Wojnicz

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°58' N 20°50' E49.9666667 20.8333333 (Wojnicz)

Wojnicz

Gmina
- rodzaj

Wojnicz
miejsko-wiejska

Założono

1278

Prawa miejskie

1278 - 1934 i od 2007

Burmistrz

Zbigniew Nosek

Powierzchnia

8,50 km²

Położenie

49° 58' N
20° 50' E

Liczba mieszkańców (31.12.2006)
- liczba ludności
- gęstość

3404
400,5 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

0-14

Kod pocztowy

32-830

Tablice rejestracyjne

KTA

Położenie na mapie Polski

Wojnicz

Urząd miejski³

Rynek 1
32-830 Wojnicz
tel. 14 679-01-08; faks 14 679-01-00

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Kościół pw. św. Wawrzyńca

Kościół pw. św. Leonarda

Wojnicz – miasto w Polsce położone w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Wojnicz, której jest siedzibą.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

[edytuj] Położenie

Obszar miasta położony jest na terenie Zapadliska Przedkarpackiego w Kotlinie Sandomierskiej. W niedalekiej odległości od miasta przebiega granica dwóch, wielkich jednostek geologicznych: wspomnianego wyżej zapadliska przedkarpackiego, obejmującego tereny na południe od Wojnicza, oraz nasuniętych na niego, od południa, Karpat fliszowych, reprezentowanych przez Pogórze Karpackie. W większej skali, zachodnia część Wojnicza leży na Wysoczyźnie Wojnickiej będącej częścią Kotliny Sandomierskiej. Wysoczyzna przylega bezpośrednio do progu Pogórza. Jej wierzchowina niejednostajnie opada w kierunku północnym. Była ona również wydzielana jako Podgórze Bocheńskie lub Działy Bocheńskie. Południowo-wschodnia i wschodnia część Wojnicza leży w dolinie Dunajca.

[edytuj] Historia

Wojnicz posiadał prawa miejskie w latach 1278 - 1934, odzyskał je z dniem 1 stycznia 2007. 3 października 1655 roku odbyła się tu bitwa.

4000– 1700 p.n.e. - przejściowe osadnictwo
1700– 700 p.n.e. - trwałe, ale nie ciągłe osadnictwo
700– 400 p.n.e. - nie trwałe osadnictwo łużyckie
X wiek - zasiedlenie osady przez wojów drużyny pierwszych władców Polski. Zostają wzniesione wały grodu
1109 - wzniesienie kościoła pod wezwaniem Św. Wawrzyńca, prawdopodobnie z fundacji Bolesława Krzywoustego jako wotum za zwycięstwo pod Nakłem
XIII wiek - istnienie komory celnej i targu.
1239 - powitanie Kingi, córki króla Węgier, Beli IV, przyszłej żony Bolesława Wstydliwego. Wojnicz prawdopodobnie wtedy otrzymał prawa miejskie.
1278 - pierwsza wzmianka o Wojniczu jako mieście. Usypanie wałów miejskich
1349 - przeniesienie miasta z prawa średzkiego na magdeburskie przez Kazimierza Wielkiego
1379 - pierwszy pożar zanotowany w źródłach niszczy miasto
1381 - potwierdzenie praw miejskich przez Ludwika Węgierskiego. Wojnicz staje się siedzibą powiatu. Powstaje szkoła parafialna
1427 - zatwierdzenie przywilejów mieszczan przez Władysława Jagiełłę
1465 - wyniesienie probostwa do godności Prepozytury. Powstanie szkoły kolegiackiej, wzniesienie parafialnego kościoła Św. Wawrzyńca w stylu gotyckim
1485 - zniszczenie miasta przez drugi pożar
1503 - uchwalenie na sejmiku Laudum Wojnickiego Ziemi Krakowskiej dotyczącego pospolitego ruszenia
1527 - wydanie zezwolenia przez Zygmunta Starego na budowę pierwszego mostu na Dunajcu przez mieszczan
1530 - założenie Cechu Wielkiego za zgodą Zygmunta Starego
1575 - po raz pierwszy potwierdzony murowany ratusz w rynku, z wieżą, dzwonem i zegarem
3 października 1655 - bitwa pomiędzy wojskami polskimi a szwedzkimi
19 marca 1657 - wkroczenie do miasta wojsk Rakoczego i jego spalenie
1702 - rajtar szwedzki podpala miasto z powodu odmowy płacenia kontrybucji Szwedom przez mieszczan
1732 - przywłaszczenie dochodów miasta przez starostę Jakuba Karwowskiego
1739 - powstanie dużego browaru na przedmieściu Zamoście
1751 - utworzenie rozległego archidiakonatu wojnickiego
23 marca 1752 - spłonięcie kolegiaty Św. Wawrzyńca
1753 - odbudowa kolegiaty i budowa kaplicy w stylu późnobarokowym
1767 - malowanie fresków rokokowych w kolegiacie przez Jana Neyderfera
1772 - dostanie się pod rządy austriackie w wyniku I rozbioru
1773 - konsekracja kolegiaty przez biskupa krakowskiego Ignacego Kajetana Sołtyka
1800 - Wojnicz staje się siedzibą powiatu wchodzącego w skład cyrkułu bocheńskiego
1831 - zniszczenie miasta i ratuszu przez pożar. Budowa pomnika Św. Floriana w rynku
1851 - powstanie sądu powiatowego, przekształconego później w grodzki
1852 - budowa linii kolejowej, omijającej miasto
1867 - likwidacja powiatu wojnickiego
1895 - pożar miasta
21 października 1928 - wizyta prezydenta Ignacego Mościckiego
1 kwietnia 1935 - utrata praw miejskich
6 września 1939 - wkroczenie wojsk hitlerowskich i okupacja
1942 - masowe aresztowania do obozów koncentracyjnych. Likwidacja Żydów
18 stycznia 1945 - wyzwolenie miasta spod niemieckiej okupacji
1 stycznia 2007 - odzyskanie praw miejskich
18 stycznia 2007 - oficjalne uroczystości związane z odzyskaniem praw miejskich. Wizyta premiera Jarosława Kaczyńskiego
9 lipca 2007 - otwarcie obwodnicy w ciągu drogi krajowej nr 4

