnowskie i Czchowie - Jezioro Czchowskie) wpływa do Kotliny Sandomierskiej, a następnie obwałowanym korytem przez szeroką dolinę na Nizinie Nadwiślańskiej. Uchodzi do Wisły w okolicach Opatowca.
Dunajec charakteryzuje się bardzo dużym, gwałtownymi wahaniami poziomu wody (do 11 m w dolnym biegu) i wielkości przepływu (Nowy Targ min. przepływ 1,60 m³/s, średni 14,3 m³/s, maks. 604 m³/s; przy ujściu średni 84,3m³/s zaś maksymalny 3500 m³/s), co skutkowało nieraz katastrofalnymi powodziami (1934, 1970). Utworzone zbiorniki wodne służą celom retencyjnym, energetycznym i rekreacyjnym.
Główne dopływy:
- prawe: Białka, Grajcarek, Poprad, Kamienica Nawojowska, Biała
- lewe: Ochotnicki Potok, Kamienica (Gorczańska), Łososina.
Nad Dunajcem leżą:
Nowy Targ, Łopuszna, Dębno, Czorsztyn, Niedzica, Szczawnica, Krościenko, Nowy Sącz, Rożnów, Czchów, Melsztyn, Tropie, Zakliczyn, Kurów, Stary Sącz, Łącko, Maszkowice, Lusławice, Wojnicz, Żabno, Niedomice, Wierzchosławice.
Dunajec ma duże znaczenie dla turystyki i rekreacji - spływ pienińskim przełomem Dunajca to atrakcja turystyczna na skalę europejską, występują dogodne warunki dla uprawiania kajakarstwa górskiego.
Dunajec jest również sporą atrakcją wędkarską. Występują w nim liczne gatunki ryb. W górnym biegu od źródeł po połączenie z Popradem, gdzie Dunajec ma charakter rzeki górskiej, są to: pstrąg potokowy, lipień, kleń, brzana, świnka, ukleja, okoń, jelec, brzanka; rzadziej, okresowo, bądź miejscowo: szczupak, płoć, leszcz, pstrąg tęczowy, głowacica, troć jeziorowa; z ryb niewędkarskich: głowacz pręgopłetwy i białopletwy, strzebla potokowa; sporadycznie inne gatunki.
W zbiornikach zaporowych oraz rzece poniżej zapory Czchowskiej przeważają ryby spokojnego żeru (karpiowate) oraz nizinne drapieżniki (szczupak, sandacz, okoń, sum). Ilość ryb poszczególnych gatunków podlega rokrocznie dynamicznym zmianom, z powodu silnej presji wędkarskiej, kłusownictwa oraz niekorzystnego wpływu zespołu zbiorników Czorsztyn-Niedzica.
