Fablok
Z Wikipedii
Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce Spółka Akcyjna Zakłady w Chrzanowie, skrót : Fablok - nazwa zakładu przemysłowego założonego w 1919 jako Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka firmy
W okresie przedwojennym wyprodukowano w Fabloku wiele typów parowozów normalno- i wąskotorowych, dla pociągów pasażerskich (osobowych i pospiesznych) oraz towarowych - zarówno dla Polskich Kolei Państwowych, jak i zakładów przemysłowych. Jeszcze przed wojną podjęto produkcję spalinowych i elektrycznych zespołów trakcyjnych, a także wagonów motorowych. Po 1945 w dalszym ciągu rozwijano produkcję parowozów, następnie zaś spalinowych lokomotyw manewrowych (normalno- i wąstkotorowych) o mocy od 40 do 1200 KM. Łącznie fabryka wyprodukowała 10500 parowozów i lokomotyw spalinowych.
Fablok jest jednocześnie nazwą dzielnicy Chrzanowa, w której jest położona fabryka. Obecnie zabudowę tworzą stare kamienice, mieści się tam też zespół szkół - Powiatowe Centrum Edukacji.
[edytuj] Historia firmy
[edytuj] 1939
Statut spółki, pod nazwą „Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A.” został zatwierdzony przez Ministra Przemysłu i Handlu, oraz Ministra Skarbu 22 maja 1919. Rok później podpisano umowę z rządem na dostawę w ciągu 10 lat 1200 lokomotyw, a także zmieniono nazwę na „Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A. Zakłady w Chrzanowie”. W latach 1921–1924 zbudowano wydziały: montażowy, mechaniczny i kuźnię. 7 kwietnia 1924 przekazano PKP pierwszy wyprodukowany parowóz – Tr21, a już 5 listopada 1925 wykonano setną maszynę. Na początku czerwca 1927 wyprodukowano już 200 parowozów, w tym samym roku zakłady odwiedził prezydent Ignacy Mościcki.
Od 1931 rozpoczęto produkcję parowozów eksportowych, sprzedawanych w latach trzydziestych do Bułgarii, Maroka, ZSRR i na Łotwę. Także w latach trzydziestych wyprodukowano m.in. wagony motorowe, tzw. luxtorpedy do obsługi linii Warszawa-Kraków i Kraków-Zakopane, lokomotyw elektrycznych serii EL100 do obsługi warszawskiego węzła kolejowego oraz parowozu Pm36, który w 1937 zdobył Złoty Medal na Międzynarodowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu. Pięćsetny parowóz wyprodukowano w 1932.
W czasie II wojny światowej zakłady należały do zjednoczenia niemieckich fabryk Lokomotyw (Deutsche Lokomotiv-Vereinigung).
[edytuj] 1945-1991
Pierwszy parowóz po wyzwoleniu, Ty42 dla DOKP Kraków wyprodukowano już 21 lutego 1945. W 1947 Fablok przeszedł na własność państwa, rok później wszedł w skład Zjednoczenia Przemysłu Taboru Kolejowego TASKO w Poznaniu.
Do 1963, kiedy fabryka zakończyła produkcję parowozów, wyprodukowano 1565 parowozów normalnotorowych i 2015 wąskotorowych, w tym odpowiednio 216 i 972 na eksport. Maszyny eksportowano do Albanii, Bułgarii, Chin, Jugosławii, Korei, Rumunii, Węgier i ZSRR. Produkowano wówczas następujące typy lokomotyw Ty42, Ty45, Ol49, Pt47, Tkt48, WP, Tkh49, "Śląsk", IU, "Baziel" (parowozy normalnotorowe), a także "Ryś", "Las", "Hutnik", Px48, Px49, Kp4, "Baziel", Tw47, Tw53, "Saranowo" (wąskotorowe). Uroczystość wykonania pięciotysięcznej lokomotywy świętowano razem z rocznicą 35-lecia produkcji lokomotyw, 23 kwietnia 1959.
W ciągu lat 1947-1993 w Fabloku wyprodukowano 5402 lokomotywy spalinowe, z czego 37 zostało wyeksportowanych do Maroka. Produkowano następujące typy lokomotyw o mocy od 40 do 1200 KM: Ls-40, Ls-60, Ls-75, Ls-150, WLs-150, Ls-300, Ls-750H, 401Da, 6D, 101D, 411D.
Oprócz lokomotyw w Fabloku produkowano m.in. przekładnie tramwajowe (od 1962), aparatury hamulcowej systemów Oerlikona i SAB czy wozów wiertniczych. W 1977 po raz kolejny zmieniono nazwę przedsiębiorstwa, na "Fabryka Maszyn Budowlanych i Lokomotyw BUMAR-FABLOK". Dalej poszerzano profil produkcji, produkując koparki mechaniczne (KU-1207), platformy transportowe, czy wiele rodzajów żurawi (m.in. typy PS-253, DST-0281, drogowy DS-0253T, czy nagrodzony na Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1980 Hydros T-253).
[edytuj] od 1991
W grudniu 1991 Fablok przekształcono w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W latach 90. XX wieku rozpoczęto produkcję spawanych konstrukcji stalowych na rynek niemiecki, kontynuowano produkcję kolejnych modeli żurawi (w tym sprzedawanych za granicę).
W 1995 spółka weszła w skład VII NFI, od którego 60% akcji wykupiła w marcu 2003 powstała dwa lata wcześniej Pracownicza Spółka Akcyjna – "Bumar-Fablok". W 1999 spółka uzyskała certyfikat ISO 9001.
W 2003 firma rozpoczęła współpracę kooperacyjną w zakresie konstrukcji ram do cystern, w tym samym roku podpisano umowę na modernizację dwóch sztuk lokomotyw ST44 dla PKP-LHS.