[edytuj] Zabytki

Barokowy (z gotyckim prezbiterium) kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca (XV w.)
Drewniana dzwonnica przy kościele parafialnym (XVI w.)
Drewniany kościół pw. św. Leonarda (prawdopodobnie XVI w.)
Neogotycki pałac Dąmbskich (XIX w.)
Wały grodziska (X-XI w.)
Kaplica Matki Boskiej Loretańskiej (1905 r.)
Pomnik Niepodległości, zwany też Pomnikiem Poległych Wojniczan (1934 r.)
Cmentarz komunalny, założony pod koniec XVIII w., z wieloma zabytkowymi nagrobkami

[edytuj] Zasłużeni Wojniczanie

Marcin z Wojnicza - w latach 1448-1449 dziekan Akademii Krakowskiej.
Michał z Wojnicza - profesor astronomii na Akademii Krakowskiej i altarysta przy kolegiacie wojnickiej.
Michał z Bystrzykowa Paryżanin - profesor Akademii Krakowskiej i jej rektor w latach 1513-1514. Autor wielu dzieł o tematyce filozoficznej i teologicznej. W latach 1497-1520 prepozyt kolegiaty w Wojniczu.
Stanisław Janaszowic - syn wojnickiego szewca, profesor Akademii Krakowskiej, proboszcz w Zalasowej. Zmarł w Wojniczu w 1676.
Teofil Żebrawski (1800-1887) - kartograf, budowniczy, historyk. Profesor, usunięty z Uniwersytetu w Krakowie z powodów politycznych. Współwydawca dzieł Jana Długosza.
Władysław Jordan (1819-1891) - pułkownik Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski, adiutant generała Józefa Bema w Armii Siedmiogrodzkiej. Spoczywa na cmentarzu w Wojniczu.
Dr Wiktor Łowczowski (1865-1939)- lekarz, pracował w Wojniczu od 1895 aż do śmierci. Twórca Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Wojniczu.
Gustaw Dobek Gryf Łowczowski (1897-1984) - legionistam uczestnik bitwy pod Łowczówkiem. Uczestnik I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej, kampanii francuskiej (1940) i kampanii włoskiej (1944-1945). Dowódca III Brygady Strzelców Karpackich, która wyzwoliła Bolonię. Zmarł w Londynie, skąd jego prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone na Cmentarzu Legionistów w Łowczówku.
O. Antoni Mirochna (1908-1989) - franciszkanin. Do zakonu wstąpił w wieku 20 lat, wyjechał wraz z Św. Maksymilianem Kolbe do Japonii, gdzie otrzymał święcenia kapłańskie i przyjął imiona zakonne Mieczysław Maria. W 1940 został przełożonym klasztoru założonego przez Św. Maksymiliana Kolbe w Nagasaki. Założył nowe zgromadzenie zakonne, SS Franciszkanów Rycerstwa Niepokalanej, któremu zlecił opiekę nad niepełnosprawnymi. A. Mirochna został uhonorowany wysokimi odznaczeniami japońskimi, m. in. Orderem Skarbu. Zmarł w Kognai koło Nagasaki.
Ks. Jan Królikiewicz (1927-1991) - społecznik, założyciel koła PTTK i Izby Regionalnej w Wojniczu, autor wielu publikacji na temat Wojnicza.
Jerzy Chumiński - (1934-2001) - nauczyciel matematyki, społecznik. Twórca i redaktor naczelny Zeszytów Wojnickich, założyciel i prezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wojnickiej.

[edytuj] Turystyka

Rezerwat "Panieńska Góra"
Wały Kasztelańskie
Rzeka Dunajec - kąpieliska i łowiska
Sieć scieżek rowerowych

[edytuj] Kultura

Kino "Wawel", Rynek
Gminna Bibloteka Publiczna w Wojniczu, ul. Długa
Gminny Ośrodek Kultury, Rynek

[edytuj] Opieka zdrowotna

Center Med, Rynek
Wojnickie Centrum Medyczne, ul. Rolnicza
Apteki: Apteka Prywatna Rynek 10, Apteka Prywatna, ul. Rolnicza 3, Apteka Prywatna im. J.Pazdirka, Rynek 32
Pogotowie Ratunkowe, ul. Zawale